روزنامه وال استریت جورنال روز یکشنبه پنجم تیر به نقل از «مقامهای آگاه» در آمریکا و خاورمیانه گزارش داد که فرماندهان نظامی ایالات متحده با مقامهای عالیرتبه نظامی اسرائیل و کشورهای عرب خلیج فارس دیدار کردهاند تا بتوانند در اقدامی هماهنگ راهکاری برای مقابله با قابلیتهای رو بهرشد موشکی و پهپادی ایران بیابند.
بر اساس این گزارش، مذاکرات محرمانه یاد شده در ماه مارس گذشته در شرمالشیخ مصر برگزار شد. انجام چنین ملاقاتی با حضور طیفی از نظامیان عالیرتبه اسرائیلی و عرب با پشتیبانی نظامی آمریکا برای بحث در مورد چگونگی دفاع در برابر «تهدیدی مشترک» (جمهوری اسلامی)، رویدادی بیسابقه به شمار میرود.
سرهنگ جو بوچینو، از سخنگویان ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، ضمن خودداری از به رسمیت شناختن نشست شرمالشیخ در بیانیهای یادآوری کرد که سنتکام «به افزایش همکاریهای منطقهای و توسعه معماری یکپارچه دفاع هوایی و موشکی برای محافظت از نیروهای خود و شرکای منطقهای خود قاطعانه متعهد خواهد ماند».
او در ادامه، جمهوری اسلامی ایران را «عامل اصلی بیثباتی در سراسر خاورمیانه» دانست.
مقامهای مطلع از مذاکرات به وال استریت جورنال گفتهاند که در مذاکرات سطح بالای شرمالشیخ، شرکتکنندگان در مورد روشهای اطلاعرسانی فوری هنگام شناسایی تهدیدهای هوایی به توافق اصولی دست یافتند و گام بعدی جلب حمایت رهبران سیاسی برای تدوین ترتیبات اطلاعرسانی و تعیین منافع رهبران خاورمیانه در گسترش همکاری است.
این مقامها همچنین تصریح کردند که در جریان این نشست، صاحب منصبان نظامی از اسرائیل، عربستان سعودی، قطر، مصر و اردن گرد هم آمدند. این ملاقات در شرایطی صورت گرفته که اسرائیل و همسایگانش در مرحله اولیه بحث درباره همکاری نظامی «احتمالی» هستند.
گزارش وال استریت جورنال میافزاید که در این نشست نظامیانی از امارات متحده عربی و بحرین نیز حضور داشتند و ژنرال فرانک مکنزی، فرمانده وقت سنتکام، ایالات متحده را نمایندگی میکرد.
ژنرال مکنزی در همان زمان و در واپسین روزهای فرماندهی خود گفته بود که از نگاه آمریکا و نیروهای مسلح این کشور در خاورمیانه، «ایران مهمترین تهدید و یا به زبانی دیگر مهمترین بازیگر بد در سطح منطقه» است و تمرکز آمریکا مقابله با تهدیدهای ایران است.
سخنگویان اسرائیل و کشورهای عرب – به جز امارات متحده عربی – از اظهارنظر درباره این نشست خودداری کردهاند و امارات هم بدون اشاره به نشست، مسئله همکاری گسترده را مطرح کرد.
در بیانیه این کشور عربی تاکید شده که «امارات متحده عربی عضو هیچ ائتلاف یا همکاری نظامی منطقهای که کشور خاصی را هدف قرار دهد، نیست». این بیانیه میافزاید ضمن آنکه امارات در جریان هیچ بحث رسمی مرتبط با چنین اتحاد نظامی منطقهای قرار ندارد.
به نوشته وال استریت جورنال، گفتوگوهای شرمالشیخ با برگزاری سلسله نشستهایی محرمانه در سطوح پایینتر نظامی و امنیتی پیگیری شده تا سناریوهای فرضی در مورد چگونگی همکاری برای ردگیری و دفاع در برابر تهدیدهای هوایی به بحث و مذاکره گذاشته شود.
گزارش وال استریت جورنال چند روز پس از آن منتشر میشود که وزیر دفاع اسرائیل روز ۲۴ خرداد به صراحت گفته بود اسرائیل و کشورهای عربی که در نگرانیهای این کشور در مورد ایران سهیم هستند باید یک نیروی نظامی منطقهای تحت حمایت و رهبری آمریکا تشکیل دهند.
دههها بود که یکچنین همکاری نظامی ناممکن تلقی میشد. تا پیش از رسمیت یافتن «پیمانهای ابراهیم» در سال ۲۰۲۰، فرماندهان آمریکایی در خاورمیانه در صدد تشویق کشورهای عرب خلیج فارس بودند تا بدون دخالت اسرائیل، دفاع هوایی خود را هماهنگ و تقویت کنند.
پیمانهای ابراهیم که با ابتکار و حمایت دولت آمریکا در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ امضا شد، زمینه عادیسازی مناسبات دیپلماتیک بین امارات و بحرین با اسرائیل را فراهم کرد و از آن زمان همکاریهای اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی این دو کشور با اسرائیل گسترش یافته است.
حکومت عربستان سعودی هم اگرچه هنوز به طور رسمی اسرائیل را به رسمیت نشناخته است اما به طور تلویحی حمایت خود را از پیمانهای ابراهیم اعلام کرده است.
به نوشته وال استریت جورنال، یکی دیگر از عوامل گسترش همکاری نظامی با تلآویو، تمایل کشورهای عربی برای دسترسی به تسلیحات و فناوری دفاع هوایی اسرائیل در دورانی است که آمریکا به تغییر اولویتهای نظامی خود در مسیر مقابله با چین و روسیه مشغول است.
این نشریه آمریکایی همچنین با اشاره به سفر رئیسجمهور بایدن به اسرائیل و عربستان سعودی در اواسط ژوئیه، به نقل از یک سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده نوشت که کاخ سفید از «گسترش و تعمیق روابط اسرائیل با کشورهای عربی» حمایت میکند. این سخنگو به جزئیات نحوه پشتیبانی واشینگتن اشاره نکرده است.
جو بایدن قرار است در روزهای ۱۳ تا ۱۶ ماه ژوئیه از اسرائیل، سرزمینهای فلسطینی و عربستان سعودی دیدار کند. به گفته خبرگزاری رسمی عربستان، آقای بایدن در سفر به این کشور در نشست مشترک رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصر و اردن نیز شرکت خواهد کرد.