شاخص فلاکت در استانهای هرمزگان، کرمانشاه، خوزستان، لرستان و چهارمحال و بختیاری رکورد تاریخی دیگری را ثبت کرده است.
بررسی گزارش رسمی خرداد مرکز آمار ایران از میانگین نرخ بیکاری ۹ درصد سال ۱۴۰۱ و تورم ۴۸.۵ درصد خرداد ۱۴۰۲ نشان میدهد که نرخ فلاکت در هشت استان ایران بالاتر از ۶۰ درصد و مابقی استانها بالاتر از ۵۵ درصد ایستاده است.
شاخص فلاکت یک نشانگر اقتصادی است که از افزودن نرخ بیکاری به نرخ تورم بهصورت سالانه به دست میآید و افزایش آن به گسترش خطر آسیبهای اجتماعی هم دامن میزند.
در میان استانهای ایران، هرمزگان با ۶۴.۳ درصد بالاترین نرخ فلاکت را به خود اختصاص داده و پس از آن استانهای کرمانشاه با ۶۳.۴ درصد، خوزستان۶۱.۱ درصد، لرستان ۶۱ درصد، آذربایجان غربی ۶۰.۹ درصد، چهارمحال و بختیاری ۶۰.۸ درصد و یزد با ۶۰.۳ درصد در ردیفهای دوم تا هشتم بیشترین میزان فلاکت قرار دارند.
بالارفتن نرخ بیکاری در استان هرمزگان در شرایطی اتفاق میافتد که این استان بهدلیل مجاورت با دریا از صنایع دریایی و نفتی برخوردار است.
گزارشهای رسمی مرکز آمار نشان میدهد که هرمزگان با نرخ بیکاری ۱۵.۸ درصد بالاترین نرخ بیکاری را در بین استانهای کشور در سال ۱۴۰۱ ثبت کرده است.
مقامات این استان مدعی هستند که یکی از دلایل افزایش نرخ بیکاری در این استان ورود زنان به بازار کار است. بهگفتۀ این مسئولان، زنان در این استان بهدلایل فرهنگی و اجتماعی پیش از این متقاضی شغل نبودهاند. اما افزایش نرخ تورم و فشارهای اقتصادی محرک ورود زنان به بازار کار در این استان شده و همۀ اینها در حالی است که مردم این استان میگویند شغل برای مردان بهسختی یافت میشود.
بهطور سنتی شغل مردم استان هرمزگان، بهدلیل مجاورت با دریا، صیادی است. در سالهای اخیر اعتراضهای بسیاری از سوی صیادان این استان به سیاستهای دولت دربارۀ اجارۀ دریا به شرکتهای چینی صورت گرفته است.
بهگفتۀ صیادان هرمزگان، روزانه دهها کشتی موسوم به چینی با صید ترال (کفروبی) ماهیها را از دریا صید میکنند و علاوه بر آنکه این نوع صید به ذخایر آبزیان این استان لطمه وارد کرده، باعث بیکاری صدها کشتی کوچک صیادی هم شده است.
فلاکت؛ عامل جرم و جنایت
با افزایش نرخ تورم و بالارفتن خط فقر در ایران، سایۀ شاخص فلاکت بر سر بسیاری از استانهای ایران گسترش یافته و سنگینتر شده است.
استانهایی که صنایع مهم ایران در آنها قرار گرفته و نرخ بیکاری در سالهای گذشته در این استانها پایین بوده نیز در شرایط کنونی از نظر شاخص فلاکت از میانگین کشوری بالاتر قرار گرفتهاند؛ بهطوری که یزد، کرمان، اصفهان و اردبیل هم در ردیف استانهای با شاخص فلاکت بالا قرار گرفتهاند.
در میان استانهایی که بیشترین میزان شاخص فلاکت در آنها وجود دارد، استانهای مرزی در صدر قرار دارند؛ استانهایی که در جریان اعتراضات پس از گران شدن بنزین در آبان ۹۸ و همچنین شهریور ۱۴۰۱ شاهد بیشترین سرکوب از سوی حکومت بودند.
نرخ بیکاری بالا باعث رویآوردن مردم استانهای مرزی به قاچاق کالا شده است. در استانهای غربی «کولبری» بهعنوان یک شغل شناخته میشود؛ شغلی که هر سال شماری از شهروندان جان خود را بهخاطر آن از دست میدهند. کولبران یا هدف شلیک نیروهای مرزی قرار میگیرند یا در مسیرهای صعبالعبور دچار سانحه یا سرمازدگی میشوند و جان میبازند.
وضعیت در استانهای مرزی شرقی بهمراتب بدتر است. قاچاق سوخت پدیدهای است که در چهار دهۀ گذشته در نتیجۀ بیتوجهی حکومت به استانهای شرقی به شغل اول مردم این مناطق تبدیل شده است؛ شغلی که شاغلان آن همواره باید خطر درگیری با نیروهای نظامی مرزی را به جان بخرند و این چرخه همچنان ادامه دارد.
همزمان با افزایش نرخ تورم، وضعیت رفاه اجتماعی در پنج سال گذشته در ایران رو به وخامت گذاشته است. بررسی آمارهای رسمی حکومت نشان میدهد که شاخص فلاکت از ۱۹.۳ در سال ۱۳۹۵ به ۵۷.۷ درصد افزایش یافته است. بالاترین میزان شاخص فلاکت در ایران قبلاً در سال ۱۳۷۴ ثبت شده که عدد آن ۵۸.۴ درصد بود.
بهگفتۀ اقتصاددانان، افزایش شاخص فلاکت میتواند خطر آسیبهای اجتماعی مانند جرم و جنایت، فقر، خودکشی، کاهش نرخ رشد جمعیت و طلاق را گسترش دهد؛ خطری که از یک دهه گذشته سایۀ آن بر جامعۀ ایران گستردهتر و سنگینتر شده است.
