وزیر خارجه ایالات متحده با انتشار ساعتی از زمان رو به گذر برخی تحریمهای ایران، از متحدان واشینگتن خواسته «تا پایان رفتارهای بیثباتکننده» بر «فشارها علیه حکومت ایران بیافزایند».
مایک پومپئو در حساب کاربری خود در توئیتر ساعتی را منتشر کرده که نشاندهنده زمان باقیمانده از تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران و یا تحریمهای مسافرتی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران است.
در وبسایت وزارت خارجه ایالات متحده نیز گفته شده افرادی مانند قاسم سلیمانی از ۱۸ اکتبر سال ۲۰۲۰ قادر خواهند بود آزادانه به خارج از ایران سفر کنند و تهران میتواند به فروش تسلیحات، از جمله -به گفته آمریکا- به «گروههای تروریستی نیابتی» بپردازد.
ایالات متحده میگوید کشورهایی مانند روسیه و چین نیز قادر خواهند شد به ایران تانک، موشک و سامانههای پدافند هوایی بفروشند و چنین چیزی میتواند یک «رقابت تسلیحاتی تازه را در خاورمیانه آغاز کند و به بیثباتی بیشتر در منطقه و جهان بیانجامد».
اشاره پومپئو و وزارت خارجه آمریکا به تحریمهاییست که قرار شد، در پی توافق اتمی میان تهران، دولت باراک اوباما و پنج قدرت جهانی دیگر، در بازه زمانی مشخصی برچیده شوند.
محدودیتهای تسلیحاتی قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران
قعطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، از تمام کشورهای جهان خواسته است که محدودیتهای تسلیحاتی زیر را در ارتباط با ایران به مدت پنج سال رعایت کنند:
* تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانههای توپخانهای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشکها و یا سامانههای موشکی، مطابق با اهداف «فهرست تسلیحات متعارف سازمان ملل»
* تأمین مواد مرتبط، شامل قطعات یدکی، از داخل و یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتشان، و یا توسط اتباع آنها و یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتیهای حامل پرچمهای آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر، به ایران یا برای استفاده در داخل ایران و یا در جهت تأمین منافع ایران.
* ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، پیشنهادات، دیگر خدمات و کمکهای مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید، حفظ و نگهداری و یا استفاده از تسلیحات و مواد مرتبط توصیفشده در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این کشورها و یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتشان
* این بند باید تا مدت پنج سال پس از «روز پذیرش برجام» و یا تا زمانی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش تأیید «جمعبندی مبسوط» را ارائه دهد، اجرا شود؛ بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.
دولت دونالد ترامپ در بهار سال پیش از توافق اتمی خارج شد. این دولت خواستار دستیابی به توافق تازهایست که نه تنها به برنامه اتمی ایران بپردازد، از جمله محدودیتهای بیشتری را بر آن اعمال کند، بلکه گسترهای از دیگر اقدامات ایران را در برگیرد.
ایالات متحده، تهران را متهم کردهاست که «مهمترین عامل بیثباتی» در منطقه خلیج فارس است. ایران این اتهامها را رد کرده و دولت ترامپ را متهم کرده بهطور یکطرفه از تعهدات بینالمللی خود خارج شدهاست.
واشینگتن در راستای مقابله با آنچه «اقدامات بیثباتکننده» تهران توصیف میکند، خواستار ادامه تحریمهای بینالمللی در پیوند با داد و ستد جنگافزار با ایران است.
آقای پومپئو در آذر ماه سال پیش گفته بود ممنوعیتهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران نباید در سال ۲۰۲۰ برداشته شود. او از شورای امنیت خواسته بود تا «اقدامات بازدارنده و بازرسی را در بنادر و آبهای بینالمللی» برقرار کند تا «تلاش پیگیر ایران برای دور زدن محدودیتهای تسلیحاتی را خنثی کند».
البته از آن زمان تا کنون تنشها بین دو طرف، از جمله در آبهای جنوب ایران نیز روندی فزاینده به خود گرفتهاست. تهران نیز با وجود انتقادهای طرفهای باقیمانده در برجام، به کاهش برخی از تعهداتش در توافق اتمی روی آوردهاست.
دیگر طرفهای توافق اتمی، از جمله متحدان اروپایی آمریکا، یعنی بریتانیا، آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا، در برجام باقی ماندهاند. آنها همچنان بر حفظ این توافق تاکید دارند و از ایران نیز خواستهاند از اقدامات یکجانبه در جهت کاهش تعهدات یا خروج از برجام دست بردارد.
اروپاییها در انتقادهای مربوط به برخی اقدامات ایران در منطقه غرب آسیا، مانند دخالت در جنگ داخلی سوریه یا توسعه موشکهای بالیستیک با واشینگتن همصدا شدهاند.