خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به تصاویر ماهوارهای میگوید که اسرائیل در حملات روز پنجم آبان خود به یک پایگاه سپاه پاسداران در شاهرود که محل تولید و پرتاب موشکهای بالستیک است، خسارت جدی وارد کرده است.
این خبرگزاری روز سهشنبه هشتم آبان نوشت که خسارت وارد شده به پایگاه (مرکز فضایی) شاهرود پرسشهای جدیدی در مورد حملات اسرائیل در بامداد شنبه مطرح میکند، چون یکی از اهداف آن تأسیسات نظامی اعلامنشده ایران بود.
این پایگاه متعلق به سپاه پاسداران است و این نهاد نظامی و امنیتی تاکنون در مورد خساراتی که در حملات اسرائیل متحمل شده سکوت کرده است.
مقامهای جمهوری اسلامی تاکنون اعلام کردهاند که اهداف حملات اسرائیل در استانهای خوزستان و ایلام و اطراف تهران بودهاند و به این پایگاه موشکی در مناطق روستایی استان سمنان هیچ اشارهای نکردهاند.
حمله به پایگاه موشکی در شاهرود درعین حال بهطور بالقوه قابلیتهای سپاه پاسداران برای تولید موشکهای بالستیک با سوخت جامد را محدود خواهد کرد که یکی از مهمترین جنگافزارهای بازدارنده ایران در برابر اسرائیل است.
جمهوری اسلامی ایران که برخلاف اسرائیل و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نمیتواند جنگافزارهای پیشرفته غربی و به خصوص آمریکایی خریداری کند، از مدتها پیش برای تقویت قدرت نظامی خود به این نوع موشکها تکیه کرده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس میافزاید که تحلیل تصاویر ماهوارهای از دو پایگاه نظامی پارچین و خجیر در اطراف تهران نیز که از جمله اهداف اسرائیل بودند نشان میدهد که هر دو تأسیسات تولید موشکهای بالستیک نابود شدهاند و این ضربهای جدی به برنامههای موشکی ایران خواهد بود.
فابیان هینز، کارشناس موشکی و متخصص امور ایران در مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، گفت: «ما دقیقاً نمیدانیم که تأسیسات و قابلیتهای تولید موشک ایران آن طور که برخی میگویند فلج شده است یا نه. ولی از تصاویر موجود میتوان به این نتیجه رسید که ضربه خورده است».
دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل به درخواست آسوشیتدپرس برای اظهار نظر در این زمینه پاسخ نداد.
ارتش اسرائیل نیز به سوالات این خبرگزاری پاسخ نداد و بیانیه قبلی خود را تکرار کرد که در حملات بامداد شنبه «تأسیسات ساخت موشک» را هدف گرفته است.
تصاویر ماهوارهای نشان میدهند که ساختمان بزرگی در پایگاه شاهرود نابود شده است.
تصاویر ماهوارهای که توسط شرکت «پلنت لب» ضبط شده و خبرگزاری آسوشیتدپرس آنها را تجزیه و تحلیل کرده خسارات وارد شده به مرکز هوا- فضای سپاه پاسداران در شاهرود، واقع در ۳۷۰ کیلومتری شمال شرقی تهران، را نشان میدهد.
مرکز فضایی امام خمینی نیز که در برنامههای فضایی غیرنظامی مورد استفاده قرار میگیرد در استان سمنان است.
این تصاویر که صبح روز سهشنبه ضبط شدهاند، نشان میدهند که یک ساختمان بزرگ در مرکز فضایی شاهرود ویران شده و فقط بخشهایی از اسکلت آن باقی مانده است.
در این تصاویر میتوان تعدادی خودرو را در اطراف تأسیسات مشاهده کرد که به احتمال فراوان مقامات و مأموران مسئول بازرسی از خسارات را به این تأسیسات منتقل کردهاند. تعداد بیشتری خودرو در مقایسه با وضعیت عادی نیز در نزدیکی دروازه اصلی تأسیسات پارک شدهاند.
تصاویر ماهوارهای نشان میدهند که سه ساختمان کوچک نیز که در جنوب سازه اصلی قرار دارند ظاهراً آسیب دیدهاند. ایران در ماههای اخیر در حال احداث ساختمانهای جدیدی در این پایگاه بوده است. به نظر میرسد که یک آشیانه نیز در شمال شرقی ساختمان اصلی آسیب دیده است.
ایران حمله به مرکز فضایی شاهرود را اعلام نکرده است. ولی با توجه به خساراتی که به چندین سازه وارد شده میتوان به این نتیجه رسید که اسرائیل بامداد شنبه به چند نقطه مشخص در این پایگاه نیز حمله کرده است.
تصاویر موجود با کیفیت پایین که پس از حملات اسرائیل ضبط شده آثاری از خسارات وارد شده به این پایگاه را نشان میدهند که قبل از حمله مشهود نبود و میتوان به این نتیجه رسید که عامل این خسارات حملات موشکی و هدفمند اسرائیل بوده است.
فابیان هینز، کارشناس موشکی، میگوید: «نمی توان احتمالهای دیگر را صد درصد نادیده گرفت ولی تقریباً بهطور یقین میتوان گفت که این ساختمان بر اثر حمله اسرائیل آسیب دیده است».
او افزود با توجه به این که سازه بزرگ و مرکزی در این تأسیسات در میان خاکریزهای بلند و عریض قرار دارد، نشان میدهد که به احتمال فراوان محل نگهداری مواد منفجره بوده است. به اعتقاد آقای هینز، این سازه بزرگ احتمالاً محل ترکیب سوخت جامد پیشران و ریختهگری بوده است.
این کارشناس موشکی خاطرنشان کرد جعبههای بزرگی که در اطراف ساختمان بزرگ و مرکزی پایگاه دیده میشوند، به احتمال فراوان جعبه موتورهای موشکها هستند. از اندازه جعبهها میتوان به این نتیجه رسید که این موتورها از نوعی است که در موشکهای بالستیک خیبرشکن و فتاح- ۱ استفاده میشوند که ایران مدعی است سرعت آن میتواند به ۱۵ ماخ برسد که ۱۵ برابر سرعت صوت است. از این دو نوع موشک در هر دو حمله ایران به اسرائیل استفاده شده است.
حمله به مرکز فضایی شاهرود و حملات دیگر اسرائیل به سایر پایگاهها و تأسیسات نظامی بدون شک حکومت جمهوری اسلامی را به شدت تحت فشار قرار داده است؛ بخصوص در شرایطی که از یک سو در حال ارزیابی از میزان خسارات وارد شده به توانایی موشکی، نیرومندترین زرادخانه خود، است و از سوی دیگر میکوشد ابعاد و تأثیر حملات اسرائیل را کماهمیت جلوه دهد.
این در حالی است که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اعلام کرد درباره حمله روز پنجم آبان اسرائیل به مراکز نظامی ایران نباید بزرگنمایی و کوچکانگاری انجام شود.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز سهشنبه در دیدار با گروهی از دیپلماتهای خارجی در تهران گفت: «به خاطر آمادگی و هوشیاری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و واکنش به موقع پدافند هوایی کشور، خسارات ناشی از حملات بسیار محدود بوده است. اقدامات مقتضی برای تعمیر و احیای تجهیزات آسیب دیده به وضعیت عملیاتی به سرعت اجرا شد».
آمریکا نگران است که برنامههای فضایی سپاه پاسداران پوششی برای تحقیقات موشکی است.
سکوی پرتاب موشک برای برنامه فضایی ایران
در فاصله کمی از ساختمان منهدم شده در مرکز فضایی شاهرود یک سکوی پرتاب موشک قرار دارد که سپاه پاسداران از آن برای پرتاب موفقیتآمیز چندین ماهواره به جو زمین استفاده کرده است. سپاه پاسداران که فقط به رهبر جمهوری اسلامی پاسخگو است در سال ۲۰۲۰ برنامه فضایی پنهانی خود را برملا کرد.
نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آمریکا سال ۲۰۲۴ در ارزیابی از تهدیدهای جهانی گفتند که ادامه تحقیقات و توسعه موشکهای حامل ماهواره توسط ایران «مدت زمان لازم برای تولید موشکهای بالستیک قارهپیما را کوتاهتر خواهد کرد چون از فناوری مشابهی استفاده میکند».
موشکهای بالستیک قارهپیما میتوانند برای حمل کلاهکهای هستهای مورد استفاده قرار بگیرند. در پی فروپاشی برجام، ایران حجم و غلظت غنیسازی اورانیوم را نیز افزایش داده است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بارها هشدار داده که اگر جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد سلاح هستهای تولید کند در حال حاضر اورانیوم غنیشده برای ساخت «چندین» بمب را در اختیار دارد.
جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش برای تولید سلاح هستهای را تکذیب کرده و میگوید برنامههای فضاییاش همچون برنامههای هستهایش فقط برای «مقاصد غیرنظامی» است.
اما نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگویند ایران تا سال ۲۰۰۳ در حال توسعه یک برنامه هستهای نظامی بود.
در حملات اسرائیل به پارچین، یکی از دو تأسیسات نظامی در حومه تهران که هدف قرار گرفت، یک سازه مرتبط با برنامههای هستهای ایران منهدم شد.
فابیان هینز، کارشناس موشکی، میگوید: «مثل برنامه هستهای ایران، توسعه فناوریها و تحقیقات در برنامههای موشکی و فضایی نیز در پوشش برنامههای غیرنظامی انجام میشود.»
در این حالت حکومت ایران میتواند درهر مقطعی که بخواهد تصمیم بگیرد از این برنامهها برای تولید تسلیحات یا از دانش و امکاناتش به عنوان امتیازی در چانهزنی با غرب بر سر تحریمها استفاده کند.
اما در حال حاضر تصاویر ماهوارهای نشان میدهند که ایران هنوز در حال ارزیابی از پیامدهای حملات اسرائیل است.
مؤسسه سرویس متحد سلطنتی بریتانیا، پژوهشکده امور دفاعی و استراتژیک در لندن، روز دوشنبه در بخشی از تحلیل خود در مورد حملات اسرائیل به ایران گفت: «شواهدی که به مرور منتشر میشوند حاکی از وارد شدن خسارتهای شدید به دفاع ضدهوایی و تأسیسات پرتاب موشک در ایران است. هدف حملات این بوده که به ایران نشان دهد که در صورت اقدام تلافی جویانه در حملات بعدی اسرائیل به شدت آسیبپذیر خواهد بود».
