بهدنبال ارائه پیشنویس قطعنامهای به شورای حکام آژانس از سوی قدرتهای غربی در انتقاد از عدم همکاری تهران با این نهاد، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نسبت به هرگونه «فشار سیاسی» بر جمهوری اسلامی هشدار داد.
محمد اسلامی روز سهشنبه ۱۵ خرداد در واکنش به تلاش کشورهای غربی برای تصویب قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام، گفت: «اگر قطعنامه دهند یا فشار سیاسی بیاورند، قطعاً عکسالعمل نشان میدهیم».
به گفته او، فعالیتهای هستهای ایران «در چارچوب قانون ملی...در چارچوب پادمان و انپیتی... است. اگر گزارش آن مغایرتی میدهد به دلیل این است که آنها در برجام به تعهدات عمل نکردند که لازم است به تعهدات خود برگردند ما هم تعهدات خود را انجام میدهیم».
آقای اسلامی پیش از این اظهارات گفته بود که کاهش تعهدات ایران در بخش برجام، «طبیعی» است، چرا که بهدلیل خروج آمریکا از برجام و تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» در آذر سال ۱۳۹۹ در مجلس شورای اسلامی در واکنش، ملاک برای تهران، این قانون است و ما «اکنون در فاز کاهش تعهدات هستیم».
قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» در آذرماه سال ۱۳۹۹ به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسید. این قانون دولت حسن روحانی را در میانه مذاکرات اتمی با غرب به آغاز غنیسازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد و تعلیق اجرای پروتکل الحاقی مکلف کرد.
فرانسه، بریتانیا و آلمان روز دوشنبه در پیشنویس قطعنامهای به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از عدم همکاری ایران با آژانس انتقاد کردند.
خبرگزاری فرانسه به نقل از دو دیپلمات ارائه این قطعنامه انتقادی از ایران را تایید کرد.
خبرگزاری رویترز نیز میگوید در پیشنویسی که روز دوشنبه به شورای حکام ارائه شد، بار دیگر مانند دو سال پیش خواستار شفافسازی درباره ذرات اورانیوم به دستآمده در سه سایت اعلامنشده جمهوری اسلامی شده است.
این گزارش میافزاید در این قطعنامه همچنین موضوع عدم همکاری ایران با بازرسان آژانس مطرح شده است.
نورمن لارنس، گزارشگر وال استریتجورنال، هم به نقل از یک دیپلمات اروپایی از ارائه پیشنویس این قطعنامه خبر داد.
وال استریتجورنال و رویترز هفته گذشته گزارش داده بودند که آمریکا از ارائه این قطعنامه علیه ایران حمایت نکرده است.
گزارشها حاکی است که فرانسه، بریتانیا و آلمان، سه کشور اروپایی عضو برجام، هفته گذشته پیشنویس قطعنامهای علیه ایران را بین اعضای شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی توزیع کرده بودند.
نشست پنج روزه شورای حکام آژانس از روز دوشنبه در مقر این نهاد در وین آغاز شد و قرار است در این نشست بهطور ویژه بر وضعیت برنامه هستهای ایران تمرکز شود.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه در آغاز نشست شورای حکام گفت، بهرغم سفر ماه گذشتهاش به تهران «عمیقا متاسف است» که ایران هنوز تصمیم خود را در مورد جلوگیری از حضور بازرسان مجرب آژانس لغو نکرده است.
به گفته آقای گروسی، ایران ذخایر اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی خود را افزایش داده و بیش از سه سال است که تعهداتش را بر اساس پروتکل الحاقی متوقف کرده، به طوری که آژانس در این سه سال نتوانسته است به اطلاعات تکمیلی در ایران دسترسی داشته باشد و تداوم کسب اطلاع درباره تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم ایران را از دست داده است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصریح کرد، هیچ پیشرفتی در حل مسائل باقیمانده پادمانی صورت نگرفته، ایران توضیحات فنی معتبری در مورد رد ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سایتهای ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده و آژانس را از محلهای کنونی مواد هستهای و تجهیزات «آلوده» (به ذرات اورانیوم) آگاه نکرده است.
دیپلماتها هفته گذشته به وال استریت جورنال گفته بودند، در صورت عدم صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اقتدار آژانس بهعنوان ناظر هستهای تضعیف خواهد شد و اعتبار غرب برای مقابله با خطرات احتمالی اشاعه خدشهدار خواهد شد.
این دیپلماتها تصریح کرده بودند، سه کشور اروپایی معتقدند که زمان آن فرا رسیده است در برابر تداوم سرپیچی تهران از تعهدات منع اشاعه، موضع قاطعانهای اتخاذ شود.
آخرین بار شورای حکام آژانس اتمی، ۱۸ ماه پیش قطعنامهای علیه ایران تصویب کرد و خواهان همکاری فوری جمهوری اسلامی با آژانس، خصوصا شفافسازی موضوع کشف آثار اورانیوم در سه سایت اعلامنشده جمهوری اسلامی شد.
در گزارشهای محرمانه آژانس که برای اعضای این نهاد ارسال شده و نسخهای از آن روز سهشنبه ۷ خرداد در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته، گفته میشود: «در یک سال گذشته در زمینه اجرای مفاد توافقنامه چهارم مارس ۲۰۲۳ هیچ پیشرفتی صورت نگرفته است».
تهران همچنین کماکان از ورود بسیاری از کارشناسان ارشد غنیسازی اورانیوم آژانس بینالمللی انرژی اتمی به کشور ممانعت میکند.
سه دیپلمات به رویترز پیشتر گفته بودند، پیشنویس قطعنامه ارائه شده توسط سه کشور اروپایی به اعضای شورای حکام بر تحقیقات از برنامه هستهای متمرکز است و به احتمال درخواست از رافائل گروسی برای ارائه «گزارش جامع» درباره فعالیتهای هستهای ایران که گستردهتر از گزارشهای فصلی معمول آژانس است، اشاره دارد.
آژانس در آخرین گزارش فصلی خود میگوید ایران سطح غنیسازی ۶۰ درصدی را به حدی افزایش داده که در صورت ادامه غنیسازی تا سطح ۹۰ درصدی توان ساخت سه بمب هستهای را خواهد داشت.
قدرتهای غربی میگویند چنین سطحی از غنیسازی هیچ توجیه غیرنظامی ندارد و آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز تصریح کرده است هیچ کشور دیگری بدون انگیزه ساخت سلاح هستهای تا این سطح اورانیوم غنی نمیکند.
جمهوری اسلامی مدعی است که قصد تولید بمب اتمی ندارد و برنامه هستهای این کشور صلح آمیز است.