آمریکا آنتونیو گوتوش، دبیرکل سازمان ملل، را متهم کرد که در برابر تهدیدهای روسیه تسلیم شده و برای تحقیقات درباره پهپادهای به کارگرفته شده در جنگ اوکراین به روسیه بازرس نفرستاده است، پهپادهایی که کی‌یف و کشورهای غربی می‌گویند توسط ایران تامین شده‌اند.
رابرت وود، معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، روز دوشنبه، ۲۸ آذر، در نشست نیم‌سالانه شورای امنیت این سازمان درباره قطعنامه ۲۲۳۱ که توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ را تضمین می‌کند، گفت: «ما متاسفیم که سازمان ملل برای انجام تحقیقات عادی در مورد این نقض گزارش شده، اقدام نکرده است.»
او افزود: «ما از این که دبیرخانه ظاهرا در برابر تهدیدهای روسیه تسلیم شده و دستور تحقیقاتی را که این شورا به آن داده، انجام نداده، ناامید شدیم.»
چند هفته پس از آغاز تهاجم روسیه علیه اوکراین، مقام‌های آمریکایی اعلام کردند که واشینگتن اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌دهد حکومت ایران قصد دارد صدها هواپیمای بدون سرنشین از جمله پهپادهای با قابلیت حمل تسلیحات را در یک بازه زمانی سریع تحویل روسیه دهد.
مقام‌های جمهوری اسلامی پس از یک دوره سکوت، گزارش‌ها درباره ارسال پهپاد به روسیه برای به‌کارگیری در جنگ اوکراین را رد کردند.
تا این که در شهریورماه، ارتش اوکراین برای نخستین بار اعلام کرد که یک پهپاد انتحاری بدون سرنشین ساخت ایران را در منطقه کوپیانسک، شناسایی و سرنگون کرده است.
از آن پس، آمریکا، اوکراین، بریتانیا، فرانسه و آلمان بارها اعلام کرده‌اند که عرضه پهپادهای ساخت ایران به روسیه ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است و از سازمان ملل متحد خواسته‌اند تا در این زمینه تحقیقاتی را انجام دهد.
در اوایل ماه میلادی جاری، آقای گوترش در گزارشی به شورای امنیت اعلام کرده بود که مقام‌های سازمان ملل در حال بررسی اطلاعات موجود درباره پهپادهای استفاده شده توسط روسیه در جنگ اوکراین هستند و هرگونه یافته در زمان مناسب به شورا گزارش خواهد شد.
اما دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه در نشست خبری که پیش از نشست شورای امنیت برگزار شد، درباره تحقیقات سازمان ملل در این باره به خبرنگاران گفت که این اتهام که ایران پهپادهای استفاده شده در اوکراین را به روسیه عرضه کرده «در تصویر کلی‌تر از هر کاری که ما در چارچوب جنگ [اوکراین] انجام می‌دهیم برای تعیین این که چه زمانی باید» بازرسان به کی‌یف فرستاده شوند، در حال بررسی است.
واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل متحد نیز روز دوشنبه به شورای امنیت گفت که مقام‌های سازمان ملل «نباید در برابر فشارهای کشورهای غربی سر فرود آورند» و «هر نتیجه‌ای از این شبه‌تحقیقات، پوچ و بی‌اعتبار است.»
امیرسعید ایروانی سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد نیز در این نشست مدعی شد: «ایران هیچ موردی را که مشمول قطعنامه ۲۲۳۱ باشد، به روسیه منتقل نکرده و هرگونه ادعای خلاف آن بی‌اساس بوده و رد می‌شود.»
او افزود: «ما قبلا گفت‌وگوهای دوجانبه با اوکراین برای رفع سوءتفاهمات موجود در این زمینه برگزار کرده‌ایم. علاوه بر این، تعدادی از پهپادهایی که قبل از جنگ اوکراین توسط ایران به روسیه منتقل شده‌اند برای استفاده در جنگ اوکراین نبوده است.»
همچنین بریتانیا، فرانسه و آلمان با انتشار بیانیه مشترکی پس از برگزاری نشست شورای امنیت، ضمن محکوم کردن فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی که با قطعنامه ۲۲۳۱ ناسازگار است و همچنین فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده جمهوری اسلامی در منطقه، تایید کردند که جمهوری اسلامی از ماه اوت (تابستان امسال) تاکنون صدها پهپاد به روسیه منتقل کرده که از آنها برای کشتن غیرنظامیان و هدف قرار دادن زیرساخت‌ها در جنگ اوکراین استفاده شده است.
این سه قدرت اروپایی نوشتند: «ما به شدت چنین انتقالاتی را که ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است، محکوم می‌کنیم. حملات بی‌رویه علیه غیرنظامیان و زیرساخت‌ها جنایت جنگی است.»
همچنین در حالی که به تازگی گزارش‌هایی از توافق ایران و روسیه برای تحویل موشک به مسکو منتشر شده، پاریس، لندن و برلین تاکید کردند: «ما به شدت به ایران در مورد ارسال تسلیحات بیشتر به روسیه، به ویژه هرگونه موشک بالیستیک دوربرد، که تشدید تنش را ایجاد می‌کند، هشدار می‌دهیم.»
اختلاف بر سر مسئول «وضع موجود» در برجام
همچنین در نشست نیم‌سالانه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا و قدرت‌های غربی از یک سو و ایران و چین و روسیه از سوی دیگر، یکدیگر را مسئول متوقف شدن مذاکرات احیای برجام دانستند.
سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل مدعی شد که ایران «حداکثر انعطاف» را در این مذاکرات به کار گرفت تا به «توافقی قابل قبول برای همه» دست یابد.
او با این ادعا که جمهوری اسلامی «حتی راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را برای حل مسائل باقی‌مانده و شکستن بن‌بست ارائه کرد»، همچون دیگر مقام‌های جمهوری اسلامی، واشینگتن را به «رویکرد غیرواقعی و سختگیرانه» متهم کرد و آمریکا را مسئول «وضعیت فعلی» دانست.
اما معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل در پاسخ به ایروانی گفت: «درهای مذاکره برای بازگشت دوجانبه ایران و آمریکا به اجرای کامل برجام باز است. اقدامات و مواضع خود ایران مسئول جلوگیری از این نتیجه بوده است.»
آقای وود افزود که در ماه سپتامبر، توافقی که همه طرف‌های دیگر با آن موافقت کرده بودند «در دسترس بود و حتی ایران آماده بود که بله بگوید، تا این که در آخرین لحظه، ایران خواسته‌های جدیدی خارج از برجام را مطرح کرد و می‌دانست که نمی‌توان آنها را برآورده کرد.»
او گفت که رفتار ایران از ماه سپتامبر به ویژه شکست این کشور در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و گسترس برنامه اتمی‌اش «بدون هدف غیرنظامی مشروع» بدبینی آمریکا را «در مورد تمایل و توانایی ایران برای دستیابی به توافق» را تقویت کرده و «مشخص می‌کند که چرا از آن زمان تاکنون هیچ مذاکره فعالی صورت نگرفته است.»
سفیر آمریکا در پایان جلسه شورای امنیت تاکید کرد: «بنابراین اجازه دهید به سادگی بگویم، توپ در زمین آمریکا نیست، برعکس، توپ در زمین ایران است.»
باربارا وودوارد سفیر بریتانیا در سازمان ملل متحد نیز اعلام کرد تشدید تنش‌های هسته‌ای ایران «پیشرفت در توافق هسته‌ای را بسیار دشوار می‌کند.
او افزود که امروز کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران دست‌کم ۱۸ برابر بیشتر از حد تعیین شده در برجام است که برای کشوری بدون برنامه تسلیحات هسته‌ای، بی‌سابقه است.
رزماری دیکارلو مسئول سیاسی سازمان ملل متحد نیز به شورای امنیت گفت: «به نظر می‌رسد فضای دیپلماسی به سرعت در حال تنگ‌تر شدن است.»
در بیانیه سه قدرت اروپایی نیز که پس از این نشست منتشر شد، تاکید شد که برجام و اجرای پادمان‌های آژانس دو موضوع جدا هستند. این سه کشور از جمهوری اسلامی خواستند با آژانس همکاری کامل کند.
دقیقا یک روز پیش از برگزاری نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، تیمی از کارشناسان آژانس به ایران رفتند تا به پرونده مسائل باقی‌مانده میان تهران و آژانس رسیدگی کنند، اما سفر یک‌روزه آنان، روز دوشنبه، بدون اعلام نتیجه مشخص پایان یافت.
