وزیر امور خارجه جدید ایران می‌گوید پاسخ جمهوری اسلامی به ترور اسماعیل هنیه در تهران «دقیق و حساب‌شده» و با در نظر گرفتن «همه ابعاد» خواهد بود.
عباس عراقچی در مصاحبه‌ای که روز شنبه سوم شهریور منتشر شده است، مانند سایر مقام‌های جمهوری اسلامی از «انتقام» سخن گفت و توضیح داد: «ما اسیر دام‌هایی که ممکن است پهن شده باشد، نخواهیم شد و این انتقام در زمان مناسب و به شیوه مناسب گرفته می‌شود و به هیچ وجه تردیدی در اصل آن وجود ندارد.»
ایران اسرائیل را مسئول ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی سابق گروه افراطی حماس در روز دهم مرداد در تهران معرفی می‌کند و می‌گوید «خون‌خواهی» و «انتقام» قطعی است.
اسرائیل مسئولیت کشته شدن آقای هنیه را برعهده نگرفته است، اما گفته در برابر هرگونه حمله جمهوری اسلامی و گروه‌های نیابتی‌اش، ازجمله حزب‌الله لبنان، از خود دفاع خواهد کرد.
آمریکا و اتحادیه اروپا حماس را به عنوان گروه تروریستی اعلام کرده‌اند.
روز ۳۰ مرداد، سخنگوی سپاه پاسداران نیز اعلام کرده بود که ممکن است انتظار برای پاسخ ایران به ترور اسماعیل هنیه طولانی‌تر شود.
از سوی دیگر آمریکا در واکنش به تهدیدهای ایران، شمار نیروها و تجهیزات نظامی خود در خاورمیانه را بیشتر کرده و همچنین به فشارهای دیپلماتیک برای دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه شدت داده است.
این در حالی است که خبرگزاری رویترز روز شنبه در گزارشی اختصاصی اعلام کرد ژنرال چارلز. کیو براون، فرمانده ستاد مشترک ارتش ایالات متحده، در سفری اعلام‌نشده به خاورمیانه رفته و در اولین گام وارد اردن شده است.
رویترز نوشته هدف از این سفر مذاکره درباره روش‌های جلوگیری از تشدید تنش است که می‌تواند به نبردی فراگیرتر تبدیل شود.
آقای براون که در روزهای آینده به مصر و اسرائیل نیز سفر خواهد کرد، به رویترز درباره تقویت ظرفیت‌های نظامی آمریکا گفته است این اقدام انجام شده تا «پیامی قوی برای جلوگیری از نزاعی گسترده‌تر ارسال شود.»
او در عین حال تصریح کرده که تحرکات نظامی آمریکا در خاورمیانه برای حفاظت از نیروهای خود در منطقه نیز هست.
اظهارات عراقچی درباره «مرگ برجام»
وزیر خارجه ایران صبح روز شنبه همچنین تفسیرها از اظهارات اخیر خود مبنی بر «مرگ» توافق برجام را رد کرد و از وجود «اَشکال دیگری» برای توافق هسته‌ای با غرب سخن گفت.
آقای عراقچی این موضوع را در حاشیه حضور در حرم عبدالعظیم بیان کرد.
او با تأکید دوباره بر اظهارات خود مبنی بر اینکه «برجام به شکل فعلی قابل احیا نیست»، افزود: «ولی حتما اَشکال دیگری برای توافق وجود خواهد داشت که ما دنبال خواهیم کرد.»
وزیر خارجه ایران توضیح بیشتری درباره این «اَشکال» نداد.
او شامگاه جمعه دوم شهریور در نخستین حضور تلویزیونی خود پس از تصدی پست وزارت خارجه گفته بود با توجه به تغییرشرایط بین‌المللی از زمان خروج دونالد ترامپ از توافق برجام، از جمله جنگ اوکراین، «برجام به آن شکل فعلی که وجود دارد قابل احیا نیست، به تعبیری حتماً باید این سند دوباره باز شود، قسمت‌هایی از آن مورد تغییر واقع شود و این کار آسانی نیست.»
او با تأکید بر اینکه «وقتی یک سندی باز می‌شود دیگر دوباره جمع کردن آن کار شاقی است»، افزود: «ما باید با یک نگاه متفاوتی وارد صحنه شویم... مذاکرات جدیدی باید شکل بگیرد.»
او احیای دوباره برجام را «کار آسانی» ندانست، اما وعده داد که دولت و تیم مذاکره‌کننده «همه تلاش خود» را در این زمینه انجام خواهند داد.
اظهارات عراقچی در شبکه‌های اجتماعی و حتی برخی رسانه‌های داخلی ایران به عنوان «مرگ برجام» تعبیر شد و حتی وب‌سایت خبرآنلاین خبر اظهارات شب گذشته وزیر خارجه ایران را با تیتر «عراقچی مرگ برجام را اعلام کرد» منتشر کرد.
این نخستین بار نیست که عراقچی احیای برجام به شکل فعلی را غیرممکن می‌داند.
پیش از این محسن فتحی، نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به رسانه‌ها گفته بود که عراقچی پیش از کسب رأی اعتماد مجلس، در نشست کمیسیون اجتماعی مجلس، به نمایندگان گفته بود که «برجام قابل احیا نیست».
عراقچی در این کمیسیون و کمیسیون فرهنگی مجلس همچنین بر اجرای «قانون اقدام راهبردی» مصوب مجلس قبل تأکید کرده بود.
قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» در آذرماه سال ۱۳۹۹ به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسید. این قانون دولت حسن روحانی را در میانه مذاکرات اتمی با غرب به آغاز غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد و تعلیق اجرای پروتکل الحاقی مکلف کرد.
اظهارات عراقچی در حمایت از قانون یادشده در حالی مطرح شده که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران در دوران فعالیت‌های انتخاباتی پزشکیان گفته بود «قانون اقدام راهبردی مانع بازگشت آمریکا به برجام شد».
حسن روحانی، رئیس جمهور پیشین، نیز این اقدام مجلس را «بدترین قانون در تاریخ جمهوری اسلامی ایران» دانسته و گفته بود قانون اقدام راهبردی ۳۰۰ میلیارد دلار به کشور زیان زد.
از زمان خروج آمریکا از برجام در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۱۳۹۸، این توافق مهم که هدفش محدود کردن دامنهٔ فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی در ازای لغو بخشی از تحریم‌ها علیه ایران بود، از هم پاشیده است.
مذاکرات تهران و کشورهای باقیمانده در برجام به علاوه آمریکا برای احیای این توافق، از زمان اعتراضات «زن، زندگی و آزادی» در سال ۱۴۰۱ و همچنین طرح خواسته‌های «فرابرجامی» ایران متوقف شده است.
ایران همچنان عضوی از این توافق بین‌المللی است، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه آن، تعهدات خود را کاهش داده است.
