شورش گروه شبه‌نظامی واگنر علیه مسکو به نظر می‌رسد به پایان رسیده، اما سرنوشت این ارتش خصوصی که در اوکراین و همچنین در سوریه و بسیاری از کشورهای آفریقایی بسیار تاثیرگذار بوده، همچنان نامشخص است.
سرانجام پس از ماه‌ها انتقاد تند از فرماندهان ارتش روسیه، گروه مزدوران واگنر که تا پیش از این در جبهه روسیه می‌جنگیدند، روز شنبه سوم تیرماه، به خاک روسیه بازگشته و با ستونی زرهی به سمت مسکو حرکت کردند تا علیه فرماندهان ارتش روسیه دست به اقداماتی بزنند.
اما این شورش پس از توافق کرملین و واگنر که با میانجی‌گری الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس، صورت گرفت، متوقف شد. از زمان این توافق، رئیس جمهور روسیه و دیگر مقام‌های ارشد روسیه در مورد آینده فرمانده واگنر سکوت کرده‌اند.
آخرین خبرها حاکی است که در حال حاضر، محل نگهداری یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر، مشخص نیست، این در حالی است که کرملین جنبه‌هایی از توافق خود با واگنر را اعلام کرده که از جمله، رفتن پریگوژین به بلاروس و لغو طرح اتهامات کیفری علیه اوست.
دفتر الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس، اعلام کرد که این توافق شامل تضمین‌های امنیتی برای سربازان واگنر نیز هست، اما جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرد. دولت روسیه پس از توافق، از سربازان واگنر خواسته تا به پایگاه‌های خود بازگردند.
بنابر گزارش‌ها، پس از مداخله رئیس جمهور بلاروس و توافق میان پریگوژین و دولت روسیه، نیروهای واگنر نیز به سمت پایگاه‌های خود در شرق اوکراین بازگشته‌اند.
دولت روسیه همچنین گفته است که جنگجویان واگنر را که در شورش شرکت کرده‌اند تحت پیگرد قرار نمی‌دهد، و وزارت دفاع روسیه نیز گفته است با آن دسته از مزدوران واگنر که به شورش نپیوسته‌اند قرارداد خواهد بست.
این در حالی است که رسانه‌های روسی روز شنبه گزارش دادند که نیروهای واگنر چندین بالگرد و یک هواپیمای نظامی را سرنگون کردند. وزارت دفاع روسیه دربارهٔ این رویدادها اظهار نظری نکرده است.
موضوع پیگرد قانونی پریگوژین
یوگنی پریگوژین، رهبر نیروهای مزدور واگنر، به ظن سازماندهی شورش مسلحانه همچنان تحت تعقیب سازمان امنیت داخلی روسیه (اف‌اس‌بی) است.
این خبر را روزنامه کامرسانت چاپ روسیه روز دوشنبه ۵ تیر به نقل از یک «منبع ناشناس» اعلام کرده است.
این روزنامه در وب‌سایت خود به نقل از همین منبع نوشته بعد از توافق میان پریگوژین و دولت روسیه، زمان کافی برای تغییر وضعیت پرونده پریگوژین وجود نداشته است.
پرونده جنایی علیه رهبر گروه واگنر روز ۲ تیر و بعد از آن که او اعلام کرد در اقدامی به نام «راهپیمایی عدالت» به نیروهایش دستور پیشروی به سمت مسکو را داده، تشکیل شد.
منتقدان مطرح پوتین که چالش‌هایی در عرصه عمومی برای او ایجاد می‌کنند، پیش از این معمولاً سرنوشت خوبی نداشته‌اند و اغلب تحت شرایطی مشکوک مثل الکسی ناوالنی مسموم شده یا مانند برخی دیگر از منتقدان پوتین جان باخته‌اند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه گفت که شورش ناکام گروه مزدور واگنر در روسیه، شکاف‌های ایجادشده در قدرت نظامی مسکو بر اثر جنگ با اوکراین را هویدا کرد.
او پیش از نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا به خبرنگاران در لوکزامبورگ در مورد روسیه گفت: «نظام سیاسی آن کشور در حالت شکنندگی است و قدرت نظامی‌اش در حال شکست است.»
آقای بورل افزود: «و این چیز خوبی نیست که ببینیم یک قدرت هسته‌ای مانند روسیه می‌تواند وارد مرحله بی‌ثباتی سیاسی شود» و «این لحظه‌ای است که اتحادیه اروپا بیش از هر زمان دیگری به حمایت از اوکراین ادامه می‌دهد.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه نیز گفت: «هیولایی که ولادیمیر پوتین با واگنر خلق کرد، اکنون خود او را گاز گرفته و علیه خالق خود سر برآورده است.»
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز روز دوشنبه گفت که شورش ناکام گروه مزدوران واگنر روسیه نشان می‌دهد که مسکو در الحاق کریمه و جنگ با اوکراین مرتکب اشتباه راهبردی بزرگی شده است.
او افزود: «از آنجایی که روسیه به حمله خود ادامه می‌دهد، ادامه حمایت ما از اوکراین مهم‌تر است.»
اولین خبر از وزیر دفاع روسیه پس از شورش
خبرگزاری روسی ریانووستی روز دوشنبه ۵ تیر گزارش داد که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، برای اولین بار پس از شورش گروه واگنر، از نیروهای روسیه که درگیر جنگ اوکراین هستند، بازدید کرده است.
درخواست عمده شورشیان به رهبری یوگنی پریگوژین برکناری شویگو بود. این شورشیان به سمت مسکو حرکت کردند تا آنچه را فساد و ناکارآمدی در رهبری نظامی این کشور در جنگ با اوکراین می‌خواندند، از میان بردارند.
روبل روسیه در معاملات اولیه صبح روز دوشنبه در برابر دلار در پایین‌ترین سطح ۱۵ ماه گذشته خود معامله شد. روبل بامداد دوشنبه نسبت به روز پیشتر در برابر دلار ۲.۱ درصد ضعیف‌تر عمل کرد و به ۸۶٫۵۰ رسید که تحلیلگران آن را تاثیر شورش روزهای اخیر در این کشور می‌دانند.
پیش‌بینی تحلیلگران دربارهٔ «پاکسازی‌ها» در روسیه
شورش اخیر واگنر، گروهی که سال‌ها متحد کرملین به‌شمار می‌رفت، علیه مسکو، به پیش‌بینی‌ها دربارهٔ «پاکسازی‌های» احتمالی در وزارت دفاع روسیه دامن زده است.
سیریل برت، پژوهشگر فرانسوی مؤسسه ژاک دولور در زمینه تحقیقات اروپا، در گفت‌وگویی گفت که در روسیه، «بدون شک» در واکنش به شورش واگنر، پاکسازی‌هایی در حلقه‌های اطراف ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور این کشور انجام خواهد شد.
این پژوهشگر به یک روزنامه فرانسوی‌زبان گفت: «این سرکوب در کوتاه مدت چهره رئیس‌جمهور روسیه را خدشه‌دار می‌کند، اما در میان مدت و بلندمدت قدرت او را بر این حلقه‌ها تقویت خواهد کرد.»
شبکه جهانی بی‌بی‌سی نیز به نقل از یک تحلیلگر خود گزارش داد که انتظار می‌رود «پاکسازی و احتمالاً برخی تغییرات در وزارت دفاع» روسیه در روزهای آینده رخ دهد.
کارشناس امور روسیه: عمر رژیم پوتین به سر آمده است
کنستانتین اگرت، کارشناس امور روسیه در آلمان، روز یکشنبه به بخش گرجی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، گفت «شورش نظامی واقعی که علیه ولادیمیر پوتین رخ داد، قطعاً حکومت و میزان تسلط او بر سیستم را تضعیف کرد» و رهبری وی بر کرملین «یقینا کوتاه‌تر شده» و ثبات دست‌کم در میان تصمیم‌گیرندگان مسکو از بین رفته است.
این کارشناس افزود رئیس‌جمهور روسیه از رویدادهای روز شنبه «واقعاً به هراس افتاده بود و راهی برای خروج از این بحران نداشت و برای همین از الکساندر لوکاشنکو خواست دخالت کند».
آقای اگرت گفت هرچند کسی در مسکو در روزهای گذشته در حمایت از پریگوژین چندان تظاهرات نکرد اما کسی هم برای حمایت از پوتین به خیابان نیامد.
با این حال، این کارشناس اظهار داشت که سکوت مردم روسیه به این مفهوم نیست که جنگ قدرت ادامه نخواهد یافت. زیرا به گفته او، «عمر این رژیم به سر آمده» و بسیاری از شهروندان روس از این به بعد از زاویه دیگری به ولادیمیر پوتین نگاه خواهند کرد.
به گفته این تحلیلگر، اما یوگنی پریگوژین نیز خود در هراس بود و آگاهی داشت که حتی اگر با نیروهایش وارد مسکو شود، راهی برای کنترل کامل شهر و کشور در اختیار ندارد.
کنستانتین اگرت در مورد سرنوشت فرمانده «واگنر» گفت «او خود درک می‌کند که سرانجام حذف خواهد شد».
وزیر خارجه ایتالیا: افسانه وحدت در روسیه به پایان رسیده
دیپلمات‌ها و تحلیلگران ارشد غرب روز یکشنبه تأکید کردند اگرچه ولادیمیر پوتین در حال حاضر بر خطر ناشی از شورش گروه واگنر غلبه کرده، اما رویدادهای روز شنبه روسیه، تصویری را که او به‌ویژه در ۱۶ ماه جنگ کشورش در اوکراین، به عنوان یک «رهبر شکست‌ناپذیر» ارائه می‌کرد، «به‌شدت خدشه‌دار کرده است».
آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا، روز یکشنبه گفت «افسانه وحدت (ملی) در روسیه به پایان رسیده و عمیق‌تر شدن تنش داخلی، یک شکاف جدی در حاکمیت مسکو ایجاد کرده است.
او افزود رئیس‌جمهور روسیه خود با دادن امکان به تشکیل ارتش خصوصی با آن مشخصات، زمینه شورش علیه خود را هموار کرد. به گفته این دیپلمات ارشد، وضعی که رخ داد، نتیجه «اجتناب‌ناپذیر» حمایت از مزدوران داخلی بود.
وزیر خارجه ایتالیا تصریح کرد «جبهه روسیه امروز ضعیف‌تر از روز قبل از شورش است» و باید امیدوار بود که این شرایط «صلح» را نزدیک‌تر کند.
پشتیبانی چین از «حفظ ثبات ملی» روسیه
یک روز پس از پایان شورش گروه واگنر علیه مسکو، چین اعلام کرد که از روسیه حمایت می‌کند.
وزارت خارجه چین روز یکشنبه اعلام کرد که پکن از روسیه در حفظ ثبات ملی پشتیبانی می‌کند و تشدید تنش‌های اخیر در روسیه، مسئله‌ای مربوط به «امور داخلی» آن کشور است.
همزمان، آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، در پکن با مقام‌های چینی درباره مسائل «بین‌المللی» گفت‌وگو کرد.
