وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به احتمال استفاده اروپا از مکانیسم ماشه علیه برنامه‌هسته‌ای تهران اعلام کرد که ایران در چارچوب «حقوق و تکالیف» خود عمل خواهد کرد و صدور قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر برنامه تهران برای «توسعه هسته‌ای» تأثیر نمی‌گذارد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه ۲۱ خردادماه در نشست خبری خود دربارهٔ احتمال استفاده از مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی گفت: «اینکه در نیت اروپا چه می‌گذرد نیت خوانی در این‌جا نخواهم کرد، ولی طبیعی است ایران در چارچوب حقوق و تکالیف خود عمل کرده و خواهد کرد.»
مکانیسم ماشه سازوکاری پیش‌بینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد در صورت تخطی ایران از تعهداتش، بازگشت خودکار همه تحریم‌های بین‌المللی تعلیق شده براساس این قطعنامه را درخواست کنند.
طبق مکانیسم ماشه، اعضای توافق هسته‌ای می‌توانند ادعا کنند که طرف دیگرِ توافق از تعهدات خود عدول کرده و به این ترتیب، بعد از طی یک فرایند حقوقی ۴ مرحله‌ای که در مجموع ۶۵ روز طول می‌کشد، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده می‌شود.
از سوی دیگر، سرپرست وزارت خارجه ایران در سخنرانی خود در نشست وزیران خارجه کشورهای عضو «بریکس» در روسیه گفت: «صدور قطعنامه سیاسی در آژانس، هیچ تأثیری بر اراده تهران برای ادامه بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و عمیاتی‌کردن طرح‌های توسعه‌ای هسته‌ای خود نخواهد داشت.»
علی باقری کنی روز یکشنبه تصریح کرد که ایران «به همکاری با آژانس در چارچوب حقوق و تکالیف خود معاهده ان پی تی و موافقتنامه پادمان ادامه می‌دهد.»
این در حالی است که تهران اواخر تابستان گذشته مانع حضور شمار بسیاری از کارشناسان ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گروه بازرسی شد، امری که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، آن را «نامتناسب و بی‌سابقه» و «ضربه‌ای جدی» به این نهاد در انجام مأموریت خود توصیف کرد.
پس از صدور قطعنامه شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای تهران، بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای موسوم به برجام، در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل جزئیات عدول ایران از این توافق را تشریح کرده‌اند.
تاریخ انقضای تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران و «اسنپ بک»، سازوکاری که امکان اعمال تحریم بیشتر علیه ایران را فراهم می‌کرد، مهر امسال (اکتبر) به پایان می‌رسد.
این سازوکار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ امکان بازگشت فوری تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران تا قبل از مهرماه ۱۴۰۴ را فراهم می‌کند.
سه کشور اروپایی در نامه خود به شورای امنیت سازمان ملل گفته‌اند، گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توسعه و پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران از جمله افزایش ذخایر و سطح غنی سازی اورانیوم را ناقض برجام دانسته است.
آژانس در آخرین گزارش فصلی خود می‌گوید ایران سطح غنی‌سازی ۶۰ درصدی را به حدی افزایش داده که در صورت ادامه غنی‌سازی تا سطح ۹۰ درصدی توان ساخت سه بمب هسته‌ای را خواهد داشت.
این در حالی است که بر اساس توافق برجام، ایران اجازه دارد اورانیوم را صرفاً تا ۳٫۶۷ درصد غنی‌سازی کند.
ایران اما پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال ۲۰۱۸ به‌تدریج اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای را به حالت تعلیق درآورد و حالا سطح غنی‌سازی اورنیوم خود را تا ۶۰ درصد افزایش داده است.
