مصر: اولویت باید تضمین آتش‌بس در غزه باشد؛ «تدابیر امنیتی جدید» برای تردد مقام‌های حماس

همزمان با اعلام توافق میان اسرائیل و گروه افراطی حماس برای تبادل ۱۵۰ زندانی فلسطینی در برابر رهایی ۵۰ اسرائیلی ربوده شده به غزه، وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه اول آذر برای دیدار با دبیرکل حزب‌الله راهی بیروت می‌شود.

پیش از آن نیز منابع لبنانی خبر دادند که حسن نصرالله در بحبوحه تحولات ساعات اخیر، با شماری از سران حماس در خارج دیدار کرد.

به گزارش شبکه المیادین و روزنامه لبنانی الجمهوریه، حسین امیرعبداللهیان، روز چهارشنبه اول آذر به بیروت می‌رسد تا با حسن نصرالله دیدار کند.

بر اساس گزارش منابع لبنانی، حسین امیرعبداللهیان با نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت لبنان و همچنین با نبیه بری، رئیس مجلس آن کشور هم دیدارهای جداگانه خواهد داشت.

او ماه گذشته نیز در سفر به لبنان با حسن نصرالله و شماری از اعضای ارشد گروه‌های افراطی جهاد اسلامی فلسطین و حماس در بیروت دیدار کرد و در دو سفر به قطر نیز با اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس که مقیم دوحه است، ملاقات کرد. پس از آن نیز اسماعیل هنیه در سفر به تهران، با رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرده بود.

گزارش‌های منابع لبنانی در بامداد چهارشنبه همچنین حاکی است که به دنبال تحولات ساعات اخیر منطقه و تقویت احتمال توافق میان اسرائیل و حماس، حسن نصرالله‌ با خلیل الحیه و اسامه حمدان، دو تن از رهبران حماس در خارج از سرزمین‌های فلسطینی دیدار کرده است. اسامه حمدان نماینده دائمی حماس در لبنان است.

روزنامه لبنانی نداء الوطن نوشت که در دیدار بیروت، سه تن در مورد «اهمیت هماهنگی جبهه مقاومت و عزم دستیابی به پیروزی» رایزنی کردند.

این گزارش مدعی است، وقفه در عملیات جنگی اسرائیل در باریکه غزه «شامل جنوب لبنان» نیز خواهد بود و حزب‌الله پیام داده که اگر اسرائیل به آتش‌بس در این بخش متعهد باشد، حزب‌الله هم به آن پایبند خواهد بود.

یهودیت استروک، یک وزیر دولت اسرائیل، روز چهارشنبه به رادیوی ارتش اسرائیل گفت در نشست سه‌شنبه‌شب دولت که در آن توافق با حماس برای تبادل افراد تصویب شد، تأکید شد که وقفه موقتی در عملیات نظامی اسرائیلی در باریکه غزه، ارتباطی با مرز شمالی اسرائیل ندارد و این کشور به تحرکات در این جبهه و هر جبهه دیگر در منطقه پاسخ خواهد داد.

یائیر لاپید، رهبر جناح اپوزیسیون اسرائیل، روز چهارشنبه اول آذر از توافق دولت بنیامین نتانیاهو با گروه افراطی حماس استقبال کرد.

آقای لاپید در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت ما (اپوزیسیون) از طرح مورد توافق «حمایت کرده و تأکید می‌کنیم که که مهم‌ترین وظیفه دولت ادامه کوشش برای بازگرداندن تمامی اسرائیلی‌های ربوده شده تا به آخرین نفر به خانه خود است.»

یائیر لاپید که حزب او «یش آتید» مهم‌ترین حزب در جناح اپوزیسیون است، از آغاز جنگ اسرائیل و گروه افراطی حماس، از عملیات ارتش و تصمیمات کابینه جنگ حمایت کرده است.

او که خود تا سال گذشته مدتی کوتاه نخست‌وزیر بود، تا هفته گذشته گفته بود که لزومی ندارد در شرایط جنگی و بحران بزرگ امنیتی که اسرائیل درگیر آن است، نخست‌وزیر عوض شود اما هفته گذشته با تغییر نظر خود، بنیامین نتانیاهو را به کناره‌گیری فراخواند.

ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی و رهبر جنبش راست‌گرای «اقتدار ملی» که عضو ائتلاف دولت بنیامین نتانیاهو است، روز چهارشنبه اول آذر در خصوص رأی مخالف خود و دو وزیر دیگر این حزب به توافق تبادل با گروه افراطی حماس، گفت این پیشنهاد «غیراخلاقی» است و «یک سابقه خطرناک» در ارتباط با «گروه‌های تروریستی» ایجاد می‌کند.

آقای بن‌گویر به روزنامه یدیعوت آحرونوت گفت طرحی که گروهی از کودکان و زنان اسرائیلی ربوده شده به غزه را در آن‌جا باقی می‌گذارد، با موازین اخلاقی «منافات» دارد، «غیرمنطقی» است و «بعید است که حتی به طور کامل اجرا شود».

به گفته این وزیر اسرائیلی، طرحی که به وزیران برای تصویب ارائه شد، بار دیگر اسرائیل را «اسیر اشتباهات تاریخی گذشته» می‌کند.

رأی مخالف سه وزیر عضو حزب «اقتدار ملی» به طرح تبادل تأثیری در نتیجه کلی نداشت زیرا از رأی موافق اکثریت وزیران برخوردار بود.

در مقابل، حزب راستگرای دیگر عضو دولت، «صیونیسم مذهبی» که تا پیش از نشست دولت در نیمه‌شب سه‌شنبه از احتمال رأی مخالف وزیران خود به معامله با حماس سخن گفته بود، به آن رأی موافق داد و اعلام کرد که استدلالات بیان شده از سوی وزیران امنیتی و مقامات اطلاعاتی و نظامی کشور را «کاملاً قانع کننده» تشخیص داده است.

بتسال‌ال اسموت‌ریچ، وزیر دارایی و رهبر حزب «صیونیسم مذهبی» در بیانیه‌ای اعلام کرد که توافق اهداف تعیین شده از جنگ اسرائیل با گروه افراطی حماس را تأمین می‌کند.

او افزود مکانیسم‌های لازم در نظر گرفته شده که از «فرسایش خزنده» عملیات در غزه جلوگیری خواهد کرد و بلافاصله پس از اجرای کامل توافق، جنگ با قاطعیت «تا نابودی حماس و رفع تهدید از غزه، از سر گرفته خواهد شد».

به گفته رهبر «صیونیسم مذهبی»، دولت، کابینه و نهادهای امنیتی متعهد شدند که تا انهدام حماس و بازگشت همه ربوده‌شدگان، عملیات را «بی هیچ قیدوشرطی» ادامه دهند.

این یکی از موارد معدود است که میان دو حزب راستگرای عضو دولت آقای نتانیاهو در یک سال کار آن، اختلاف جدی بروز کرده است.

جو بایدن می‌گوید از این‌که تعدادی از گروگان‌ها که «هفته‌های سخت و غیرقابل توصیفی را در اسارت» داشته اند آزاد خواهند شد، «بی‌اندازه خرسند» است.

رئیس‌جمهور آمریکا از «رهبری حساس و همراهی» سران قطر و مصر در راه رسیدن به توافق قدردانی کرد. آقای بایدن همچنین «تعهد» بنیامین نتانیاهو به حمایت از برقراری وقفه را ستود. رئیس‌جمور آمریکا همچنین ابراز امیدواری کرده که دختربچه سه‌ساله آمریکایی- اسرائیلی، در میان گروگان‌هایی باشد که آزاد خواهند شد.

نخست‌وزیر قطر هم که نقش مهمی در میانجیگری بین حماس و اسرائیل داشت، ضمن تشکر از همراهی مصر و آمریکا، ابراز امیدواری کرد مه این وقفه، راه را برای «پایان جنگ» هموار کند.

محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی گفت امیدوار است که این توافق اولیه به «توافقی جامع و بادوام» تبدیل شده و حتی منجر به «گفت‌وگوهایی جدی در جهت صلحی فراگیر و عادلانه» شود.

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هم ابراز امیدواری کرده که تصویب این توافق، راه را برای «آزادی گروگان‌های بیشتر با هزینه کمتر» هموار کند.

از سوی دیگر نخست‌وزیر تایلند هم می‌گوید کشورش امیدوار و در انتظار شنیدن خبرهایی خوش درباره حدود ۲۵ گروگان تایلندی است. گرچه اعلام شده که ۵۰ گروگانی که در راستای توافق آزاد خواهند شد، اسرائیلی یا دو تابعیتی هستند، اما برخی منابع می‌گویند احتمال دارد حماس برخی گروگان‌های خارجی، از جمله کارگران تایلندی را به شکل یک‌جانبه آزاد کند.

وزارت دادگستری اسرائیل فهرستی از ۳۰۰ زندانی فلسطینی را که به طور بالقوه می‌توانند در مقابل ۵۰ گروگان اسرائیلی آزاد شوند منتشر کرده است.

این تعداد،‌ دو برابر تعداد توافق شده، یعنی ۱۵۰ نفر است. به نظر می‌رسد دلیل انتشار این تعداد از اسامی، احتمال چالش‌های قانونی «دقیقه نودی» بوده باشد؛ چراکه این احتمال وجود دارد که دادگاه عالی اسرائیل، در نتیجه شکایت افراد حقیقی یا حقوقی، در آخرین لحظه با آزادی برخی از این افراد مخالفت کند.

تنها حدود ۳۰ نفر از افراد این فهرست ۳۰۰ نفره بالای ۱۸ سال سن دارند و مابقی بین ۱۴ تا ۱۸ ساله هستند. جرم بسیاری از آنها مواردی مثل پرتاب سنگ اعلام شده، هر چند که تعدادی هم به «تلاش برای قتل» یا «عضویت در سازمان‌های تروریستی» متهم هستند. از مجموع ۳۰۰ اسم این فهرست، تنها ۲۶ نفر مونث هستند.

حماس در طول دوره چانه‌زنی برای توافق آتش‌بس، خواستار آزادی ۳۰۰ زندانی فلسطینی و دست کم پنج روز وقفه در جنگ شده بود. اما در نهایت دو طرف با آزادی ۱۵۰ زندانی و چهار روز وقفه موافقت کردند.

پس از روزها تلاش و میانجی‌گری دولت‌های قطر و مصر با همراهی آمریکا، سرانجام در ساعات شب منتهی به چهارشنبه اول آذرماه، دولت اسرائیل از موافقت با طرح پیشنهادی برای توافقی موقت با حماس خبر داد.

بر اساس این توافق، حماس دست‌کم ۵۰ گروگان، شامل زنان و کودکان را به شکل تدریحی و طی چهار روز آزاد خواهد کرد.

در مقابل ۱۵۰ زندانی فلسطینی شامل زنان و نوجوانان هم از زندان‌های اسرائیل آزاد خواهند شد.

اسرائیل موافقت کرده که در این چهار روز، عملیات زمینی خود را «در سراسر نوار غزه» متوقف کند. قرار است در این مدت کسی هم در این منطقه بازداشت نشود.

اسرائیل همچنین پذیرفته که در طول وقفه، هواپیماها و پهپادهای تجسسی‌اش هم بر فراز «مناطق جنوبی نوار غزه» پرواز نکنند. در «مناطق شمالی» هم، روزی شش ساعت، از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر به وقت محلی، هیچ پرنده نظامی اسرائیلی حضور نخواهد داشت.

در طول وقفه روزانه ده‌ها کامیون حامل آب، مواد غذایی و اقلام دارویی با عبور از گذرگاه رفح از مصر وارد نوار غزه خواهند شد و توافق شده که این کامیون‌ها به «تمامی نقاط نوار غزه» دسترسی داشته باشند و تنها به مناطق جنوبی محدود نشوند.

گفته می‌شود ۵۰ گروگانی که در این مرحله آزاد می‌شوند، همگی «شهروندان اسرائیلی یا دو تابعیتی» خواهند بود. هنوز اشاره روشنی به گروگان‌های خارجی نشده؛ هرچند برخی منابع می‌گویند احتمال دارد حماس برخی از آنها، از جمله حدود ۲۵ کارگر تایلندی را، به شکل یک‌طرفه و به نشانه حسن نیت آزاد کند.

پس از تصویب شدن جزئیات طرح توافق در دولت اسرائیل، قطر که نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری توافق و چانه‌زنی با طرفین داشته، با انتشار بیانیه‌ای رسمی گفت که زمان آغاز وقفه، «تا ساعاتی دیگر» اعلام خواهد شد.

در بیانیه دولت قطر تأکید شده که این وقفه چهار روزه «قابل تمدید» خواهد بود. مقام‌های اسرائیلی هم تأیید کرده بودند که در صورت موفقیت‌آمیز بودن این وقفه چهار روزه، به ازای آزادی هر ۱۰ گروگان دیگر، یک روز به وقفه عملیات نظامی افزوده خواهد شد.

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در زمان اعلام موافقت کشورش با توافق، تأکید کرد که این به معنای پایان جنگ نیست و جنگ اسرائیل تا از بین بردن کامل احتمال خطر برای این کشور از جانب غزه،‌ ادامه خواهد داشت.

عصر سه‌شنبه ارتش اسرائیل اعلام کرده بود که منطقه و اردوگاه جبالیا را به طور کامل محاصره کرده است.

بدنبال اعلام رسمی موافقت حماس و دولت اسرائیل با توافقی برای وقفه‌ای چهار روزه در جنگ، دولت قطر با انتشار بیانیه‌ای گفت «زمان دقیق آغاز وقفه، تا ساعاتی دیگر» اعلام خواهد شد. در این بیانیه تأکید شده که امکان «تمدید این وقفه» هم پیش‌بینی شده است.

قطر و مصر در کنار آمریکا نقش مهمی در شکل‌گیری این توافق داشته اند.

حماس بامداد چهارشنبه در بیانیه‌ای گفت که طبق توافق با اسرائیل بر سر آزادی شماری از گروگان‌هایی که در غزه هستند، ۱۵۰ فلسطینی نیز که در زندان‌های اسرائیل به‌سرمی‌برند، آزاد خواهند شد.

این بیانیه می‌گوید که ۱۵۰ زندانی فلسطینی، زنان و کودکان هستند.

توافق میان اسرائیل و حماس با میانجی‌گری قطر و مصر به دست آمد. طبق این توافق، حماس ۵۰ تن از گروگان‌هایی را که در اختیار دارد، آزاد می‌کند. این گروگان‌ها نیز زنان و کودکان هستند.

بیانیه حماس اضافه می‌کند که توافق با اسرائیل همچنین شامل اجازه ورود صدها فروند کامیون حامل غذا، تجهیزات پزشکی و سوخت به تمام نواحی غزه خواهد بود.

نخست‌وزیر مصر، روز سه‌شنبه ۳۰ آبان گفت، مصر به «هر ابزاری» برای جلوگیری از ورود فلسطینیان به این کشور متوسل خواهد شد. او این سخنان را در حالی به زبان آورد که ارتش اسرائیل نیز آماده ورود به جنوب ناحیه تحت محاصره غزه می‌شود، اگرچه فعلا با آتش‌بسی چهار روزه در ازای آزادی ۵۰ گروگان حماس موافقت کرده است.

مصطفی مدبولی، نخست‌وزیر مصر، این سخنان را که تاکنون قوی‌ترین هشدار مصر در این زمینه محسوب می‌شود، طی یک سخنرانی در پارلمان این کشور به زبان آورد و تلویحا گفت که امکان دارد برای این کار به نیروی نظامی مصر نیز متوسل شود.

آقای مدبولی گفت: «مصر در استفاده از هر ابزاری که محافظت از مرزهایش را تضمین کند، تردیدی به خرج نخواهد داد.»

مصر از لحظه آغاز جنگ اسرائیل و غزه، بارها از نامحتمل بودن میزبانی این کشور برای آوارگان فلسطینی سخن گفته و با این حال، در خلال هفته‌های گذشته به هزاران فرد دو تابعیتی و صدها مجروح و بیمار فلسطینی اجازه ورود از گذرگاه رفح را داده است.

یک منبع دیپلماتیک به شبکه تلویزیونی سی‌‌ان‌ان گفت که اگرچه کابینه اسرائیل بامداد چهارشنبه با توافق بر سر آزادی ۵۰ گروگان در ازای آتش‌بس چهار روزه موافقت کرده است، اما هنوز مشخص نیست که آتش‌بس موقت از چه زمانی اجرا شود.

این توافق شامل آزادی زنان و کودکانی می‌شود که گروه افراطی حماس در حمله روز هفتم اکتبر خود به اسرائیل از این کشور ربود.

بیانیه کابینه اسرائیل همچنین اشاره‌ای به آزاد شدن زندانیان فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل به سرمی‌برند، نکرده است، اما گزارش‌های روز سه‌شنبه حاکی از آن بود که این امر جزو بخش‌های کلیدی توافق میان اسرائیل و حماس بوده است. طبق ‌این گزارش‌ها ۱۵۰ فلسطینی نیز که اکثر آنها زنان و کودکان هستند، می‌باید آزاد شوند.