شرکت راه‌آهن ایران می‌گوید قصد دارد با راه‌اندازی خط آهن ۳۲ کیلومتری شلمچه به بصره، سبب اتصال ریلی بندر امام در ایران و بندر لاذقیه در سوریه شود.
به نظر می‌رسد با این خطوط ریلی، ایران می‌خواهد مسیر جدیدی را بین ایران، عراق و سوریه ایجاد کند و سه بندر مهم بصره، امام و لاذقیه را به هم متصل کند.
به گزارش ایسنا سعید رسولی مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران گفته است «پروژه اتصال سربندر از بندر امام خمینی به خرمشهر مدنظر قرار گرفته و فاز اول آن در منطقه آزاد خرمشهر آغاز شده است. با تکمیل خط آهن شلمچه–بصره و در امتداد اتصال بندر امام خمینی به بندر خرمشهر شاهد اتصال بندر امام خمینی به بندر لاذقیه سوریه خواهیم بود».
این مقام دولتی بر «اهمیت» این کریدور ریلی برای تهران تاکید کرده و می‌گوید «بسیار مهم‌تر از سایر کریدورهای ترانزیتی است، چرا که خوزستان قطب بزرگ فولادی و نیز مرکز کشاورزی کشور است».
«توسعه» خطوط ریلی ایران به‌سوی سوریه در حالی انجام می‌گیرد که تهران با اتهام‌های گسترده‌ای در مورد عملکردش در سوریه و نیز در عراق روبه‌رو است. ایالات متحده خواستار خروج نیروهای ایرانی از سوریه شده و اسرائیل می‌گوید تهران قصد نفوذ در نزدیکی مرزهایش را دارد و این کشورر اجازه چنین چیزی را نخواهد داد. این کشورها در عین حال بخشی از نهادهای نظامی ایران را متهم به بهره‌گیری از امکانات غیرنظامی برای انتقال ادوات و نیروهای نظامی کرده‌اند.
جمهوری اسلامی اما اتهام نفوذ یا دخالت در کشورهای منطقه را رد کرده و در موررد سوریه نیز می‌گوید به درخواست دولت مرکزی دمشق وارد کارزار آن کشور شده‌است.
در عین حال با توجه به پیچیدگی مسیر دریایی بین ایران و سوریه، اتصال خط ریلی مستقیم بین سه کشور احتمالا اهمیت و توجهات به این طرح را برای طرف‌های ذی‌نفع و نیز دیگر کشورهای منطقه و جهان بیشتر می‌کند.
خط آهن شلمچه-بصره
ایران مدتی‌ست در تلاش برای عملیاتی‌کردن خط آهن شلمچه–بصره است. ایجاد این خط آهن می‌تواند سبب تسریع در حمل کالا از ایران به عراق شود و البته آن‌طور که مقام‌های ایران گفته‌اند هزینه آن به‌کلی برعهده ایران است و عراق تنها زمین در اختیار آنها می‌گذارد.
در اسفند سال پیش در پی سفر حسن روحانی به عراق، دو کشور پنج سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند که احداث پروژه راه‌آهن شلمچه–بصره از جمله آنها بود.
در سال ۱۳۹۳ نیز در دیدار عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی وقت ایران با باقر جبر الزوبیدی، وزیر حمل‌ونقل عراق، دوطرف توافق کرده بودند که این خط آهن احداث شود.
دهم تیر ماه خبرگزاری ایسنا از خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت توسعه زیربناهای حمل و نقل ایران، نقل کرده بود که برای اجرای پروژه خط آهن شلمچه–بصره دو فاز طراحی شده است: «طراحی اولیه انجام شده و طی سه ماه آینده آماده شروع عملیات هستیم.»
آقای خادمی این سخنان را در جریان نشست سه جانبه همکاری‌های حمل و نقل جمهوری اسلامی، عراق و سوریه عنوان کرده بود.
سال پیش خبرگزاری رویترز گفته بود دیدار آقای روحانی از عراق ممکن است حامل پیامی برای ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای آمریکا باشد در مورد حضور و نفوذ جمهوری اسلامی در عراق؛ عرصه‌ای که می‌تواند محل افزایش تنش‌ها بین واشینگتن و تهران باشد.
اما در هفته‌های گذشته تنش‌ها بین واشینگتن و تهران به‌طور چشم‌گیری فزونی گرفته‌است. عراق همچنان از جمله محورهای این تنش‌ها است. مقام‌های بغداد تاکید کرده‌اند نمی‌خواهند کشورشان به محلی برای نبرد و کشمکش بین ایران و آمریکا تبدیل شوند.
برنامه‌های گسترده، کاهش بودجه، تحریم
هم اکنون ایران برنامه گسترده‌ای برای راه‌اندازی چندین کوریدور ریلی دارد.
یکی از مهم‌ترین این مسیرها کوریدور شمال-جنوب است. این مسیر قرار است بندر عباس را به شهر مرزی آستارا در آذربایجان و از آنجا به روسیه و بندر پوتی در گرجستان وصل کند. کل این کوریدور به استثنای قطعه خط آهن رشت-آستارا آماده است.
این خط راه‌آهن در کنار خطوط راه‌آهنی که بندر چابهار ایران را به افغانستان و آسیای میانه متصل می‌کنند و خط راه‌آهنی که چین را از طریق ایران به اروپا وصل می‌کند، از اصلی‌ترین برنامه‌های ایران در خطوط ریلی برای افزایش سهم ترانزیتی در زمینه حمل و نقل جهانی است.
البته توسعه این مسیرها با خروج آمریکا از برجام دچار مشکلات فراوانی شده است چرا که بسیاری از شرکت‌های غربی که در راه آهن ایران فعال شده بودند، ایران را ترک کرده‌اند. ولی گزارش شده است که شرکت‌های روس و چینی جایگزین آنها شده‌اند.
یکی دیگر از مشکلات برای توسعه خطوط ریلی ایران، کاهش شدید بودجه عمرانی ایران به‌خصوص در بخش ریلی است.
برای توسعه حمل و نقل ریلی ایران که شامل ایجاد کوریدورهای مختلف می‌شود به حدود ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. این در حالی است که بودجه راه آهن ایران در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته است.
