وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه ۱۶ اردیبهشت ایران را متهم کرد که دست به اقدامات تشدیدکننده زده و در صورتی که خود یا گروه‌های نیابتی آن به منافع ایالات متحده حمله کنند باید حساب پس بدهد.
مایک پومپئو در مسیر سفر به فنلاند برای شرکت در نشست «شورای شمالگان» و همچنین دیدار با همتای روس خود، در هواپیما به خبرنگاران گفت: «مسئله این است که ما بی‌تردید شاهد اقدامات تشدیدکننده از سوی ایران بوده‌ایم، و همزمان ایرانی‌ها را به خاطر حملات به منافع آمریکا مسئول می‌دانیم».
وی افزود: «واقعیت این است که اگر این حملات صورت بگیرد، خواه از سوی این کشور، خواه از سوی طرف‌های سوم نظیر گروه‌های شبه‌نظامی شیعه، حوثی‌ها یا حزب‌الله (لبنان)، ما ایرانی‌ها را مسئول می‌دانیم- رهبری ایران مستقیماً مسئول این حملات خواهد بود».
اظهارات وزیر خارجه آمریکا ساعاتی پس از آن ابراز شد که جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که ایالات متحده ناو هواپیمابر و بمب‌افکن به خاورمیانه اعزام می‌کند تا پیامی «روشن و عاری از سوءتفاهم» به ایران داده باشد.
وی نیز مقامات تهران را متهم کرد که «هشدارها، نشانه‌های مشکل‌ساز و تشدیدکننده» بروز داده‌اند.
از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در ژانویه ۲۰۱۷، مناسبات میان تهران و واشینگتن خصمانه‌تر شده است و ایالات متحده در واکنش به «تهدید اتمی»، فعالیت‌های موشکی بالیستیک و نقش به گفته آن «مخرب» جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه، از توافق اتمی موسوم به برجام خارج شد.
«تماس برای رساندن پیام به ایران»
در مصاحبه وزیر خارجه آمریکا، خبرنگاری از او پرسید اقداماتی صورت گرفته است ولی شاید نتوان آن را به عنوان «اقدامات تشدیدکننده» تفسیر کرد؟
آقای پومپئو در پاسخ گفت نمی‌خواهد درباره این صحبت کند که چه چیزی زیر این لایه هست ولی اشتباه نکرده است.
او گفت: «ما دلیل خوبی داریم که بر اساس آن می‌خواهیم با تماس برقرار کردن، برای ایرانی‌ها روشن کنیم در صورتی که دست به اقدام بزنند چطور به آنها پاسخ خواهیم داد.»
خبرنگار دیگری پرسید: پس ایالات متحده برای رساندن این پیام با ایرانی‌ها در تماس بوده است، حالا مستقیم یا از طریق طرف ثالث؟
وزیر خارجه آمریکا پاسخ داد ایرانی‌ها دقیقاً می‌دانند که دیدگاه ما درباره تهدیدات صورت گرفته از جانب آنها علیه منافع آمریکایی‌ها در سرتاسر جهان چیست. بیشتر از این نمی‌توانم توضیح بدهم.
ایالات متحده به طور مشخص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بویژه نیروی قدس، را بازوی عملیاتی تهران در خارج از کشور و پیش‌برنده برنامه موشکی و هسته‌ای ایران می‌داند و به همین دلیل آن را در «فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی» قرار داده است.
لغو معافیت خریداران نفت ایران و ایجاد محدودیت‌های بیشتر در مسیر برنامه هسته‌ای تهران از دیگر اقداماتی است که واشینگتن طی هفته‌های اخیر برای پیشبرد کارزار «فشار حداکثری» به منظور تغییر رفتار جمهوری اسلامی انجام داده است.
انتشار خبر اعزام ناو هواپیمابر و بمب‌افکن از سوی آمریکا به آب‌های خلیج فارس توسط جان بولتون نیز در راستای کارزار «فشار حداکثری» واشینگتن ارزیابی شده است.
مقام‌ها و فرماندهان نظامی ایران در واکنش به فشارهای آمریکا بارها هشدار داده‌اند که دست به اقداماتی خواهند زد که «انسداد تنگه هرمز» و احتمال خروج از ان‌پی‌تی از جمله آنهاست.
در همین زمینه، یک «مقام نزدیک به هیات نظارت بر برجام» روز دوشنبه به خبرگزاری صداوسیما گفت: «بخشی از فعالیت هسته‌ای که در چارچوب برجام متوقف شده بود در واکنش به خروج آمریکا از برجام و بدعهدی کشورهای اروپایی در اجرای تعهدات‌شان از سرگرفته می‌شود».
این «مقام آگاه» که نامش فاش نشده، افزود: «برنامه‌های پیش‌بینی‌شده کشورمان در چارچوب بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام خواهد بود و فعلاً موضوع خروج از برجام مطرح نیست، اما کاهش جزیی و کلی برخی تعهدات در دستور کار قرار می‌گیرد».
به گفته وی، احتمالا ️رئیس‌جمهوری روز چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت در گفت‌وگوی زنده رادیو و تلویزیونی، برنامه‌های مرحله‌ای ایران را برای اقدامات متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام اعلام خواهد کرد.
۱۸ اردیبهشت سالگرد خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران است که در سال ۱۳۹۴ بدست آمد و بر اساس آن تهران پذیرفت تا بسیاری از فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را در برابر لغو تحریم‌ها متوقف کند.
کشورهایی اروپایی اعلام کرده‌اند مادامی که ایران به تعهداتش در برجام پایبند باشد آنها نیز در این توافق خواهند ماند و یک سازوکار مالی برای تجارت با ایران راه‌اندازی می‌کنند.
آغاز به کار این سازوکار که «اینس‌تکس» نام گرفته، اعلام شده ولی هنوز فعال نشده است.
