با تأیید شدن رسمی تبادل گسترده زندانیان بین روسیه، آمریکا و چند کشور دیگر، جو بایدن این اتفاق را «شاهکار دیپلماسی» خواند که موجب شده به «رنج» زندانیان در بند روسیه پایان داده شود.
رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه ۱۱ مرداد ماه در بیانیه‌ای تایید کرد که سه شهروند آمریکایی و یک فرد با اقامت دائم ایالات متحده، پنج آلمانی و هفت روس در میان ۱۶ فردی بودند که توسط روسیه آزاد شده‌اند.
جو بایدن گفت توافقی که آزادی آنها را تضمین کرد، یک «شاهکار دیپلماسی» بود.
به گفته آقای بایدن «برخی از این زنان و مردان سال‌ها به ناحق زندانی بوده‌اند. همه آنها رنج و ناامیدی غیرقابل تصوری را تحمل کرده‌اند اما امروز، این عذاب پایان یافته است».
روز پنجشنبه رئیس‌جمهور آمریکا در پی اعلام آزادی این شهروندان از روسیه و در آستانه بازگشت آنها، با تعدادی از اعضای خانواده‌های آنها در کاح سفید دیدار کرد.
پیش‌تر چند رسانه آمریکایی و بریتانیایی از این تبادل خبرداده بودند.
سی‌ان‌ان، بلومبرگ و اسکای نیوز به نقل از منابعی اعلام کردند در روزهای اخیر، ۹ فعال روسی و یک شهروند آمریکایی به‌طور ناگهانی از زندان‌های روسیه بیرون برده شده‌اند و نام چندین زندانی روس در آمریکا نیز از پایگاه‌های اطلاعاتی زندان‌ها حذف شده است.
این وقایع در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها در مورد یک تبادل عمده زندانیان بین روسیه، ایالات متحده و چندین کشور اروپایی را افزایش داد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز درباره تبادل زندانیان گفت: «از زمان جنگ سرد تاکنون زندانیان به این شکل و نزدیک این تعداد مبادله نشده‌اند و تا آنجا که می‌دانیم، چنین همکاری سازنده بین شرکا و متحدان نزدیک آمریکا که با یکدیگر همکاری می‌کنند، برای آزادی زندانیان وجود نداشته است.»
پیش‌تر استیون کِیپِس، رئیس و مدیرعامل رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی در بیانیه‌ای که روز پنجشنبه منتشر شد، اعلام کرد این رسانه از خبر آزادی قریب‌الوقوع آلسو کورماشوا ، خبرنگار رادیو اروپای آزاد «استقبال می‌کند و قدردان دولت آمریکا و تمام کسانی است که برای پایان دادن به رفتار ناعادلانه روسیه با این روزنامه‌نگار بی‌وقفه تلاش کردند».
او با اشاره به ایهار لوسیک و آندری کوزنیچیک در بلاروس، و ولادیسلاو یسیپنکو در کریمه، افزود: «به سه روزنامه‌نگار دیگر رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی که به ناحق در زندان هستند - دو نفر در بلاروس و یک نفر در کریمه تحت کنترل روسیه - می‌گوییم که فراموش نشده‌اید. ما تمام تلاش خود را برای آزادی شما و بازگشتتان به خانواده‌هایتان انجام خواهیم داد.»
ساعتی بعد، آقای کِیپِس گفت می‌تواند این «خبر خوش» را تأیید کند که خانم کورماشوا «سرانجام آزاد شده است.»
ایوان گرشکویچ، روزنامه‌نگار آمریکایی، و پل ویلان، تفنگدار سابق آمریکایی، از دیگر آزادشدگان از روسیه در این تبادل هستند.
در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت که مسکو امیدوار است زندانیان و کسانی که روسیه را ترک کرده‌اند از خاک این کشور دور بمانند.
او درباره این تبادل افزود: «همه دشمنان روسیه باید خارج از کشور بمانند و همه کسانی که دشمن نیستند و دوست ما هستند باید به‌روسیه بازگردند. این دیدگاه من است.»
آلمان یک روس محکوم به حبس ابد را آزاد کرد
از سوی دیگر آلمان تأیید کرد وادیم کراسیکوف، شهروند روسیه را که در سال ۲۰۱۹ یک شهروند چچنی را در برلین به قتل رساند و سپس به حبس ابد محکوم شد، آزاد کرده است.
استفن هبستریت، سخنگوی دولت آلمان پنجشنبه و در پی مبادله گسترده زندانیان، درباره این اتفاق گفت که «آزادی یک قاتل محکوم در مبادله زندانیان با روسیه اصلا تصمیم آسانی نیست.»
او گفت که تصمیم برای بازگرداندن وادیم کراسیکوف به روسیه، که به جرم ترور یک فرمانده پیشین شورشیان چچن زندانی بود، به دلیل مسئولیت‌پذیری برلین در قبال شهروندان آلمانی و همبستگی با ایالات متحده بوده است.
سخنگوی دولت آلمان، همچنین از روسیه و بلاروس خواست تا همه زندانیان سیاسی را آزاد کنند.
پیش از انتشار گزارش‌ها درباره تبادل زندانیان، وکلای مدافع چندین چهره برجسته در زندان‌های روسیه اعلام کردند که از محل نگهداری موکلینشان بی‌اطلاع هستند؛ وضعیتی که اغلب هنگام انتقال زندانیان پیش می‌آید. ولادیمیر کارا مورزا و ایلیا یاشین، از فعالان اپوزیسیون، ازجمله این افراد هستند.
اولگا کارلووا، وکیل پل ویلان، روز چهارشنبه، دهم مرداد، اظهار داشت که از محل نگهداری موکل خود بی‌اطلاع است و مقامات زندان در منطقه موردوویا که وی در آن زندانی بوده، به درخواست‌ها برای تأیید حضور او در زندان توجهی نکرده‌اند.
پل ویلن، تفنگدار سابق دریایی آمریکا که به اتهام جاسوسی به ۱۶ سال زندان محکوم شد، یکی از دست‌کم ۱۰ شهروند آمریکایی زندانی در روسیه بود.
خود او و دولت ایالات متحده این اتهام جاسوسی را رد کرده‌اند.
شهروندان آمریکایی به اتهامات مختلفی از جمله نگهداری مواد مخدر و سرقت گرفته تا خیانت و جاسوسی در روسیه متهم یا محکوم شدند.
در بسیاری از موارد، اتهامات وارده بر این آمریکایی‌ها، از جمله ایوان گرشکویچ، خبرنگار وال‌استریت جورنال، و آلسو کورماشوا، خبرنگار رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، توسط کارفرمایانشان یا دولت ایالات متحده ساختگی یا آشکارا سیاسی تلقی شده‌اند. برخی از احکام صادرشده بسیار سنگین‌تر از آن چیزی است که کارشناسان حقوقی معمول می‌دانند.
پیش از این، دادگاهی در روسیه آلسو کورماشوا، روزنامه‌نگار باسابقه رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، را که تابعیت دوگانه روسیه و آمریکا را دارد به جرم «نشر اطلاعات جعلی در مورد ارتش روسیه» به شش سال و نیم زندان محکوم کرد.
خانم کورماشوا، رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی و دولت آمریکا این اتهام را رد کردند و گفتند بازداشت و محاکمه او انگیزه سیاسی دارد.
همزمان، نام چهار شهروند روس که در ایالات متحده متهم یا زندانی بوده‌اند، از پایگاه داده زندانیان اداره فدرال زندان‌های آمریکا حذف شده است.
از جمله این افراد می‌توان به ولادیسلاو کلیوشین، کارآفرین حوزه فناوری اطلاعات مرتبط با کرملین که به جرم معاملات داخلی در حال گذراندن محکومیت چندین ساله خود است، و الکساندر وینیک، که اخیراً به اتهام پول‌شویی اعتراف کرده و تا زمان صدور حکم آزاد بود، اشاره کرد.
بزرگ‌ترین تبادل زندانیان پس از جنگ سرد در سال ۲۰۱۰ و با حضور ۱۴ نفر انجام شد. در این تبادل، ایالات متحده ۱۰ شهروند روس از جمله آنا چپمن را آزاد کرد و روسیه نیز چهار نفر از جمله سرگئی اسکریپال، افسر اطلاعات نظامی روسیه که به جاسوسی برای بریتانیا محکوم شده بود، را آزاد کرد.
