رستم قاسمی، وزیر پیشین نفت و از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز ۲۰ فروردینماه در گفتوگویی در تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی با بیان اینکه «ما در عراق هزینهای نکردهایم» گفت که «عراق کشور پولداری است» و از این رو «نیازی به هزینه ما نداشته است».
آیا ادعای او درست است؟ و جمهوری اسلامی هیچ هزینهای در عراق انجام نداده است؟
تاکنون گزارشهای متعددی نه تنها از سوی نهادهای بینالمللی بلکه توسط افراد و نهادهای مسوول در جمهوری اسلامی درباره میزان هزینهکرد جمهوری اسلامی در کشور عراق منتشر شده است.
از جمله شماری از گروههای شبه نظامی شیعه در عراق تحت حمایت جمهوری اسلامی قرار دارند و برخی از بناهای مذهبی در عراق نیز با مشارکت و حمایت ویژه جمهوری اسلامی احداث شدهاند. برخی از شرکتها و پیمانکاران ایرانی هم برای دریافت طلب خود از عراق، مدتها با مشکلات فراوانی دست به گریبان شدهاند. از این رو، سخنان رستم قاسمی مبنی بر اینکه «جمهوری اسلامی در عراق هزینهای نکرده است» ادعای نادرستی است.
از جمله مهمترین گزارشهای بینالمللی درباره هزینه جمهوری اسلامی در کشور عراق، گروه اقدام ویژه ایران در وزارت خارجه آمریکا در مهرماه سال ۱۳۹۷ با انتشار گزارشی اعلام کرد که جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۲ میلادی ۱۶ میلیارد دلار برای حمایت از بشار اسد و گروههای مورد حمایت خود در یمن و عراق هزینه کرده است.
خبرگزاری رویترز نیز روز ۱۲ تیرماه سال گذشته در گزارشی به نقل از یک فرمانده ارشد یکی از گروههای شبهنظامی عراق نوشت که پیش از اعمال مجدد تحریمهای آمریکا در اردیبهشت ۱۳۹۷، جمهوری اسلامی ماهانه بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون دلار به نیروهای مورد حمایت خود در این کشور کمک میکرد اما این کمکها به دلیل تحریمها و شیوع ویروس کرونا به تقریباً نصف کاهش یافته است.
در ایران نیز محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در دیماه سال ۱۳۹۷ اگرچه به رقم دقیق هزینه جمهوری اسلامی در عراق اشاره نکرد اما میزان هزینهکرد ایران در عراق را «بسیار اندک و ناچیز» توصیف کرد.
دیماه سال گذشته نیز محمدرضا نقدی، معاون هماهنگکننده سپاه پاسداران بدون اشاره مستقیم به کشور خاصی گفت که حکومت ایران در ۳۰ سال گذشته «۱۷ میلیارد دلار برای همه فعالیتها از جمله دیپلماسی، کار فرهنگی و دفاعی در منطقه هزینه کرده است».
شماری از شرکتهای ایرانی هم طلب سنگینی از طرفهای عراقی دارند که به دلایل مختلف، با مشکلات فراوانی برای دریافت مطالبات خود مواجه هستند. از جمله در دیماه سال گذشته، بهمن صالحی جاوید، دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران گفت که پیمانکاران ایرانی ۸۰۰ میلیون دلار از شرکتهای دولتی عراق طلب دارند ولی قادر به وصول این مبلغ نیستند.
در همان ماه شرکت ملی گاز ایران هم با صدور اطلاعیهای از کاهش صادرات گاز به عراق پس از اخطارهای چندباره قراردادی به دلیل پرداخت نشدن بیش از شش میلیارد دلار طلب ایران خبر داد. این اطلاعیه افزود که «طرف ایرانی با بستانکاری بیش از ۶ میلیارد دلاری از طرف عراقی، از هیچ منفعتی برخوردار نشده است».
عبادالله عبداللهی فرمانده وقت قرارگاه خاتمالانبیا متعلق به سپاه پاسداران هم در شهریورماه سال ۱۳۹۵ از افتتاح فاز اول و دوم دو صحن به مساحت ۲۰ هزار مترمربع در جوار آرامگاه امام اول شیعیان در شهر نجف عراق خبر داده بود. رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیه استان همدان گفته بود که هزینه این پروژه بالغ بر هزار میلیارد تومان است.
تمامی این گزارشها برخلاف ادعای رستم قاسمی، وزیر پیشین نفت در جمهوری اسلامی است که میگوید «ما در عراق هزینهای نکردهایم». از این رو، ادعای او، به روشنی، نادرست است.