دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، با اعلام «وضعیت اضطراری» به دلیل تنش با ایران، فروش بیش از هشت میلیارد دلار تسلیحات نظامی به عربستان و امارات و اردن را عملیاتی میکند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دولت ترامپ روز جمعه، سوم خرداد، به کمیتههای کنگره خبر داد که ۲۲ معامله فروش سلاح به این کشورها را عملیاتی میکند.
با اعلام وضعیت اضطراری، در واقع دولت ترامپ قادر است بدون نیاز به کسب رضایت کنگره طبق قانون «کنترل تسلیحات»، این سلاحها را به عربستان و امارات تحویل دهد.
پیشتر کریس مورفی، سناتور دموکرات، در روز چهارشنبه، اول خردادماه، گفته بود: «شنیدهام ترامپ احتمالا از ابهامات قانون کنترل تسلیحات استفاده کرده و بخواهد فروش حجم چشمگیری از تسلیحات به عربستان را به گونهای ترتیب دهد که با سد کنگره مواجه نشود، فروش بمبهایی که در یمن فرود میآیند.»
پس از مورفی، روزنامه نیویورک تایمز نیز از قول منابعی درباره برنامه وزارت خارجه آمریکا برای دور زدن کنگره برای فروش سلاح به عربستان و امارات خبر داده بود.
قبلا نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه با تصویب لایحهای مشترک از ممنوعیت فروش تسلیحات به عربستان به خاطر احتمال استفاده از آن در جنگ یمن، همچنین قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد سعودی حمایت کردند.
رویترز از قول مورفی مینویسد ترامپ راه فراری برای فروش تسلیحات یافته است، چرا که میداند این معامله با سد کنگره مواجه خواهد شد. به گفته وی، وضعیت اضطراری مفری است که این تسلیحات بر سر مردم یمن فرود آید و وضعیت بحران انسانی در این کشور را تشدید کند.
مخالفت با اقدام دولت ترامپ به دموکراتها محدود نمیشود. چندین عضو جمهوریخواه کنگره نیز به تصمیم ترامپ برای اعلام وضعیت اضطراری جهت فروش تسلیحات اعتراض کردهاند.
این نمایندهها نگران هستند در آینده عادی شدن چنین روندی برای فروش تسلیحات با دور زدن تحریمها به یک روال تبدیل شود.
سناتور جمهوریخواه مایکل مکول نماینده ارشد مجلس نمایندگان در کمیته روابط خارجی میگوید اقدام دولت آمریکا «مایه تاسف» است و میتواند تعاملات آتی کنگره و کاخ سفید را مخدوش کند.
وی گفته است «اکیدا» توصیه میکند فروش تسلیحات طبق روال قانونی و عادی، از مسیر نظارت و تایید کنگره بگذرد.
در مقابل به گفته مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، متحدان آمریکا در خاورمیانه نیاز به تسلیحات دارند تا در مقابل ایران بایستند و فروش سلاح به این کشورها با اعلام وضعیت اضطراری یک مورد استثنایی است و تکرار نخواهد شد.
در لیستی که کاخ سفید به کنگره ارائه کرده است، فروش بمبهای هدایتشونده، جنگندههای اف ۱۵، موشکهای ضد تانک و دیگر اقلام ذکر شده است.
در واکنش به اقدام ترامپ، سناتور دموکرات باب منندز در بیانیهای گفت، اگرچه از تصمیم ترامپ شگفتزده نشده است، اما مایه ناامیدی است که این دولت یک بار دیگر «اولویت تاریخی آمریکا برای حمایت از حقوق بشر را نادیده گرفته و به دولتهای تمامیتخواهی چون عربستان روی آورده است».
این سناتور دموکرات که عضو کمیته روابط خارجی آمریکا است، در ادامه گفت، تمام تلاش خود را برای ممانعت از فروش تسلیحات به عربستان و امارات انجام خواهد داد و رایزنیها با قانونگذاران هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات را آغاز کرده است.
رویترز مینویسد پومپئو با ارسال فهرستی از اقدامات ایران در یک سال گذشته به کمیته روابط خارجی سنا گفته است که جمهوری اسلامی «یک تهدید اساسی برای ثبات خاورمیانه و امنیت آمریکا در داخل و خارج کشور» است.
تایید فروش تسلیحات به چند کشور عربی در روزی اتفاق افتاد که کاخ سفید از سوی دیگر همچنین اعلام کرد که ۱۵۰۰ نیروی نظامی جدید به خاورمیانه اعزام خواهد کرد.
تنش بین تهران و واشنگتن در هفتههای اخیر تشدید شده است. مقامهای دولت آمریکا میگویند، اطلاعات «موثقی» درباره تهدیدهای جدید ایران دریافت کردهاند و به همین دلیل نیروهای خود را در منطقه تقویت میکنند. ایران این موضوع را رد میکند.
اما به رغم بالا گرفتن تنش بین ایران و آمریکا در هفتههای اخیر، مقامهای دو کشور اعلام کردهاند که خواهان جنگ با یکدیگر نیستند.