گروه حوثیهای یمن به تهدید امنیت و ثبات در دریای سرخ ادامه میدهد و بهتازگی هم تهدید کرده که از «سلاح زیردریاییها» استفاده خواهد کرد؛ تعبیری که خود این گروه به کار برده است.
عبدالملک الحوثی، رهبر حوثیها، سوم اسفند گفت که این گروه «سلاح زیردریاییها» را وارد عملیات خود علیه کشتیها کرده است؛ عملیاتی که ادعا میکنند «برای همبستگی با فلسطینیها در جنگ غزه است».
پیش از آن، ۳۰ بهمن، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرده بود که به حملات دفاعی علیه پنج هدف در مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن اقدام کرده است. این حملات پس از آن انجام شد که حوثیها برای اولین بار از زیردریایی بدون سرنشین استفاده کردند.
در بیانیۀ پنتاگون اعلام شد که یک قایق کنترل از راه دور و تعدادی موشک کروز ضدکشتی که بخش بزرگی از انبار مهمات حوثیها را تشکیل میدهد، از اهداف حملات روز ۳۰ بهمن بودند. آمریکا این گروه شبهنظامی را فهرست سازمانهای تروریستی قرار داده است.
حملات شبهنظامیان حوثی به کشتیها در دریای سرخ باعث افزایش قیمت بیمۀ کشتیها شده است؛ مسئلهای که بسیاری از شرکتهای باربری را بر آن داشته تا از مسیر دریای سرخ چشمپوشی کنند؛ مسیری حیاتی که بنا به گزارش رویترز، حدود ۱۲ درصد از تجارت دریایی بینالمللی از آن عبور میکند.
جنگ در یمن سال ۲۰۱۴ آغاز شد و طی آن گروه حوثیهای حمایتشده از سوی جمهوری اسلامی ایران، مساحت بزرگی از یمن از جمله صنعا، پایتخت این کشور، را به تصرف خود در آوردند.
یک سال بعد، عربستان سعودی در رأس یک ائتلاف نظامی در حمایت از دولت یمن وارد جنگ شد. این جنگ صدها هزار کشته و تلفات بر جا گذاشت و باعث شکلگیری یکی از بدترین بحرانهای انسانی در جهان شد.
زیردریاییهای بدون سرنشین
بهگزارش خبرگزاری فرانسه بهنقل از کارشاسان امور دفاعی، حوثیها در سالهای اخیر توسعه تواناییهای نظامی هوایی خود مشغول بودهاند، از موشکهای بالیستیک و موشکهای کروز گرفته تا پهپادهای ساختهشده از ابزارها و تجهیزات ایرانی.
جنگافزاری که اخیراً به انبار تسلیحاتی حوثیها افزوده شده، زیردریاییهای بدون سرنشین است که از راه دور کنترل میشود؛ زیر دریاییهایی که اخیراً پنتاگون به کارگیریشان توسط حوثیها را رصد کرده است.
محمد الباشا، تحلیلگر ارشد خاورمیانه در مجموعه مشورتی آمریکایی «ناوانتی»، در مصاحبه با تلویزیون الحره گفته است: «ایران و گروههای نیابتیاش کارنامۀ بلندبالایی از توسعۀ تسلیحات غیرمتعارف دارند. عکسها و ویدئوها نشان میدهد که سپاه پاسداران بهطور بیوقفه اقدام به توسعۀ تسلیحات بدون سرنشین از هواپیما گرفته تا قایق و اخیراً زیردریاییهای هوشمند کرده است.»
الباشا افزود که اواخر ژانویه گذشته نیروی دریایی آمریکا یک کشتی را در دریای عرب (دریای عمان) توقیف کرد که بهگفته او «در حال قاچاق ابزارها و قطعات اسلحۀ زیردریایی بدون سرنشین بود».
الباشا همچنین گفته است زیردریایی بدون سرنشینی که در اختیار حوثیها قرار دارد، احتمالاً «همان زیردریایی بدون سرنشینی باشد که سپاه پاسداران ماه مارس ۲۰۲۲ در مراسم هشتمین مرحله از تجهیز نیروی دریاییاش به جنگافزارهای دفاعی تخصصی، به نمایش گذاشت. این مراسم برای نخستین بار شاهد رونمایی از زیردریاییهای بدون سرنشین بود. ویژگی جدید این زیردریایی بدون سرنشین این است که میتواند کلاهک انفجاری حمل کند».
بهگفتۀ این تحلیلگر، حوثیها سال ۲۰۰۸ زیردریایی هوشمند «ریمس ۶۰۰» را به چنگ آوردند و «احتمالاً موفق به کپیبرداری آن شدند، بهگونهای که قادر به انجام عملیات تهاجمی همچون اژدر ضد اهداف دریایی باشد».
مایک ماولوری، تحلیلگر دفاعی، هم به شبکه «ایبیسی نیوز» گفته است «زیردریایی بدون سرنشین قایقی است که میتواند زیر دریا حرکت کند و نشان از توان پیشرفتۀ حوثیها و استراتژی متغیرشان دارد»، چرا که «حوثیها پس از آنکه در حمله به کشتیهای آمریکایی ناکام ماندند، اکنون استراتژی خود را تغییر میدهند.»
مایک مالوری که از مسئولان سابق در وزارت دفاع آمریکا است، همچنین گفته است: «شناسایی و انهدام زیردریاییهای بدون سرنشین سختتر از شناسایی و انهدام پهپادها و موشکهای ضد کشتی است.»
بهگفتۀ این مقام سابق نظامی، «امکان ندارد که حوثیها به تنهایی بتوانند این اسلحه را بسازند و به احتمال زیاد این جنگافزار از ایران به آنها رسیده باشد... اگر این زیردریاییهای حوثی موفق شوند دریانوردان آمریکایی را هدف قرار دهند، تهران باید انتظار داشته باشد که مسئولیت این حمله به او تحمیل شود.»
آقای مالوری همچنین تأکید کرده که این جنگافزار «تهدید خطرناکی را شکل میدهد، زیرا از راه حملۀ چندجانبه که حملۀ گلهای نامیده میشود، میتواند سامانههای دفاعی کشتیها را از کار بیندازد».
پهپادهای انتحاری
حوثیها مدعیاند که پهپادهایشان را بهصورت محلی میسازند. آنها این پهپادها را سال ۲۰۲۱ در یک رژه نظامی به نمایش گذاشتند.
انبار پهپادهای حوثیها شامل پهپاد ایرانی «شاهد-۱۳۶» میشود که روسیه نیز از آن در جنگ علیه اوکراین استفاده میکند. بُرد این پهپاد حدود دو هزار کیلومتر برآورد میشود.
حوثیها نیز پهپادهای مدل «صماد ۳» در اختیار دارند. فابین هینز، کارشناس مسائل نظامی در انستیتوی بینالمللی مطالعات راهبردی، به خبرگزاری فرانسه گفته است: «اطلاعی از برد دقیق پهپاد صماد-۳ نداریم، اما فرض این است که بردش به حدود ۱۶۰۰ کیلومتر برسد.» پیشتر حوثیها از این پهپاد در حملات به عربستان سعودی و امارات استفاده کردهاند.
بنا بر اعلام حوثیها و بهگفتۀ برخی کارشناسان، پهپاد «صماد ۳» توانایی حمل ۱۸ کیلوگرم مواد منفجره را دارد.
در گزارش سال ۲۰۲۰ «مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی» آمده است که «این پهپاد از سامانۀ GPS برای شناسایی اهداف استفاده میکند و به شکل مستقل در طول نقاطِ از پیش برنامهریزیشده به سوی هدف حرکت میکند».
موشکهای بالیستیک
انبار تسلیحاتی حوثیها شامل موشکهای بالستیک از نوع «طوفان» هم میشود که در اصل موشکهای «قدر» ایرانی هستند اما نامشان عوض شده است. بهگفتۀ هینز، بُرد این موشکها ۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰ کیلومتر است.
آقای هینز گفته است که «این موشکها دقیق نیستند، اما احتمالاً به اسرائیل برسند.»
ایران سال ۲۰۱۶ موشکهای «قدر» را آزمایش کرد و طی این آزمایش اهدافی در ۱۴۰۰ کیلومتری محل شلیک هدف قرار گرفت.
محمد الباشا، تحلیلگر ارشد خاورمیانه در مجموعه مشورتی آمریکایی «ناونتی»، پیشتر به خبرگزاری فرانسه گفته بود حوثیها چند هفته پیش از حملۀ ۱۵ مهر گروه افراطی حماس که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد، به شهرها و شهرکهای اسرائیلی، از موشکهای «طوفان» پردهبرداری کردند.
حوثیها که پس از تصرف صنعا و مناطق اطراف آن زاغههای تسلیحات ارتش یمن را به جنگ آوردند، مدعیاند که موفق به ساخت موشک، زرهپوش و پهپاد شدهاند، اما آمریکا و عربستان سعودی همواره حکومت ایران را به ارسال اسلحه برای حوثیها متهم میکنند؛ اتهامی که مقامهای جمهوری اسلامی ایران آن را رد میکنند.
موشکهای کروز
شورشیان حوثی موشکهای ایرانی «کروز» از مدل «قدس» را نیز در اختیار دارند.
گونههای متنوعی از این موشکها وجود دارد که بهگفته آقای هینز، بُرد برخی از آنها به حدود ۱۵۶۰ کیلومتر میرسد؛ مسافتی که برای هدف قرار دادن اسرائیل کافی است.
سال ۲۰۲۲ حوثیها از بهکارگیری موشکهای «قدس۲» برای حمله به ابوظبی، پایتخت امارات، خبر داد. آن هنگام این موشکها مسیر ۱۱۲۶ کیلومتری از شمال یمن را طی کردند.
حوثیها سال ۲۰۲۰ نیز برای حمله به اهدافی در عربستان سعودی اقدام به پرتاب موشکهای «قدس۲» کرده بودند.
ایران و تسلیحات حوثیها
اخیراً رابرت وود، از اعضای هیئت نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد، در جلسه شورای امنیت درباره یمن گفته بود «تهران نمیتواند نقش خود را در تواناسازی حوثیها در حملاتشان رد کند؛ بهویژه با توجه به حمایت مالی درازمدت از این گروه و تشویق برای اقدامات بیثباتکننده در منطقه».
کشورهای عضو شورای امنیت بهویژه کشورهایی که کانال ارتباطس مستقیم با تهران دارند، از حکومت ایران خواستهاند تا به حوثیها برای متوقف کردن حملاتشان و پایبندی به مصوبات شورای امنیت فشار بیاورد.
رابرت وود در سخنرانی خود تأکید کرده بود که «از سال ۲۰۱۴ ایران حوثیها را به سلاحهای پیشرفته مجهز میکند. آنها از این سلاحها برای حمله به کشتیهای تجاری در دریای سرخ استفاده میکنند» و این قطعنامههای ۲۱۴۰ و ۲۲۱۶ شورای امنیت را نقض میکند.