مرحلهٔ اول انتخابات پارلمانی زودهنگام فرانسه یکشنبه دهم تیر در شرایطی برگزار میشود که این انتخابات ممکن است ریلگذاری دولت آیندهٔ این کشور در حوزههای سیاست خارجی و مسائل داخلی را بهکلی دگرگون کند.
بر اساس نظرسنجیها، حزب راست افراطی «تجمع ملی» و متحدانش حدود یکسومِ آرا و پیروزی نسبی را به دست خواهند آورد.
در صورتی که این حزب پس از مرحلهٔ دوم هم به پیروزی مطلق یا نسبی دست یابد، ممکن است برای اولین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم، نخستوزیر فرانسه از یک حزب راست افراطی انتخاب شود.
در این حالت، امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه باید با یک نخستوزیر غیرهمسو با خود کنار بیاید و تصمیمگیری دربارهٔ بسیاری از مسائل را به او بسپارد.
چرا نرخ مشارکت در انتخابات بالا میرود؟
انتخابات زودهنگام پارلمانی فرانسه در یک بستر بسیار خاص برگزار میشود.
حدود سه هفته پیش و پس از شکست حزب حاکم فرانسه در انتخابات پارلمان اروپا، امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه تصمیم گرفت پارلمان این کشور را منحل و انتخابات زودهنگام پارلمانی برگزار کند.
در شرایطی که هیچ حزبی در پارلمان قبلی اکثریت مطلق را در دست نداشت، بسیاری گفتند که مکرون امیدوار است با به دست آوردن اکثریت از سوی حزبش در انتخابات، پارلمانی همسو با سیاستهای خود را شکل دهد.
اما نظرسنجیها تاکنون مطابق میل مکرون نبوده و پس از حزب راست افراطی، اتحاد احزاب چپ در رتبهٔ دوم نظرسنجیها قرار دارد و پیشبینی میشود در مرحلهٔ اول انتخابات، حزب مکرون فقط حدود ۲۰ درصد آرا را به دست آورد.
با این حال، پیروزی قاطع برای حزب راست افراطی نیز تضمین نشده و تکلیف خیلی از کرسیها در مرحلهٔ دوم مشخص میشود.
احزاب مخالف حزب راست افراطی میتوانند با ائتلاف یا کنارهگیری به نفع یکدیگر در مرحله دوم مانع از پیروزی حزب راست افراطی در برخی حوزهها شوند.
فرانسه به ۵۷۷ حوزهٔ انتخابیه تقسیم شده است که هر یک توسط یک فرد نمایندگی خواهد شد و به همین دلیل ۵۷۷ نماینده در پارلمان فرانسه حضور خواهند داشت.
نمایندگان پارلمان برای یک دوره پنج ساله انتخاب میشوند.
یکی از نامزدهای انتخابات پارلمانی امسال، فرانسوا اولاند رئیسجمهور پیشین فرانسه است که خود را نامزد ائتلاف احزاب چپ معرفی کرده است.
بازگشت اولاند به عرصهٔ رقابتهای انتخاباتی در حالی است که او در اواخر دوران ریاستجمهوری خود به دلیل کاهش محبوبیت عمومی، از نامزدی دوباره در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۷ خودداری کرد.
زنان فرانسوی برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم توانستند در انتخابات پارلمانی بهعنوان نماینده انتخاب شوند. با وجود گذشت نزدیک به ۸۰ سال از آن زمان، هنوز حضور زنان در پارلمان نسبت به مردان کمتر است.
نرخ مشارکت در انتخابات پارلمانی فرانسه از حدود ۳۰ سال پیش تاکنون روندی نزولی داشته و در سال ۲۰۱۷، به ۴۷.۵ درصد یعنی پایینترین نرخ مشارکت در تاریخ جمهوری پنجم فرانسه رسید.
با این حال، در این دوره از انتخابات، بهدلیل حساس شدن انتخابات و رقابت شدید میان حزب راست افراطی و دیگر احزاب، نرخ مشارکت بیش از ۶۰ درصد پیشبینی شده است.
برنامهٔ احزاب چیست؟
بر اساس نظرسنجیها، مهمترین مطالبات کنونی مردم فرانسه از پارلمان رسیدگی به مسئلهٔ کاهش قدرت خرید است. این مسئله از پیش از شیوع کرونا با خیزش موسوم به «جلیقهزردها» مطرح بود و با پیامدهای اقتصادی بحران همهگیری کرونا و همچنین جنگ اوکراین افزایش یافت.
حزب راست افراطی وعده داده که برای افزایش قدرت خرید، نرخ مالیات بر ارزش افزودهٔ حاملهای انرژی را از ۲۰ درصد فعلی به ۵.۵ درصد کاهش دهد.
همچنین این حزب میخواهد مالیات بر ارزش افزوده برای حدود صد کالای ضروری را، در صورت تورم بالا، به حالت تعلیق درآورد.
در مقابل، احزاب چپ وعده دادهاند که حداقل دستمزدها ازجمله دستمزد کارمندان دولت را افزایش دهند و همچنین برای تأمین هزینهٔ پروژههای مالی خود مالیات بر سرمایه را افزایش دهند.
حزب مکرون و احزاب متحدش نیز که میانهرو هستند، وعدهٔ کاهش ۱۵ درصدی قبوض برق از زمستان سال آینده را دادهاند. کاهش قیمت لوازم آموزشی نیز از دیگر وعدههای این حزب است.
در زمینهٔ امنیت و مهاجرت، سه جناح اصلی انتخابات مواضع بسیار متفاوتتری دارند. حزب راست افراطی وعده داده که قانون حق خاک را برای گرفتن تابعیت فرانسه لغو کند و برای استخدام دوملیتیها در برخی شغلها محدودیت وضع کند.
همچنین حزب راست افراطی قصد دارد علاوه بر مرز اتحادیه اروپا، مرز فرانسه را نیز احیا کند.
در مقابل، جناح چپ خواهان لغو قانون سختگیرانهٔ اخیر مهاجرت است و وعده داده که زمینهٔ پذیرش افراد آوارهشده بهدلیل تغییرات اقلیمی را تحت شرایطی فراهم کند.
سیاست خارجی فرانسه تغییر میکند؟
حوزه سیاست خارجی بهطور سنتی جزو اختیارات رئیسجمهور است، اما دو حزب چپ و راست افراطی پیشنهادهایی در این زمینه مطرح کردهاند.
راست افراطی اعلام کرده که کشور فلسطین را در شرایط کنونی به رسمیت نمیشناسد زیرا در شرایط کنونی چنین اقدامی بهمنزلهٔ به رسمیت شناختن «تروریسم» است.
درحالیکه برخی دولتهای اروپایی، از جمله اسپانیا در همسایگی فرانسه، کشور فلسطین را به رسمیت شناختهاند، دولت فرانسه تا امروز کشور فلسطین را به رسمیت نشناخته است.
اما در زمینهٔ جنگ اوکراین، حزب راست افراطی اختلافات عمیقی با دولت کنونی فرانسه دارد. این حزب گفته که اعزام نیروی زمینی فرانسه به اوکراین خط قرمرش خواهد بود و اجازه نخواهد داد فرانسه موشکهای دوربرد به کییف ارسال کند.
پیشتر مکرون احتمال اعزام نیروهای زمینی فرانسه به اوکراین را مطرح کرده بود و همچنین از ارسال سلاحهای غربی برای «خنثی کردن» پایگاه های نظامی روسیه سخن گفته بود.
انتخابات زیر سایهٔ اعتراضات
از مهمترین ویژگیهای انتخابات پارلمانی امسال فرانسه برگزاری دهها تجمع و راهپیمایی اعتراضی پیش از برگزاری انتخابات بود. گروههای مختلف از جمله زنان، اقلیتهای جنسی و جنسیتی و اتحادیههای کارگری با برگزاری اعتراضات خواستار جلوگیری از پیشروی حزب راست افراطی در عرصههای انتخاباتی شدهاند.
سیاستهای حزب راست افراطی همواره حساسیتبرانگیز بوده است، اما امسال با وعدهٔ اعمال محدودیت شغلی برای دوملیتیها، برخی منتقدان حزب راست افراطی گفتهاند که سیاستهای «تبعیضآمیز» این حزب اکنون نه فقط زندگی خارجیها را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه به قلمرو زندگی خود شهروندان فرانسوی نیز رسیده است.