ولادیمیر پوتین برای دولت جدیدش آندری بلوئوسف را به‌جای سرگئی شایگو معرفی کرده که ۱۲ سال وزیر دفاع روسیه بود و شایگو را به دبیری شورای امنیت ملی روسیه به‌جای نیکلای پاتروشف منصوب کرده است؛ تحولاتی که از دید اکثر صاحب‌نظران کاملاً غیرمنتظره بوده است.
دربارهٔ آندری بلوئوسف چه می‌دانیم؟
آندره بلوئوسف ۶۵ ساله اقتصاددانی است که دست‌کم از ۲۵ سال پیش مشاور اقتصادی دولت روسیه بود تا این‌که ۱۸ سال پیش معاون وزیر توسعهٔ اقتصادی و پس از انتصاب الویرا نابیولینا به‌عنوان رئيس بانک مرکزی، جایگزین وی در سمت وزیر توسعهٔ اقتصادی روسیه شد.
او سپس هفت سال مشاور اقتصادی ولادیمیر پوتین و بعداً معاون اول میخائیل میشوستین نخست‌وزیر روسیه بود. او همچنین از چهار سال پیش رئيس هیئت مدیرهٔ راه‌آهن روسیه و در این سمت حامی طرح ترانزیتی کریدور شمال-جنوب از طریق ایران بود.
از آغاز جنگ، بلوئوسف مسئول یافتن راه‌های دور زدن تحریم‌های غرب و خودکفایی اقتصاد روسیه شد. او برنامه‌ای را تدوین کرد که در چارچوب آن روسیه باید تا پنج سال دیگر از فناوری پیشرفته در صنایع نظامی و غیرنظامی برخوردار شود. طی دو سال گذشته او همچنین سرپرست برنامهٔ تولید پهپاد در روسیه بوده؛ طرحی که بیش از ۷۰۰ میلیارد روبل معادل حدود هفت و نیم میلیارد دلار از بودجهٔ دولت روسیه به آن اختصاص یافت.
یکشنبه ۱۳ می/ ۲۳ اردیبهشت‌ماه ولادیمیر پوتین او را به عنوان وزیر دفاع معرفی کرد.
این اولین بار نیست که یک غیرنظامی وزیر دفاع روسیه می‌شود. آناتولی سردیوکوف که وزیر دفاع پیش از سرگئی شایگو بود، کارشناس اقتصادی و برای مدتی رئيس ادارهٔ مالیات روسیه بود.
دلایل و انگیزه‌های احتمالی جایگزینی وزیر دفاع
برخی منابع آگاه می‌گویند طرز تفکر آندری بلوئوسف با ولادیمیر پوتین دارای شباهت‌های بسیاری است. او همچون رئيس‌جمهور روسیه معتقد به ضرورت ادارهٔ کشور با مشت آهنین است؛ آن هم در شرایطی که به عقیدهٔ کرملین روسیه در معرض تهدید از سوی غرب قرار دارد.
او طرفدار کنترل بیشتر دولت بر اقتصاد به شیوهٔ اتحاد شوروی سابق یا چین است. او بارها سرمایه‌گذاری دولت در صنایع نظامی-دفاعی را ابزار کارآمد تقویت اقتصاد کشور در شرایط جنگ خوانده است.
از دید صاحب‌نظران، مأموریت بلائوسوف تأمین مالی جنگ است چراکه ولادیمیر پوتین می‌خواهد «همه چیز برای جبهه، همه چیز برای پیروزی باشد». این شعار زمان جنگ جهانی دوم امروزه دوباره شعار کرملین و دولت روسیه برای بسیج جامعه روسیه شده است.
انتصاب او همچنین به آن دلیل است که ولادیمیر پوتین او را به‌خوبی می‌شناسد، به وی اعتماد دارد و از دورهٔ همه‌گیری کرونا احتمالاً به یاد دارد که بلوئوسف مبتکر گام‌هایی بود که کمک کرد خزانه پر شود.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در توجیه معرفی آندری بلوئوسف به‌عنوان وزیر دفاع به خبرنگاران گفت انتصاب این کارشناس اقتصادی برای مدیریت بهتر هزینه‌های نظامی-دفاعی است که هم‌اکنون ۶،۷ درصد کل بودجهٔ دولت را تشکیل داده و به زودی به ۷،۴ دهم درصد نزدیک می‌شود. به‌گفتهٔ سخنگوی کرملین، این معادل هزینه‌های اتحاد شوروی سابق در اوج جنگ سرد در دههٔ ۸۰ قرن بیستم و «ناشی از شرایط مشابه ژئوپلیتیک پیرامون روسیه است».
سخنگوی کرملین انتخاب وزیر دفاع که یک غیرنظامی است را «طبیعی» توصیف کرد و افزود: «امروز در میدان نبرد کسی برنده است که نوآوری بیشتری داشته باشد.»
به‌گزارش نشریهٔ روسی بل، کسانی که با آندری بلوئوسف همکاری کرده‌اند، معتقدند او فردی صادق و راستگو است. این در حالی است که مسئولین نظامی روس همواره به فساد گستردهٔ مالی متهم بوده‌اند. او به‌شدت مذهبی است و روابط نزدیک با رهبران کلیسای ارتدوکس روسیه – که جنگ روسیه علیه اوکراین را «مقدس» خوانده‌اند – دارد.
آندری بلوئوسف به‌عنوان فردی نزدیک به ولادیمیر پوتین و حامی تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین تحت تحریم‌های آمریکا و تمام متحدان غربی‌اش قرار دارد.
انستیتوی مطالعهٔ جنگ پژوهشکدهٔ مستقر در واشنگتن که روزانه اخبار جنگ روسیه علیه اوکراین را تحلیل می‌کند، تغییرات اخیر در وزارت دفاع روسیه را ناشی از قصد کرملین برای فراهم آوردن زمینهٔ اقتصادی جنگ طولانی‌مدت علیه اوکراین و احتمالاً تقابل آینده با اعضای ناتو دانسته است.
سرنوشت سرگئی شایگو
سرگئی شایگو که ۱۲ سال وزیر دفاع روسیه بود، در اقدامی که از سوی صاحب‌نظران «غیرمنتظره» توصیف شده، به‌عنوان دبیر شورای امنیت ملی روسیه منصوب شده است.
این تغییرات در حالی است که در این مقطع از جنگ، ارتش روسیه از توانمندی بهتر برخوردار است و نیروهای نظامی روس با تشدید حملات به شرق و شمال اوکراین درصددند قلمروی را که یک سال و نیم پیش از آن‌جا عقب‌نشینی کرده بودند، دوباره اشغال کنند.
سرگئی شایگو از روزهای اول تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین به دلیل عدم آمادگی کامل نیروهای روسیه برای «تسخیر اوکراین ظرف سه روز» هدف انتقادهای فراوان قرار گرفت. گزارشگران جنگ که از مدت‌ها پیش دسترسی مستقیم به ولادیمیر پوتین دارند، بارها از فساد مالی در وزارت دفاع گله‌مند شده‌اند. به‌تازگی یک معاون سرگئی شایگو به دریافت رشوه‌ای معادل بیش از ۱۰ میلیون دلار متهم شده است.
در واکنش به انتصاب سرگئی شایگو به عنوان دبیر شورای امنیت ملی روسیه، تاتیانا استانوایا، تحلیلگر سرشناس، چنین نوشت:
«شورای امنیت به نهادی برای نزدیکان ولادیمیر پوتین تبدیل شده؛ کسانی که کاری ازشان برنمی‌آید اما چون سالیان سال به پوتین نزدیک بوده‌اند، باید نزدیک او بمانند. از سویی، شایگو هدف انتقادهای فراوان بوده و همفکر پوتین نیست، اما پوتین برای حفظ ثبات سیستم حکومتی‌اش ترجیح داده شایگو را به سمتی منصوب کند که به‌ظاهر در بالاترین سطوح حکومتی است، هرچند بدون دسترسی به پول و قدرت واقعی.»
تغییرات دیگر در دولت روسیه
همزمان با اعلام دورهٔ جدید ریاست‌جمهوری ولادیمیر پوتین، دولت روسیه طبق قوانین این کشور استعفا داد. اما تمام چهره‌هایی که به‌عنوان وزرای کابینهٔ جدید معرفی شده‌اند، آشنا هستند: میخائیل میشوستین به‌عنوان نخست‌وزیر، سرگئی لاوروف وزیر خارجه، ولادیمیر کولوکولتسف وزیر کشور، آنتون سیلوانوف وزیر دارایی و بسیاری دیگر از اعضای دولت پیشین در سمت خود ابقا شده‌اند.
هنوز اعلام نشده برای نیکلای پاتروشف که طی ۱۶ سال گذشته دبیر شورای امنیت روسیه بود و از متحدان کلیدی ولادیمیر پوتین است، چه سمتی در نظر گرفته شده است.
پسر او، دمیتری پاتروشف که در دولت قبلی وزیر کشاوری بود، به معاونت نخست‌وزیری ارتقا یافته است.
همچنین در کابینهٔ جدید نام سرگئی تزیولف به‌عنوان وزیر انرژی دیده می‌شود. گفته می‌شود همسر او دخترِ پسرعموی ولادیمیر پوتین است.
