آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارشنبه ۱۷ فروردین اعلام کرد: ایران تمام دستگاههای ساخت قطعات سانتریفوژ خود را از کارگاه مربوطه در کرج به سایتی بزرگتر در نظنز منتقل کرده است.
این خبر در حالی اعلام میشود که ایران تنها شش هفته پیش از این، از راهاندازی سایت دیگری در اصفهان برای ساخت همین قطعات خبر داده بود.
شرکت تکنولوژی سانتریفوژ ایران (تِسا) واقع در کرج اوایل تیرماه پارسال هدف حمله پهپادی قرار گرفت که ایران آن را به اسرائيل نسبت داد.
اعلام برچیده شدن کارگاه ساخت قطعات سانتریفوژ از کرج در حالی اعلام میشود که پیش از این وبسایت «نورنیوز»، نزدیک به دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، درباره حمله به این تاسیسات در کرج نوشته بود: «بامداد چهارشنبه دوم تیرماه اقدام خرابکارانه علیه یکی از ساختمانهای سازمان انرژی اتمی در اطراف کرج با شکست روبهرو شد و هیچگونه خسارت مالی و جانی نیز بهدنبال نداشت».
رسانههای ایران پیشتر گزارش داده بودند که تاسیسات تِسا در کرج با طراحی و تولید ماشینهای سانتریفوژ نسل جدید که با سرعت بسیار بالاتری غنیسازی اورانیوم را انجام میدهند نقش مهمی در پیشبرد برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران دارد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارشنبه با اعلام اینکه ایران تمام تجهیزات را از کرج به مکان نامشخصی در نطنز منتقل کرده است این سؤال را مطرح کرد که آیا جمهوری اسلامی اکنون با استفاده از سایتهای نطنز و اصفهان، تولید اورانیوم غنیشده را افزایش میدهد یا خیر.
خبرگزاری رویترز مینویسد که آژانس روز ۱۵ فروردین در بیانیهای محرمانه خطاب به کشورهای عضو تأیید کرد که این تجهیزات، پس از انتقال، در سایت نطنز تحت مهر و موم آژانس باقی ماندهاند و بنابراین کار نمیکنند. رویترز میگوید خلاصهای از این بیانیه محرمانه را رویت کرده است.
ایران که میگفت در جریان حمله پهپادی به شرکت تسا، دوربینهای آژانس نیز آسیب دیده، تا مدتها اجازه نصب دوربینهای جدید در این تأسیسات را نداد و سرانجام روز ۲۴ آذر پارسال موافقت کرد که دوربینهای جدید آژانس در این تأسیسات نصب شود.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حال حاضر به اطلاعات این دوربینها دسترسی ندارد و ایران میگوید در صورت احیای برجام، اجازه دسترسی به اطلاعات این دوربینها را خواهد داد.
مذاکرات هستهای نزدیک به یکسال در جریان بود، اما بهرغم رسیدن به مرحله نهایی، با برخی اختلافات حلنشده به بنبست رسیده است.
«از یک مکان مورد اختلاف میان ایران و آژانس رفع ابهام شده است»
در همین حال، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه با اشاره به موضوع روند برجام گفت از چهار مکان مورد اختلاف میان ایران و آژانس، فقط از یک مکان «رفع ابهام» شده و رفع ابهام از سه مکان دیگر تا پایان خرداد به پایان خواهد رسید.
محمد اسلامی افزود که آژانس باید به «ادعاهای» خود در مورد سه مکان دیگر تا «پایان خرداد» پایان دهد.
او بدون اشاره به نام این تاسیسات هستهای، فقط گفت ایران تا ۲۹ اسفند ۱۴۰۰، «اسنادی» را که باید برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارسال میکرد، فرستاده است و افزود: «احتمالاً تعدادی از نمایندگان آژانس برای مرور پاسخها بیایند و بعد گزارش نهایی را ترتیب دهند».
روز ۱۴ اسفند، ساعاتی پس از دیدار مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و رئيس سازمان انرژی اتمی ایران، دو طرف در بیانیهای مشترک اعلام کردند که ایران باید «حداکثر تا ۲۹ اسفند» درباره سه مکان مشکوک به فعالیتهای پنهان هستهای «توضیحات کتبی» ارائه دهد.
بر اساس این بیانیه، آژانس نیز دو هفته پس از دریافت این توضیحات، به مرور اطلاعات میپردازد و سوالات احتمالی را دوباره برای سازمان انرژی اتمی ایران میفرستد و گزارش نهایی را تا پیش از «برگزاری شورای حکام در خرداد ۱۴۰۱» ارائه میدهد.
پیشتر در گزارشها آمده بود که بازرسان آژانس چهار محل «مشکوک» را در ایران شناسایی کردهاند که یک مورد آن در تورقوزآباد، حومه تهران، و یک مورد دیگر در اصفهان است که هر دو آنها «در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ احتمالا با هدف از بین بردن رد اورانیوم تخریب شدهاند».