روزنامه والاستریت جورنال از قول چند منبع رسمی آمریکا گزارش داده است که دولت جو بایدن در حال بررسی اعمال تحریمهای جدید علیه ایران در صورت شکست مذاکرات هستهای است.
این گزارش که روز دوشنبه ۲۸ تیرماه منتشر شده، میافزاید آمریکا در نظر دارد تحریمهای سختتری علیه فروش نفت ایران به چین اعمال کند تا ایران را تشویق کند برای توافق هستهای تصمیم بگیرد و هزینه شکست مذاکراتی که در حال حاضر به تعلیق افتاده را برای جمهوری اسلامی بالا ببرد.
آخرین دور مذاکرات هستهای ۳۰ خرداد انجام شد و اخیراً عباس عراقچی مذاکرهکننده ارشد ایران در کمیسیون برجام اعلام کرد که گفتوگوهای هستهای بعد از مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور جدید ایران از سر گرفته خواهد شد.
آقای رئیسی نیز پیشتر گفته بود برای آغاز مجدد گفتوگوها، وی باید مذاکراتی که تاکنون شده را بصورت جامع ارزیابی کند؛ موضوعی که به گمانهزنیها پیرامون به تأخیر انداختن مذاکرات توسط ایران دامن زدهاست. همچنین احتمال تغییر تیم مذاکرهکننده هستهای ایران در دولت بعدی نیز بر پیچیدگیهای توافق برجام افزودهاست.
والاستریت جورنال مینویسد مذاکرهکنندههای آمریکایی از آوریل امسال در حال کار با اروپاییها و دیگر شرکای بینالمللی و اعضای برجام هستند تا در ازای لغو تحریمها، ایران را به تعهدات هستهای بازگردانند.
چندین مقام آمریکایی و منابع آگاه به این روزنامه گفتهاند که آمریکا گزینههایی برای فشار بر ایران برای ادامه مذاکرات یا تنبیه ایران در صورت اجتناب از گفتوگوها مد نظر دارد.
یکی از این گزینهها اعمال کنترل شدید بر فروش نفت ایران به چین با اعمال تحریمهای جدید بر شبکههای کشتیرانی است که در حمل نفت ایران همکاری میکنند.
ایران پیش از تحریمهای آمریکا روزانه ۲.۵ میلیون بشکه صادرات نفت داشت که ۷۰۰ هزار بشکه آن راهی چین میشد، اما بعد از تحریمها کل صادرات نفت ایران به ۳۲۰ هزار بشکه کاهش یافت.
برخی ارزیابیها، از جمله شرکت ردیابی نفتکشها، تانکر ترکرز، میزان فروش نفت ایران در سال گذشته را ۵۰۰ هزار بشکه برآورد کرده، اما میگویند ایران هماکنون روزانه یک میلیون بشکه صادرات نفت به چین دارد و در برخی ماههای سال جاری میلادی، حتی این رقم به ۱.۵ میلیون بشکه نیز اوج گرفتهاست.
آمارهای رسمی گمرک چین نشان میدهد در ۵ ماه ابتدایی سال جاری هیچ نفتی مستقیماً از ایران نخریدهاست و خبرگزاری رویترز و بلومبرگ نیز گزارش دادهاند که بخشی از نفت ایران تحت نام نفت عمان، امارات، عراق، مالزی و برخی دیگر از کشورها راهی چین میشود.
منابع رسمی و آگاه همچنین به والاستریت جورنال گفتهاند دولت جو بایدن گزینههایی نظیر راهاندازی کارزار دیپلماتیک برای متقاعد کردن چین، هند و دیگر شرکای ایران برای توقف واردات فرآوردههای غیرنفتی، دادوستد مالی و ارائه اعتبارات مالی به جمهوری اسلامی را مد نظر دارد.
فعلاً دولت آمریکا دربارهٔ این گزینهها تصمیم نهایی را نگرفته است.
آخرین برآورد بانک مرکزی ایران نشان میدهد بدهیهای خارجی دولت ایران در خردادماه امسال ۹ میلیارد دلار بوده که ۴ میلیارد دلار آن تا پایان امسال باید تسویه شود. همچنین ایران پارسال ۲۱ میلیارد دلار صادرات نفت، فرآوردههای نفتی و گاز داشتهاست.
والاستریت جورنال مینویسد برآورد آمریکا و شرکای اروپایی بر این است که ایران طی دو تا سه ماه میتواند اورانیوم غنیشده لازم برای ساخت یک بمب هستهای را تولید کند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفتهاست مذاکرات نمیتواند تا ابد ادامه یابد.
در این میان جمهوریخواهان و منتقدان دولت بایدن میگویند سیاست دولت جدید آمریکا در قبال ایران طوری است که آشکارا اعمال و اجرای تحریمها بعنوان اهرم واشینگتن علیه ایران تضعیف شده و در عمل جمهوری اسلامی را جسورتر کردهاست.
با اینحال، مقامات دولت بایدن میگویند به اعمال و اجرای تحریمها علیه ایران پایبند هستند و اخیراً اقداماتی نیز علیه نقضکنندههای تحریمهای ایران انجام شدهاست.
با اینحال این گزارش میافزاید مقامات ایران در دور زدن تحریمها بصورت فزایندهای حرفهای شدهاند و از رمزارزها برای دور زدن تحریمهای بانکی استفاده میکنند: ایران همچنین با انتقال محموله نفتکشها به نفتکشهای دیگر در دل اقیانوسها و پنهان کردن منبع نفت، صادرات نفتی انجام میدهد و بعد از آغاز به کار دولت بایدن، بازرگانان چینی و دیگر کشورهای آسیایی در این رابطه همکاریهای بیشتری با ایران دارند.
گروه «اتحاد علیه ایران هستهای» اخیراً به روزنامه نیویورکتایمز گفته بود شمار نفتکشهایی که در خدمت انتقال نفت ایران هستند، از ۷۰ فروند در نوامبر ۲۰۲۰ به ۱۲۳ فروند رسیدهاست و نیمی از آنها در پاناما ثبت شدهاند.
پاناما تحت فشار دولت آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ ثبتنام نفتکشهایی که نفت ایران را حمل میکردند، لغو کرده بود، اما بعد از آغاز ریاست جمهوری جو بایدن، دوباره این کار را از سر گرفتهاست.