بریتانیا، آلمان، و فرانسه سه کشور حاضر در توافق هسته‌ای برجام روز شنبه ۹ آبان با استقبال از پیوستن شش کشور اروپایی به سازوکار مالی موسوم به «اینستکس» برای تجارت با ایران، به تهران هشدار داده‌اند، آماده استفاده از سازوکارها در توافق هسته‌ای برای حل اختلافات هستند.
در این بیانیه که در وب سایت وزارت امور خارجه بریتانیا منتشر شده، آمده است، ما به عنوان سهامداران موسس ابزار حمایت از مبادلات تجاری (اینستکس) از تصمیم کشورهای بلژیک، دانمارک، فنلاند، نروژ، هلند و سوئد برای پیوستن به اینستکس استقبال می‌کنیم.
در سال ۲۰۱۵ شش قدرت جهانی برای پایان دادن مناقشه هسته‌ای با ایران با این کشور به توافق موسوم به برجام دست یافتند. بعد از خروج آمریکا از این توافق در اردیبهشت سال گذشته، واشینگتن تحریم‌های تعلیق شده خود علیه ایران را بازگرداند. اما فرانسه، آلمان و بریتانیا برای نجات برجام و ادامه همکاری اقتصادی با ایران «اینستکس» را به راه انداختند که به دلیل تحریم‌های آمریکا تاکنون نتیجه ملموسی در بر نداشت.
بریتانیا، آلمان، و فرانسه در بیانیه خود تصریح کرده‌اند که پیوستن این شش کشور اروپایی به اینستکس این سازوکار را بیشتر تقویت می‌کند و نشان‌دهنده تلاش‌های اروپاییها برای تسهیل تجارت مشروع اروپا و ایران است و همچنین «بیان روشنی از تعهد و پایبندی مداوم ما به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است. »
این سه کشور اروپایی تاکید کرده اند: اجرای کامل و مؤثر برجام از اهمیت بالایی برخوردار است. ایران باید بدون تأخیر به اجرای تعهدات کامل خود در مورد برجام بازگردد.
به دنبال خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم های نفتی این کشور، ایران نیز از سال گذشته گام به گام از برخی از تعهدات خود در چارچوب این توافق عدول کرده است.
سه کشور اروپایی در ادامه بیانیه خود گفته اند: ما مجدداً آمادگی خود را برای بررسی کلیه مکانیسم های موجود در برجام ، از جمله مکانیسم حل اختلاف، برای حل و فصل مسائل مربوط به اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام اعلام می کنیم.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در پایان بیانیه خود تصریح کرده اند: ما همچنان خود را متعهد می دانیم که در چارچوب برجام به تلاشها جهت دستیابی به راه حلی دیپلماتیک ادامه دهیم.
در حالی این بیانیه صادر شده است که هفته گذشته وزیر امور خارجه فرانسه هم هشدار داده بود که پاریس به طور جدی در حال بررسی استفاده از سازوکار حل اختلاف یا مکانیسم ماشه در توافق هسته‌ای برجام است.
اما سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در واکنش، اظهارات وزیر خارجه فرانسه را «غیرمسئولانه» و توسل به این اقدام تنبیهی را غیر ممکن دانست.
براساس «مکانیسم ماشه» که در بند ۳۷ برجام آمده در صورت اختلاف و نقض پایبندی این توافق توسط امضا کنندگان این توافق کمیسیون مشترک تشکیل می‌شود. چنانچه در این کمیسیون اختلاف حل و فصل نشود، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد.
رویترز می‌گوید در صورتی که شورای امنیت سازمان ملل ظرف ۳۰ روز به تعلیق تحریم‌ها رای ندهد، تحریم ها در چارچوب قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت خود به خود به اجرا گذاشته خواهند شد.
پنج کشور باقی مانده در توافق برجام یعنی بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین قرار است که هفته آینده در خصوص راهکارهای پیش رو نشستی برگزار کنند.
اتحادیه اروپا می‌گوید، جلسه کمیسیون مشترک ناظر بر برجام ۱۵ آذر در وین برگزار خواهد شد.این جلسه به ریاست هلگا ماریا اشمید، رئیس دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با شرکت نمایندگان سه کشور اروپایی به علاوه روسیه و چین برگزار می‌شود.
