یک هیات عالی‌رتبه، شامل وزاری دفاع و خارجه روسیه در پی توافق آتش‌بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان روز شنبه اول آذر ماه به ایروان و باکو سفر کردند.
توافق آتش‌بس ۹ نوامبر، دو‌شنبه هفته گذشته میان رؤسای جمهور روسیه، آذربایجان و ارمنستان امضا شد و از نیمه شب همان روز به اجرا گذاشته شد.
سرگئی لاورف وزیر خارجه و سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه همراه با هیاتی شامل وزیر بهداشت و حمایت از حقوق مصرف‌کننده‌ها، وزیر انرژی و معاون نخست‌وزیر روسیه روز شنبه ابتدا از ایروان و سپس باکو دیدار کردند و با مقامات ارشد این کشورها به گفت‌وگو نشستند.
نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در دیدار با مقامات ارشد روسیه گفت: «دولت ایروان در جریان جنگ حمایت روسیه را هم از جانب شخص ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور و هم دولت روسیه احساس کرده است.»
روسیه پیمان امنیتی با ارمنستان دارد، اما این پیمان شامل قره‌باغ کوهستانی که بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل جزئی از خاک آذربایجان است نمی‌شود و از این رو روسیه به رغم درخواست کمک ارمنستان، در جنگ اخیر وارد نشد.
اما بر اساس توافق آتش‌بس، حدود ۲ هزار نیروی نظامی روسی نظارت بر صلح در قره‌باغ و کریدور لاچین را که این منطقه را به ارمنستان وصل می‌کند، بر عهده دارند.
همچنین قرار است مراکز مشترک نظارت بر صلح ایجاد شود و نیروهای نظامی ترکیه نیز در این مناطق حضور خواهند داشت.
پارلمان ترکیه هفته گذشته اعزام نیروهای نظامی این کشور به مناطق آزاد شده آذربایجان را تصویب کرد و طی روزهای آینده این نیروها در مراکز نظارت بر صلح مستقر خواهند شد.
آقای شویگو در این دیدار گفته است نیروهای حافظ صلح روسیه در قره‌باغ و کریدور لاچین کاملا مستقر شده و ۲۳ پست نظارت در این منطقه ایجاد شده است.
وی گفت وضعیت غیرجنگی تثبیت شده و شرایط برای بازگشت آوارگان فراهم است.
حدود سه دهه پیش، نیروهای نظامی ارمنستان قره‌باغ کوهستانی را که اکثریت ساکنان آن ارمنی بودند (۱۲۰ هزار ارمنی و ۳۰ هزار آذربایجانی) به همراه هفت منطقه ترک‌نشین اطراف آن اشغال کردند. در جریان این جنگ‌ها یک میلیون آذربایجانی آواره شدند.
طی جنگ ۴۴ روزه میان آذربایجان و ارمنستان، نیروهای نظامی باکو چهار منطقه ترک‌نشین را آزاد کردند و بر اساس توافق قرار شد سه منطقه دیگر نیز تا اول دسامبر به آذربایجان تحویل داده شود. منطقه آغدام روز گذشته تحویل آذربایجان شد و قرار است لاچین به همراه کلبجر نیز طی دو هفته آینده تحویل آذربایجان شود.
نظارت بر خود قره‌باغ برای پنج سال بر عهده نیروهای روسی خواهد بود و طی این مدت، بر اساس توافق آتش‌بس، قرار است ارمنی‌هایی که در جریان جنگ اخیر و آذربایجانی‌هایی که سه دهه پیش از قره‌باغ و مناطق دیگر آواره شده بودند، به این مناطق بازگردند. روند بازگشت آنها با نظارت سازمان بین‌المللی مهاجرت انجام خواهد شد.
هیات روسی بعد از سفر به ایروان، وارد باکو شد و علاوه بر دیدار با همتایان خود، با الهام علی‌یف رئیس‌جمهوری آذربایجان نیز دیدار کردند.
آقای علی‌یف گفت با ولادیمیر پوتین همتای روس خود هم‌نظر است که دیگر نباید اصطلاحی به‌نام «مناقشه قره‌باغ» باقی بماند و همه تلاش‌ها باید برای استقرار صلح و عادی‌سازی روابط میان دو کشوری باشد که برای مدت‌ها دشمنی کرده‌اند.
در این میان سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران که پنجشنبه شب در حساب کاربری خود در توییتر از سفر محمدجواد ظریف به روسیه و آذربایجان در روزهای سوم و چهارم آذر خبر داده بود، روز شنبه اعلام کرد این سفر به تعویق افتاده است.
آقای ظریف طی روزهای گذشته از طرف برخی رسانه‌ها و نمایندگان مجلس به «انفعال در مناقشه قره‌باغ» متهم شده بود، اگرچه عباس عراقچی معاون وی در جریان جنگ قره‌باغ با طرح صلحی به ایروان و باکو سفر کرد، اما طرح ایران مورد توجه قرار نگرفت.
خطیب‌زاده علت تعویق برنامه سفر هفته جاری ظریف به مسکو و باکو را «برنامه فوق‌العاده هیات دولت برای برگزاری جلسات صبح و عصر بودجه طی هفته جاری و ضرورت حضور کلیه وزرا و اعضای کابینه در این نشست‌ها و جلسات» ذکر کرد.
