گروهی از اصولگرایان بهدنبال سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در مورد منتفی نبودن انجام مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا، به تندی از او انتقاد کردند و حتی خواستار برخورد مجلس به گفته آنها «انقلابی» با وی شدند.
گروهی از طلبهها و روحانیون حوزه علمیه قم روز چهارشنبه ششم بهمن با انتشار بیانیهای خطاب به حسین امیرعبداللهیان نوشتند که باید «این گفته نابهجا و غیر منطقی خود را اصلاح» کند و به گفته آنان، «همان سادهلوحی و اشتباه دولت روحانی و ظریف را دوباره مرتکب» نشود.
این گروه از روحانیون حوزه علمیه قم گفتهاند از اینکه نمایندگان مجلس «چنانکه باید در مقابل این اظهارات نابهجای وزیر امور خارجه، موضعگیری نکردهاند» متعجب شده و افزودند که «نیاز است مجلس انقلابی ورود جدی در این زمینه داشته باشد».
ایران تاکنون از مذاکره مستقیم با ایالات متحده برای احیای توافق هستهای، موسوم به برجام، خودداری کرده است و گفتوگوهای نمایندگان دو کشور در وین به صورت غیرمستقیم و با واسطه نمایندگان روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا انجام میشود.
وزیر خارجه ایران روز چهارم بهمن در «همایش ملی ایران و همسایگان» در تهران گفته بود که «طرف آمریکایی از طرق مختلف پیامهایی را به ایران ارسال میکند که خواهان سطحی از مذاکرات مستقیم با ایران است».
او افزوده بود: «اگر در روند مذاکرات به مرحلهای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمهاش این باشد که سطحی از گفتوگوها را با آمریکاییها داشته باشیم، این را نادیده نخواهیم گرفت».
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، نیز در توئیتی «توافق خوب» را پیششرط تغییر روش مذاکره بین ایران و آمریکا دانست و تلویحاً اظهارات حسین امیرعبداللهیان را تأیید کرد.
پس از این اظهارات، ایالات متحده از مذاکره مستقیم بین دو کشور استقبال کرد و ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز چهارم بهمن به خبرنگاران گفت: «برای گفتوگوی مستقیم آمادهایم. ما همواره بر این موضع اصرار داشتهایم که مذاکره مستقیم با ایران بر سر توافق هستهای و دیگر موضوعات بهمراتب بیشتر سازنده خواهد بود».
در همین حال برخی از اصولگرایان نیز به استقبال این مذاکرات رفتهاند و عبدالله گنجی، مدیر مسئول روزنامه «همشهری»، در صفحه توئیتر خود نوشت: «مذاکره مستقیم یک احتمال است. هر موقع آوردهای داشته (مذاکره برای مذاکره نبوده)، نظام با اصل زمانشناسی به آن توجه کرده است».
اما در روندی که میتواند نشان از دودستگی در بین اصولگرایان بر سر مذاکره مستقیم دولت رئیسی با آمریکا داشته باشد، حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه «کیهان» انتقاداتی تند به دولت رئیسی کرده است.
حسین شریعتمداری که مدیر منصوب رهبر جمهوری اسلامی در «کیهان» است، در یادداشتی نوشته بود: «اکنون این پرسش از آقایان امیرعبداللهیان و شمخانی در میان است که چرا و با کدام تحلیل منطقی و قابل قبول از احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا سخن میگوئید؟! و کدام بخش از صورتمسئله نامشخص است که روشن شدن آن به مذاکره، آنهم مذاکره مستقیم با آمریکا نیاز دارد؟!»
او در ادامه از «موج نگرانی در میان طیف گسترده نیروهای حزباللهی» از سخنان امیرعبداللهیان و شمخانی خبر داده و خواستار آن شده که این دو مقام مسئول «هرچه زودتر اظهارات نسنجیده خود را تصحیح کنند».
موضعگیری تند در حوزه علمیه قم و روزنامه «کیهان» نسبت به این مسئله در حالی صورت میگیرد که آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۱۹ دی در این ارتباط موضع نرمتری نشان داده و گفته بود اینکه در مقطعی با «دشمن» مذاکره، صحبت و تعامل میشود «به معنای تسلیم شدن در مقابل آن نیست».
این در حالی است که علی خامنهای در زمان دولت روحانی راه تعامل با «دشمن» را بسته بود و در ۲۲ مرداد ۹۷ گفت که «در موضوع مذاکرات بنده اشتباه کردم و ... امام مذاکره با آمریکا را ممنوع کرد و من هم ممنوع میکنم.»
تهران و واشینگتن از زمان اشغال سفارت ایالات متحده در ایران توسط دانشجویان موسوم به «پیرو خط امام» در ۱۳ آبان ۵۸ مناسبات دیپلماتیک با هم ندارند و در بیش از چهار دهه گذشته بر سر برنامه هستهای ایران، تحریمها، برنامه موشکی جمهوری اسلامی و نقش منطقهای تهران شدیداً با هم اختلاف دارند.
یک روز پیش از اطلاعیه تند طلبهها و روحانیون حوزه علمیه قم که در آن انتقادات زیادی از دولت حسن روحانی مطرح شده است، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری اسلامی، نیز در یک برنامه تلویزیونی وضعیت بحرانی اقتصاد ایران را متوجه دولت حسن روحانی دانست.
او در این برنامه بارها در زمینههای مختلف به دولت پیشین کنایه زد و مشکلات فعلی را ناشی از عملکرد کابینه حسن روحانی دانست.