در چند روز اخیر و پس از آن‌که دولت هند خودمختاری جامو و کشمیر را از این منطقه گرفت و جو شدید امنیتی در این ناحیه برقرار کرد زندگی میلیون‌ها نفر در کشمیر هند زیر و رو شده است.
در دو روز اخیر سربازان هندی هتل‌ها، مهمان‌خانه‌ها و ساختمان‌های دولتی را در کشمیر تخلیه کرده و بیش از ۵۰۰ سیاستمدار منطقه و دستیارانشان را در آنها حبس کرده‌اند.
خطوط تلفن و اینترنت این منطقه نیز قطع شده و ده‌ها هزار سرباز وارد محله‌ها شده و در هر محله سیم خاردار می‌کشند.
به نوشته خبرگزاری‌ها، تا امروز، پنج‌شنبه، فروشگاه‌های مواد غذایی، مراکز خرید و حتی درمانگاه‌ها در کشمیر هند برای چهارمین روز متوالی بسته بودند و اکثریت مردم در خانه‌ها مانده و کمتر بیرون می‌آیند.
کشمیر تنها ایالت هند با اکثریت جمعیت مسلمان است و بیشتر ساکنان آن با حکومت هند مخالف و خواستار پیوستن به پاکستان هستند. نیروهای شورشی در کشمیر از سال ۱۹۸۹ میلادی برای جدایی از هند دست به اسلحه برده‌اند.
با وجود سال‌ها وضعیت تنش‌آمیز در کشمیر، حزب حاکم هند یعنی «حزب مردم هند» (حزب بهاراتیا جاناتا یا به اختصار بی‌جِی‌پی) این هفته تصمیم گرفت وضعیت ویژه کشمیر را لغو کرده و راه را برای مهاجرت و سرمایه‌گذاری جمعیت هندو از سایر نقاط کشور به کشمیر را هموار کند.
ماه گذشته بود که یکی از مقام‌های ارشد «حزب مردم هند» از طرحی برای ایجاد شهرهای کاملاً هندومذهب در جای‌جای کشمیر خبر داد. این هفته با تغییر وضعیت ویژه جامو و کشمیر، بسیاری از کشمیری‌ها می‌گویند که دولت در مسیر تغییر بافت جمعیتی و تبدیل شدن کشمیر به یک منطقه با اکثریت هندو گام گذاشته است. اکنون هرگونه اعتراضی در این مورد از سوی کشمیری‌ها به دستگیری آنها منجر می‌شود.
اما پس از سالیان سال دولت هند چرا اکنون تصمیم به انجام این رشته‌اقدامات گرفته است؟
این اقدامات، دقیقاً انجام همان قولی است که نارندرا مودی، نخست‌وزیر کشور، در انتخابات اخیر به عامه هندومذهب کشور داده بود و در ماه مه به خاطر همین قول رأی آورد و پیروز انتخابات شد.
گروه‌ها و احزاب ملی‌گرای هندو بر این باورند که اعطای خودمختاری به جامو و کشمیر طی سال‌های گذشته تنها به تجزیه‌طلبی و شورش و خشونت بیشتر انجامیده و «بهتر است» برای این منطقه مسیر دیگری انتخاب شود.
آجای شوکلا، تحلیلگر دفاعی در دهلی نو، در این مورد به رسانه‌ها می‌گوید که اکنون حزب حاکم سعی دارد با حمله به هر چیزی که با مسلمانان مربوط است عقبه هندوی خود را هرچه بیشتر راضی نگاه داشته و صندوق آرا را به نفع خود همچنان پر نگه دارد.
از نظر معادلات سیاست خارجه نیز زمان این اقدام هند مصادف است با افزایش اشتیاق دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، برای میانجی‌گری بین هند و پاکستان و قصد او برای ترغیب هند به رفتار بهتر با اقلیت مسلمان این کشور.
دونالد ترامپ اولویت اول خود در این منطقه را رسیدن به توافق صلح در افغانستان اعلام کرده تا بتواند ۱۴ هزار سرباز آمریکایی را به خانه بازگردانده و در انتخابات بعدی رضایت بیشتر مردم را به‌دست آورده و رأی بیشتری را به سوی خود بکشد.
واشینگتن برای این امر به همکاری پاکستان نیاز دارد اما پاکستان همکاری بیشتر با آمریکا برای حل معضل امنیتی در افغانستان را به دریافت امتیازاتی از هند در قضیه کشمیر گره زده است.
اکنون دولت هند با حرکت تند خود در جامو و کشمیر این پیام را به واشینگتن و اسلام‌آباد داده است که باید دخالت در قضیه کشمیر را فراموش کنند و این‌که هند هیچ‌گونه وساطت یا نفوذ خارجی در معضلات پرشمار داخلی در زمینه اقلیت‌ها و مناطق خود را نمی‌پذیرد.
دولت ملی‌گرای هند از مدت‌ها پیش در فکر تغییر وضعیت در کشمیر بوده است اما تحلیلگران مختلف می‌گویند که اعلام آمادگی اخیر ترامپ برای میانجی‌گری در مسئله کشمیر باعث تسریع تصمیم هند برای ایجاد تغییر در کشمیر شده است تا بدین‌وسیله راه «دخالت خارجی» را بسته نگاه دارد.
از سویی دیگر، دولت هند می‌داند که ایالات متحده به هم‌پیمانی با هند برای نگه داشتن موازنه قوا در برابر چین نیاز دارد و به این خاطر در قبال اقدامات هند در کشمیر به دولت آن کشور چندان سخت نخواهد گرفت.
خودمختاری کشمیر از کجا آمده بود؟
زمانی که حاکمیت بریتانیا بر شبه‌قاره هند به پایان رسید امیرنشین‌های مختلف شبه‌قاره یک به یک به هندوستان و برخی نیز به پاکستان پیوستند. مهاراجه کشمیر در آن زمان هندومذهب بود که بر جمعیتی مسلمان حکومت می‌کرد. تردید طولانی‌مدت او در مورد پیوستن به هند یا پاکستان باعث شد که پاکستان با گسیل سربازانش در پی تسخیر کشمیر برآید.
پس از درخواست مهاراجه کشمیر از هند برای کمک نظامی، دولت هند این کمک را منوط به آن کرد که مهاراجه کنترل بخش دفاعی، سیاست خارجه و ارتباطات کشمیر را به هند واگذار کند و این منطقه در حوزه‌های دیگر خودمختاری خود را حفظ کند.
این توافق در بند ۳۷۰ قانون اساسی هند درج شد گرچه همان زمان هم این ماده در بخش «بندهای موقت» قرار داده شد.
از آن زمان، جامو و کشمیر برای ساکنان ایالت خود امتیازات ویژه‌ای قائل شده عملاً خرید املاک توسط غیرکشمیری‌‌ها و احراز منصب‌های اداری توسط غیرساکنان را ممنوع کرده بود. قوانینی که هند از امروز دیگر آنها را ملغی اعلام کرده است.
