در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد که در آن جو بایدن و ابراهیم رئیسی نیز سخنرانی خواهند کرد، خبرگزاری بلومبرگ از قریب‌الوقوع بودن معامله تبادل زندانیان میان دو کشور در روز دوشنبه آینده خبر داده است.
این خبرگزاری روز پنج‌شنبه ۲۲ شهریور به نقل از «منابع آگاه» که خواسته‌اند نام‌شان برده نشود، نوشت روز تبادل هنوز قطعی نشده اما احتمال زیاد می‌رود که روز دوشنبه ۲۷ شهریور باشد. خبرگزاری رویترز هم پیش از این ارزیابی مشابهی کرده بود.
نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این دوره از روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور در نیویورک آغاز خواهد شد و بر اساس گزارش بلومبرگ، این مبادله قبل از دیدار رهبران جهان با یکدیگر در نیویورک انجام خواهد شد.
دولت‌های واشینگتن و تهران از حدود دو ماه پیش توافق آزاد کردن زندانیان متقابل و موافقت آمریکا با آزادسازی پول‌های مسدوشده ایران نزد بانک‌های کره جنوبی را تأیید کردند.
آن توافق در جریان مذاکرات غیرمستقیم و با میانجی‌گری عمان و قطر حاصل شد و در پی آن، جمهوری اسلامی با موافقت آمریکا توانست در قطر حساب‌های بانکی بگشاید تا ۶ میلیارد دلار پولی را که ابتدا از کره جنوبی به سوئیس رسیده بود، به این حساب‌ها واریز کند.
به گزارش رویترز، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه این هفته طی دستوری بانک‌هایی را که پول آزادشده ایران از طریق آن‌ها منتقل می‌شود، از تحریم آمریکایی معاف کرد. به‌نوشته بلومبرگ، عملی شدن توافق می‌تواند زمینه‌ساز احیای مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا نیز باشد.
در حالی که وزیر خارجه و سایر مقامات آمریکایی در دوره اخیر تأکید کرده‌اند که توافق جاری ارتباطی با مذاکرات هسته‌ای ندارد، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران روز ۱۰ شهریور در یک نشست خبری در لبنان از وجود «یک ابتکار» سلطان عُمان «به روی میز» خبر داد. او گفت و در این چارچوب «گفت‌وگوها در جریان است» و «تهران اراده سیاسی لازم را برای رسیدن به نقطه توافق و بازگشت همه طرف‌ها (به برجام) دارد».
جمهوری اسلامی دو ماه پیش، چهار زندانی از پنج زندانی را که قرار است آزاد کند، از زندان به حبس خانگی منتقل کرد. نفر پنجم که گفته شده یک زن است، از مدتی پیش از رسمی شدن توافق، به حصر خانگی انتقال یافته بود.
سه تن از پنج زندانی سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی، دارای تابعیت دوگانه ایرانی-آمریکایی هستند. دو تن دیگر به دلایل شخصی، خواسته‌اند که ناشناس بمانند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز این هفته گزارش داده بود که ایران خواهان آزادی این افراد از زندان‌های آمریکا است: مهرداد انصاری، امین حسن‌زاده، رضا سرهنگ‌پور، کامبیز عطار کاشانی و کاوه افراسیابی. چهار نفر اول متهمین و محکومین پرونده‌های نقض تحریم‌های آمریکا در ارتباط با ایران بودند.
آقای افراسیابی ساکن آمریکا استاد دانشگاه و متهم به لابی‌گری برای حکومت ایران بود. او گفته که نه تنها زندانی نیست بلکه در دو سال گذشته هم در دانشگاه تدریس کرده و مایل به بازگشت به ایران نیست.
نزدیک شدن موعد اجرای توافق بین آمریکا و ایران، انتقادهای داخلی در صحنه سیاست آمریکا را از آن افزایش داده است. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، این هفته به خبرنگاران گفت دولت جو بایدن «هیچ پرداختی نکرده، این یک باج و پول مالیات‌دهندگان آمریکایی نیست و ما حتی یک مورد از تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکرده‌ایم».
آقای کربی افزود که در صورت هر تلاش ایران برای سوء برداشت از پول‌های آزادشده، آمریکا اقدام کرده و دوباره پول‌ها را راکد خواهد کرد. این مقام ارشد آمریکایی اظهارات ابراهیم رئیسی را که گفته «تهران می‌تواند پول‌های آزادشده را هر کجا که نیاز داشته باشد هزینه کند»، «کاملاً اشتباه» توصیف کرد.
با این اوصاف، ابراهیم رئیسی در آستانه دومین حضور خود در نیویورک برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، در گفت‌وگو با تیم خبری اعزامی شبکه آمریکایی ای‌بی‌سی به تهران دوباره گفت «این که پول‌مان را چگونه استفاده کنیم، طبیعتاً اختیارش با خود ما است».
مایکل مک‌کال رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان روز چهارشنبه ابراز تردید کرد که پول‌های آزادشده تنها به «اهداف بشردوستانه» اختصاص یابد.
آقای مک‌کال به شبکه فاکس‌نیوز گفت این پول به سوی «نیروهای نیابتی و تروریستی» می‌رود و برای ساخت «بمب هسته‌ای» مصرف خواهد شد؛ چیزی که باعث وحشت اسرائیل و کشورهای خاورمیانه مانند عربستان می‌شود.
کوین هرن، رئیس کمیته مطالعات حزب جمهوری‌خواه و عضو مجلس نمایندگان نیز روز سه‌شنبه در شبکه ایکس نوشت ما از همه گزینه‌های قانونی برای لغو این توافق و جلوگیری از پرداخت بیشتر باج و رفع تحریم‌ها در مورد ایران استفاده خواهیم کرد.
شاهزاده رضا پهلوی، کنشگر سیاسی نیز روز ۲۱ شهریور در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت «این معامله تحت عنوان "مبادله زندانیان" انجام می‌گیرد اما در حقیقت، باج‌دهی دست‌کم شش میلیارد دلاری دولت (جو) بایدن به جمهوری اسلامی برای آزاد کردن پنج گروگان دوتابعیتی است».
آقای پهلوی در اشاره به نخستین سالگرد اعتراضات مردم ایران در جنبش «زن، زندگی، آزادی» در پی مرگ مهسا امینی، افزود: «به دولت کنونی آمریکا هشدار می‌دهم که مردم ایران فراموش نخواهند کرد چه کسانی در سخت‌ترین روزها به آنان پشت کردند و در کنار قاتلین‌شان ایستادند».
