این پرسش که آیا جمهوری اسلامی ایران توانسته است این بار نیز بر ناآرامی‌ها غلبه کرده باشد، موضوع اصلی در رسانه‌های اسرائیل در ارتباط با ایران در هفته گذشته بود. برای پاسخ به این سؤال، رسانه‌ها به مقالات منتشرشده در مطبوعات مهم بین‌المللی توجه کردند تا تنها دیدگاه تحلیلگران اسرائیلی را بازتاب نداده باشند.
گسترش روابط اسرائیل و جمهوری آذربایجان این هفته به دلیل نشست بی‌سابقه سفیران اسرائیل در شماری از کشورهای آسیای میانه و بالکان که همگی به باکو رفته بودند، بار دیگر در رسانه‌های اسرائیلی مطرح شد.
این گسترش روابط، همراه است با تأکید بی‌پرده اسرائیل بر این‌که هدف عمده این همکاری‌ها حفظ منافع در برابر ایران و اهمیت این روابط به خاطر همسایگی آذربایجان با ایران است.
در این میان، درگیری‌های فزاینده داخلی اسرائیل بر سر دولت بنیامین نتانیاهو در حالی که جناح دولت و اپوزیسیون سر سازش ندارند، نگرانی نسبت به ثبات سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی اسرائیل را افزایش داده است.
«رژیم در امان نیست»
سایت نیوز-وان مقاله روزنامه اکونومیست را با عنوان «اعتراضات در ایران فروکش کرده اما رژیم در امان نیست» منتشر کرد و نوشت، علی خامنه‌ای که چند روز پیش در دیدار با مداحان مذهبی به نسبت دیدارهای قبلی‌اش از آغاز اعتراضات چهارماهه، پرانرژی‌تر به نظر می‌رسید، ممکن است نفسی به آسودگی بکشد، اما این آرامش موقت تنها روکش ظاهری این بنای فرسوده و متزلزل است.
همین آرامش ظاهری هم بهایی سنگین از جامعه گرفته است: مجموعه‌های دانشگاهی ایران به دژهای نظامیِ مملو از نیروهای امنیتی و دوربین‌های نظارتی تبدیل شده است. رژیم بیش از ۱۰۰ معترض بازداشتی را به اعدام محکوم کرده و فعلاً چهار تن از آنها را به دار آویخته و نزدیک به ۲۰ هزار تن از معترضان، شامل فوتبالیست‌های برتر، ستارگان سینما، روزنامه‌نگاران و دانشجویان را زندانی و ارتباطات دیجیتال را محدود کرده ولی خامنه‌ای کماکان هر کسی که حاکمیت او را زیر سؤال ببرد، با «خائن» نامیدن، به اعدام تهدید می‌کند.
یک اقتصاددان ایرانی اما گفته است اگر خامنه‌ای فکر می‌کند که برنده شده، در اشتباه است. حکومت او کشور را به چاهی عمیق و پر از گل و لای انداخته که تصور بیرون آمدن از آن آسان نیست، ریال بی‌ارزش‌تر از هر زمان دیگر است، تورم در حال افزایش و مردم قشر متوسط از راه سایت‌های اینترنتی برای برنج و مقداری غذا، وسایل منزل و برخی کالاها و داشته‌های خود را پایاپای معامله می‌کنند و فوجی از دانشجویان و قشر متوسط در حال برنامه‌ریزی برای مهاجرت و خروج از کشور هستند.
عواملی مرتبط با سپاه پاسداران در این شرایط از حاکمیت خواستند در مورد ماجرای حجاب اجباری فعلاً کمی کوتاه بیاید و روسای جمهوری منزوی‌شده پیشین نیز نسبت به ادامه مشت آهنین حکومتی با معترضان هشدار داده‌اند. رژیم برای دلگرمی دادن به خودش پوسترها و پارچه‌نوشته‌های ستایش‌آمیز بر در و دیوار شهرها و بزرگراه‌ها آویخته اما نیروهای پلیس در خیابان‌ها عصبی و حتی هراسان به نظر می‌رسند.
بر اساس این مقاله، فعلاً دولت به دادن یارانه بنزین ادامه داده اما نظر به تحریم‌های سنگین، احتمال افزایش بهای انرژی و بنزین مطرح است؛ امری که در گذشته با اعتراضات روبه‌رو شده و زمانی که موج بعدی اعتراض دامن ایران را بگیرد، خامنه‌ای ۸۳ساله، این بار سخت‌تر بتواند خشم مردم را مهار کند.
اجلاس سه روزه سفیران اسرائیل در اورآسیا و بالکان در باکو در مورد ایران
شبکه تلویزیونی آی۲۴ اسرائیل به نقل از کانال تلگرامی آذری آذفرونت، از اجلاس سه روزه سفیران اسرائیل در کشورهای حوزه اورآسیا و بالکان در باکو برای بررسی «تهدید ایران» خبر داد.
این نشست در روزهای ۲۶ تا ۲۸ دی در پایتخت جمهوری آذربایجان، با حضور سفیران اسرائیل در روسیه، بلاروس، مولداوی، ازبکستان، قرقیزستان، گرجستان، صربستان، آلبانی، مقدونیه شمالی و کوزوو برگزار شد تا برنامه‌های وزارت خارجه اسرائیل برای سال ۲۰۲۳ در بحبوجه جنگ روسیه در اوکراین، تنش فزاینده میان اسرائیل و ایران و کوشش برای ایجاد روابط گسترده‌تر با کشورهای مسلمان بررسی شود. این سفیران با مقام‌های ارشد جمهوری آذربایجان نیز دیدار کرده و شماری از بلندپایگان آذربایجان نیز در این اجلاس اسرائیلی حضور یافته و سخنرانی کردند.
به گزارش این شبکه، مقام‌های آذری دو ماه پیش در ضمن تصویب قانونی که راه را برای گشایش سفارت آذربایجان در اسرائیل هموار کرد، نامه‌ای به پارلمان اسرائیل نوشته و تأکید کردند که دولت آذربایجان «همواره دوست مردم یهود بوده و حمایت‌های اسرائیل را در امور امنیتی هرگز فراموش نخواهد کرد». اشاره آنها به کمک‌های نظامی اسرائیل به آذربایجان در نبردهای سال‌های اخیر باکو علیه ارمنستان بر سر اراضی قره‌باغ کوهستانی است.
الی کوهن، وزیر خارجه جدید اسرائیل، نیز این هفته در گفت‌وگوی تلفنی با جیحون بایراموف، همتای آذری خود، او را دعوت کرد که شخصاً برای گشایش سفارتخانه آذربایجان در اسرائیل، به این کشور سفر کند. او تأکید کرد که «آذربایجان به دلیل سیاست شکیبایی در قبال مذاهب و حضور یک جامعه قدیمی یهودی، کشوری بسیار محبوب در نگاه اسرائیلی‌ها است» و «افتتاح سفارت، زمینه افزایش همکاری در بسیاری از امور را فراهم می‌کند». الی کوهن تصریح کرد که درباره «خطر ایران در همه ابعاد آن از جمله بی‌ثبات کردن و ضربه زدن به امنیت در همه جهان»، با همتای آذری خود رایزنی کرده است.
به نوشته آی۲۴، با گشایش قریب‌الوقوع سفارت در تل‌آویو، آذربایجان نخستین کشور شیعی است که در اسرائیل دفتر نمایندگی رسمی برقرار می‌کند. البته این شبکه از یاد برده است که دهه‌ها پیش، ایران نیز کشوری با اکثریت شیعی، دفتر نمایندگی سیاسی در اسرائیل داشت که تا زمان قطع رابطه دو کشور فعالیت می‌کرد.
روزنامه اسرائیل‌هیوم نیز با نزدیک بودن موعد ورود اولین سفیر آذربایجان به اسرائیل، به اهمیت همسایگی آذربایجان و ایران اشاره کرده و نوشته است دولت اسرائیل «در حال تقویت روابط با کشوری مسلمان است که همسایه ایران است و در همین حال از روابط گسترده و حساس راهبردی با اسرائیل هم برخوردار است».
بر اساس این گزارش، الهام علی‌اف، مختار محمدوف را که در مقام پیشین وزیر آموزش و پرورش آذربایجان روابط میان سیستم‌های آموزشی دو کشور را «بسیار تقویت» کرد، به عنوان اولین سفیر کشورش در تل‌آویو انتخاب کرده‌است. یک مقام سیاسی به این روزنامه گفت: انتخاب فردی در سطح معاون وزیر به عنوان سفیر نشان از اهمیتی است که باکو برای رابطه با اسرائیل قائل است.
بازتاب هشدار رسانه‌های عمده آمریکایی در مورد «خطرات دولت نتانیاهو»
همزمان با گسترش تظاهرات مخالفان سیاسی دولت بنیامین نتانیاهو در داخل اسرائیل، رسانه‌های آمریکایی که عمدتاً حامی حزب دموکرات هستند، در مقالاتی کم‌سابقه از واشینگتن خواسته‌اند که در مورد همکاری با دولتی که وزیران آن افراد افراطی راست‌گرا هستند، محتاط باشد.
خبرگزاری بلومبرگ این هفته در سرمقاله‌ای که در روزنامه اسرائیل‌هیوم نیز بازتاب یافت، نوشت که وجود وزیران افراطی در دولت نتانیاهو، امنیت خود اسرائیل را هم به خطر می‌اندازد.
توماس فریدمن، ستون‌نویس روزنامه نیویورک تایمز، از جو بایدن خواست در نیت نتانیاهو و دولت او برای آنچه که «اصلاح دستگاه قضایی اسرائیل» می‌نامند، دخالت کرده و «به دلسوزانه‌ترین اما به روشن‌ترین شکلِ ممکن اعلام کند که چنین تغییراتی منافع و ارزش‌های آمریکا را نیز زیر پا می‌گذارد».
بنیامین نتانیاهو چندی پیش به یکی دیگر از انتقادهای مشابه توماس فریدمن و نیویورک تایمز از او و دولتش پاسخی تند داده بود، اما آقای فریدمن در نوشتار تازه خود که در سایت وای.نت نیز بازتاب یافت، افزود که «اسرائیل در آستانه یک دگرگونی تاریخی است… دارد به یک عامل بی‌ثباتی در منطقه تبدیل می‌شود… من نگرانم که اسرائیل در آستانه یک نزاع داخلی جدی است… آن اسرائیلی که جو بایدن می‌شناخت در حال ناپدید شدن و اسرائیل تازه‌ای در حال سربرآوردن است که بسیاری از وزیران دولت آن، دشمن ارزش‌های آمریکا و تقریباً همه آنها دشمن حزب دموکرات آمریکا هستند… دادگاه عالی اسرائیل مدافع سرسخت حقوق بشر به‌ویژه حقوق اقلیت‌ها بوده… دولت نتانیاهو می‌خواهد کرانه باختری را نیز بدون اعلام رسمی، به اسرائیل ضمیمه کند… بایدن باید به نتانیاهو بگوید که شما دارید شبیه ترکیه و مجارستان می‌شوید… این وضع به منافع آمریکا نیز آسیب می‌رساند… و آمریکا احمق نیست و قربانی نخواهد شد…».
با وجود تظاهرات عظیم مخالفان، نتانیاهو تغییرات قضایی را حق دولت خود می‌داند
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، از بنیامین نتانیاهو و دولت او خواسته که با برگزاری همه‌پرسی بر سر «اصلاحات قوه قضائیه» که دولت تازه نتانیاهو کمر به انجام آن بسته، موافقت کند. بنی گانتز، وزیر دفاع پیشین و یکی دیگر از سران اپوزیسیون، چپ و راست اسرائیل را فراخواند تا پرچم اسرائیل را برداشته و برای تظاهرات بزرگ و طولانی به خیابان‌ها بروند.
روزنامه هاآرتص نوشت تظاهرات حدوداً یکصد هزار نفره روزهای گذشته در تل‌آویو موفقیت‌آمیز اما تنها گام نخست در یک مبارزه طولانی بود.
اتحادیه‌های دانشجویان اسرائیل اعلام کردند که تغییرات قضایی به‌زودی دامن آنها را در زندگی خواهد گرفت و از این رو، آنان نیز مبارزه دامنه‌دار و از جمله اعتصابات را تدارک می‌بینند. نهادهای کارگری، آموزگاران و اتحادیه‌های دیگر نیز احتمال اعتصاب گسترده در کشور را در اعتراض به تصمیمات دولت جدید اعلام کردند.
اما بنیامین نتانیاهو این هفته پاسخ داد که میلیون‌ها نفر او را انتخاب کرده و حزب لیکود پیش از انتخابات پارلمانی اخیر برنامه‌های خود را به صراحت اعلام کرده بود و رای‌دهندگان به این تغییرات وقوف داشتند.
اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل که به خاطر سکوت خود در مورد این نزاع داخلی با انتقاد روبه‌رو شد، در پاسخ به تظاهرکنندگان گفت با وجود نگرانی از وضعیت ایجاد شده، در حال تلاش برای ایجاد یک گفتمان وسیع و پل زدن بر اختلافات است.
در میانه عمیق‌تر شدن شکاف‌های داخلی، مؤسسه دموکراسی اسرائیل «شاخص دموکراسی» کشور در سال ۲۰۲۲ را در گزارشی مشروح به دست اسحاق هرتزوگ داد که نشان می‌دهد اعتماد اسرائیلی‌ها به نهادهای دموکراتیک کشورشان به پایین‌ترین سطح در ۲۰ سال گذشته کاهش یافته است.
در حالی که معمولاً میان ۶۰ تا ۷۰ درصد اسرائیلی‌ها در انتخابات مشارکت می‌کنند، تنها ۹ درصد از آنها به احزاب سیاسی اعتماد دارند؛ اصولاً ۱۸ درصد به مجلس کشورشان ابراز اعتماد کرده‌اند. میزان اعتماد به دادگاه عالی نیز به ۴۲ درصد سقوط کرده است.
۸۲ درصد معتقدند که سیاستمداران تنها برای منافع شخصی خود کار می‌کنند. البته در میانه این تشدید جدال، نمایندگان «کنِسِت» در یکی از نخستین اقدامات دوره جدید خود، حقوق خویش را به میزان بیش از ۵ درصد افزایش داده و گفتند که «به خاطر رعایت حال مردم»، از درخواست افزایش حقوق بیش از ۱۲ درصدی کمی کوتاه آمدند.
این در حالی است که آمار دیگری در همین روزها تأکید داشت که یک‌دهم از ساکنان اسرائیل از بی‌ثباتی غذایی رنج می‌برند و ۲۰ درصد، عمدتاً عرب‌ها، مذهبیون یهودی، کودکان و سالمندان در سال ۲۰۲۱ در زیر خط فقر، روزگار را با نداری و شرمساری گذراندند.
