جایزه نوبل در رشته فیزیک روز سه‌شنبه ۱۲ مهر برای پژوهش و اختراعاتی مهم در علم انفورماتيک و ارتباطات کوانتومی که در دهه‌های اخير «درهم تنيدگی کوانتومی» ناميده می‌شود به طور مشترک به سه دانشمند اعطا شد.
کمیته اعطا کننده جوایز نوبل در بیانیه‌ای گفت پژوهش و اکتشافات آلن اسپکت از فرانسه، جان اف. کلاوسر از آمریکا و آنتوان زایلینگر از اتریش هر چند جداگانه انجام شده است ولی در زمینه کشف پديده‌های ناشناخته پیوند دارند و مکمل يکديگر هستند.
دیوید هاویلند، رئیس بخش فیزیک در کمیته اعطا کننده جوایز نوبل، گفت: «پژوهش‌های این سه دانشمند در پیشرفت رشته‌ای که درهم تنیدگی کوانتومی نامیده می‌شود نقش مهمی ایفا کرده و یکی از دستاوردهای مهم آن رمزگذاری در شیوه‌های ارتباطی است».
اوا اولسون، یکی دیگر از اعضای این کمیته، گفت به همین دلیل علم اطلاعات کوانتومی آزمایش‌های تجریدی و سری نیست، بلکه یک عرصه پویا و در حال شکوفایی است.
او افزود: «این پژوهش‌ها روی عرصه‌های گوناگون از جمله انتقال امن اطلاعات، علم کامپیوتر کوانتومی و فناوری حس‌گرها تاثیر بسیار مهمی دارد. پیش‌بینی‌های این رشته علمی در را به روی جهان دیگری گشوده است و در عین حال بنیان روش‌های اندازه‌گیری را متحول کرده است».
جان اف کلاوسر، دانشمند ۷۹ ساله آمريکايی، جایزه فیزیک نوبل را به خاطر انجام آزمایش‌های تجربی در سال ۱۹۷۲ دریافت کرد که در حل مجادله علمی مهم بین آلبرت انیشتین و نیلز بور در مورد مکانیک کوانتومی نقش مهمی ایفا کرد.
آقای کلاوسر در این مورد گفت: «من حدس می‌زدم که نظر انیشتین درست است. ولی متاسفانه حدس من غلط از آب درآمد و حق با نیلز بور بود».
او افزود که نتایج پژوهش‌های او در عرصه مکانیک کوانتومی نشان داد که اطلاعات در یک جسم مشخص محدود نیست: «بسیاری معتقدند که جهان طبیعی از چیزهایی تشکیل می‌شود که در طول زمان و در فضای موجود تقسیم شده‌اند. ولی به نظر می‌رسد که چنین تقسیم‌بندی و مرزهایی وجود ندارد».
آنتون زایلینگر، دانشمند ۷۷ ساله اتریشی، پس از اعلام خبر دریافت جایزه نوبل فیزیک در یک مصاحبه تلفنی گفت: «از دریافت این خبر شوکه شدم ولی شوک مثبتی است».
احتمال اعطای جایزه نوبل به این سه فیزیکدان از حدود یک دهه پیش بر سر زبان‌ها افتاده بود. آن‌ها در سال ۲۰۱۰ جایزه علمی «ولف» در اسرائیل را دریافت کردند که به اعتقاد برخی از کارشناسان پیش درآمدی برای جایزه نوبل تلقی می‌شود.
کمیته اعطا کننده جایزه نوبل در بخش دیگری از بیانیه خود گفت جان اف کلاوسر اولین کسی است که فرضیه‌های کوانتومی را مطرح و در دهه شصت میلادی آزمایش‌های تجربی و عملی در این زمینه را آغاز کرد.
آلن اسپکت، دانشمند ۷۵ ساله فرانسوی، توانست نقاط ضعف این فرضیه‌ها را برطرف کند و آنتون زایلینگر پدیده‌ای به نام «دورنوردی کوانتومی» را اثبات کرد که زمینه انتقال اطلاعات در مسافت‌های دوردست را فراهم می‌کند.
پژوهش‌های آنتون زایلینگر به گفته خودش در قالب آزمایش‌های کاملا فلسفی و بدون هیچ‌گونه احتمالی برای کاربرد آن در جهان واقعی شروع شد. ولی همین کندوکاوها چند سال بعد به بنیان‌های علمی برای توسعه کامپیوتر کوانتومی، شبکه ارتباطی کوانتومی و در نهایت ارتباطات رمزگذاری شده بدل شد.
اعلام برندگان جوایز نوبل امسال از روز دوشنبه با اعطای جایزه پزشکی به سوانته پابو، دانشمند سوئدی، آغاز شد. روز چهارشنبه برنده رشته شیمی، روز پنجشنبه برنده رشته ادبیات و بالاخره روز جمعه برنده جایزه صلح نوبل اعلام خواهند شد.
