همزمان با ارجاع پرونده جمهوری اسلامی به دادگاه لاهه به دلیل سرنگون کردن هواپیمای مسافربری ۷۵۲ اوکراین، خانواده‌های قربانیان پرواز در بیانیه‌ای بر «یافتن حقیقت و اجرای عدالت» و دیگر خواسته‌های خود در چهار سال گذشته همچون قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی تأکید کردند.
کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین روز چهارشنبه، ۱۴ تیر، به‌دلیل سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین و کشته شدن همۀ ۱۷۶ مسافر و خدمۀ آن، پرونده‌ای علیه جمهوری اسلامی در عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل در لاهه تشکیل دادند.
این چهار کشور در دادخواست خود به دیوان بین‌المللی دادگستری که به «دادگاه جهانی» یا دادگاه لاهه نیز معروف است تصریح کردند که حکومت ایران «مجموعه‌ای از تعهدات» را در قبال کنوانسیون مونترال، با محوریت تأمین امنیت سفرهای هوایی غیرنظامی، «نقض کرده است».
پرواز پی‌اس۷۵۲ هواپیمایی اوکراین سحرگاه ۱۸ دی ۱۳۹۸ تنها سه دقیقه پس از برخاستن از باند فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد.
مقام‌های جمهوری اسلامی و به‌ویژه فرماندهان سپاه پاسداران پس از سه روز انکار سرانجام اذعان کردند که هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه سرنگون شده، اما دلیل وقوع آن را «خطای انسانی» اعلام کردند.
همزمان با انتشار خبر ارجاع این پرونده به مهم‌ترین دادگاه بین‌المللی، بازماندگان قربانیان پرواز هم در نشستی خبری و هم جداگانه در شبکه‌های اجتماعی از این اقدام استقبال کردند و آن را گامی مهم در راستای اجرای عدالت توصیف کردند.
اعلام خبر در نشست خبری انجمن خانواده‌ها در تورنتوی کانادا با ابراز احساسات بازماندگان و در آغوش کشیدن یکدیگر همراه شد.
اهمیت این خبر برای بازماندگان قربانیان شلیک سپاه به هواپیمای مسافربری در بیانیه انجمن مشهود است. در بیانیه آمده است: «۴۲ ماه از سرنگون کردن یک هواپیمای مسافربری در آسمان تهران گذشت. ۱۷۷ نفر را کشتند، به پیکرشان بی‌احترامی کردند، چمدان‌شان را دزدیدند، سه روز دروغ گفتند و در نهایت در دادگاهی بی‌صلاحیت مردی بی‌نام و نشان را به جرم سهل‌انگاری و تمرد از دستور به ده سال زندان محکوم کردند.»
آنها در ادامه یادآوری کرده‌اند: «اکنون پرونده‌ی پرواز پی‌اس ۷۵۲ در هر دو دادگاه بین‌المللی موجود در دنیا مفتوح است. در دیوان بین‌المللی کیفری به طور مستقل شکایت کردیم و در دیوان بین‌المللی دادگستری با چهار کشور متضرر همراه هستیم.»
این خانواده‌ها در فرازی مهم‌تر از بیانیه خود به مناسبت شکایت از ایران به دادگاه لاهه در هلند تأکید می‌کنند: «همچنان بر خواسته‌های دیگرمان چون حمایت از پرونده دیوان بین‌المللی کیفری، باز شدن پرونده جنایی توسط پلیس فدرال، پیگیری پرونده جنایی در اوکراین و قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی اصرار می‌ورزیم و امیدواریم این خواسته‌ها در اسرع وقت اجابت شوند.»
قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی توسط کانادا و کشورهای اروپایی از جمله مهم‌ترین خواسته‌های مخالفان جمهوری اسلامی در ۹ ماه گذشته، همگام با اعتراضات سراسری «زن، زندگی، آزادی»، نیز بوده است.
جمهوری اسلامی مدعی است که نظامیانش در بحبوحۀ بالا گرفتن تنش‌ها بین تهران و واشینگتن، «به‌طور تصادفی» هواپیمای مسافربری اوکراینی را سرنگون کردند. در گزارش نهایی حکومت ایران، نقص رادار و خطای اپراتور پدافند هوایی به‌عنوان عوامل دخیل در سرنگونی هواپیمای اوکراین معرفی شد.
با این حال، در پرونده‌ای که علیه حکومت ایران در لاهه ثبت شده آمده است که جمهوری اسلامی، مدارک و مستندات این سرنگونی را «مخفی کرده یا از بین برده» و در عوض، سایر کشورها و پرسنل رده پایین سپاه پاسداران را مقصر جلوه داده، خانواده‌های قربانیان را که در پی دادخواهی هستند هدف «تهدید و آزار» قرار داده و جزئیات این سرنگونی را به سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری گزارش نکرده است.
سخنرانی اسماعیلیون، سخنگوی انجمن:
حامد اسماعیلیون، از بازماندگان قربانیان پرواز و عضو انجمن خانواده‌ها، در گفت‌وگوی خود با صدای آمریکا تأکید کرد که اشاره به کنوانسیون مونترال در لایحه‌ای که به دادگاه لاهه ارائه شده موضوع را از «خطای انسانی» خارج کرده و به مسئولیت کیفری جمهوری اسلامی تبدیل می‌کند.
انجمن خانواده‌های پرواز در پایان بیانیه خود اعلام کرده است: «ما، عاملین و آمرینِ این جنایت سازمان‌یافته را نه فراموش می‌کنیم و نه می‌بخشیم.»
مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز به رسیدن پرونده این حکومت به دادگاه بین‌المللی دادگستری در لاهه واکنشی نشان نداده‌اند.
