مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۰ شهریور همزمان با آغاز نشست فصلی شورای حکام اعلام کرد که از زمان توافق اسفندماه پارسال با ایران، هیچگونه پیشرفتی در موضوعات مورد اختلاف بین آژانس و تهران حاصل نشده است.
رافائل گروسی که در حاشیۀ این نشست سخن میگفت تأکید کرد ایران «باید توضیحات فنی معتبری در رابطه با کشف ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه دهد و آژانس را از مکان یا مکانهای فعلی مرتبط با مواد هستهای و یا تجهیزات آلوده به اورانیوم آگاه کند».
او با اشاره به گذشت دو سال و نیم از تصمیم تهران به توقف اجرای پروتکل الحاقی گفت که تنها پس از حل مسائل پادمانی باقیمانده، آژانس در جایگاهی خواهد بود که بتواند برنامه هستهای ایران را «صلحآمیز» بنامد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اسفند پارسال طی سفری به تهران، از توافق با مقامهای جمهوری اسلامی بر سر افزایش همکاریها برای شفافسازی برنامه هستهای ایران خبر داده بود.
طبق توافق صورت گرفته قرار بود ایران در مورد مکانهای هستهای اعلامنشده «پاسخهای فنی معتبر» ارائه دهد و امکانات نظارتی بیشتری در اختیار آژانس بگذارد.
اوایل شهریور امسال، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت که از چهار مکان مشکوک هستهای که آژانس خواستار توضیح از ایران بود، تنها دو مکان باقیمانده است و ابراز امیدواری کرده بود از طریق تعاملاتی که تهران با آژانس دارد، این پرونده نیز بسته شود.
از سوی دیگر، ایران بیش از دو سال است که اجازه نمیدهد آژانس به اطلاعات دوربینهای نصب شده در سایتهای هستهای دسترسی داشته باشد و تهدید کرده است که تا زمان احیای برجام و برچیده شدن تحریمها، این اطلاعات را تحویل نخواهد داد.
آقای گروسی که روز دوشنبه در حاشیه نشست شورای حکام سخن میگفت تأکید کرد: «از ایران میخواهم که صادقانه و مصمم، با آژانس در راستای اجرای تعهدات ذکر شده در بیانیه مشترک (اشاره به بیانیه اسفند پارسال) همکاری کند.»
او همچنین از «کاهش علاقه» جامعه بینالمللی در خصوص پاسخگو کردن جمهوری اسلامی در قبال توسعۀ برنامه هستهای ایران «ابراز نگرانی» کرد.
نشست فصلی شورای حکام از روز دوشنبه آغاز شد و تا جمعه آینده ۲۴ شهریور ادامه خواهد داشت. این اظهارات مدیرکل آژانس همچنین در پی کاهش تنش بین تهران و واشینگتن و تفاهم در چارچوب مبادلۀ زندانی در ازای آزادسازی داراییهای مسدودشدۀ ایران صورت گرفته است.
منابع دیپلماتیک در آژانس به خبرگزاری فرانسه گفتهاند که آمریکا و همچنین بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی باقیمانده در برجام، در اجلاس این هفته شورای حکام آژانس هیچ برنامهای برای محکوم کردن ایران به دلیل عدم همکاری با آژانس ندارند و به جای آن، سه دولت اروپایی در حال کار برای صدور یک بیانیه مشترک هستند.
رافائل گروسی روز دوشنبه در اشاره تلویحی به مذاکرات غیرمستقیم اخیر میان ایران و آمریکا گفت: «ما از سوی آمریکا در باره وجود یک فرآیند دو جانبه (بین واشینگتن و تهران) مطلع شدهایم اما وقتی صحبت از عرصه هستهای میشود، مشخص نیست که چه چیزی میتواند مورد بحث باشد.»
جمهوری اسلامی برنامه هستهای خود را «صلحآمیز» خوانده و مدعی «همکاری کامل» با آژانس است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه تهران، روز دوشنبه گفت که همکاری تهران «با آژانس در چارچوب بیانیه مشترک ادامه دارد، دیدارهایی انجام شده و در آینده نیز ادامه خواهد یافت».
در این میان، مشاور امنیت ملی اسرائیل روز دوشنبه تهدید کرد در صورتی که مشخص شود ایران به غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم ادامه میدهد، کشورش گزینهای نخواهد داشت جز آنکه خود وارد عمل شود.
این اظهارات در حالی مطرح شده که گزارش تازه مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، حاکی از کاهش سطح ذخیره اورانیوم ۶۰ درصد غنیشده در ایران است. به گفته یک منبع دیپلماتیک نیز میزان ماهانه ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی به یکسوم کاهش یافته است.
در گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی که نسخهای از آن به رویت خبرگزاریهای بینالمللی رسیده، آمده است که کل ذخایر اورانیوم غنیشده ایران کمتر از ماه مه است، اما همچنان بیش از ۱۸ برابر حد تعیینشده در توافق سال ۲۰۱۵ بین تهران و قدرتهای جهانی است.