رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز چهارشنبه ۳۰ آبان ابراز امیدواری کرد که اقدام ایران در محدود کردن ذخایر اورانیوم خود که تقریباً به سطح تسلیحات هستهای رسیده است، پایدار بماند.
این اظهارات در شرایطی بیان شد که شورای حکام آژانس در آستانه تصویب قطعنامهای پیشنهادی از سوی کشورهای غربی است که میتواند این روند را مختل کند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی به کشورهای عضو، پیش از آغاز نشست ۳۵ کشور عضو شورای حکام در روز چهارشنبه، اعلام کرد که ایران اقداماتی برای توقف افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد انجام داده است. این سطح نزدیک به ۹۰ درصد غنای مورد نیاز برای ساخت تسلیحات هستهای است.
گروسی گفت که این توافق دستاورد سفر هفته گذشته او به ایران است. با این حال، دیپلماتها اعلام کردهاند که این توافق مشروط به انصراف قدرتهای غربی از تلاش برای تصویب قطعنامهای انتقادی علیه ایران است. با وجود این شرط، بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده متن قطعنامه را روز چهارشنبه بهطور رسمی به شورای حکام ارائه کردند.
گروسی در یک نشست خبری دربارهٔ این گام ایران گفت: «من فکر میکنم این یک گام ملموس در جهت درست است.» این توافق شامل محدود کردن میزان اورانیوم غنیشده ایران تا ۶۰ درصد است که طبق معیارهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در صورت غنیسازی بیشتر، برای ساخت چهار سلاح هستهای کافی خواهد بود.
آقای گروسی همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد ماهیت و تأثیر حمله اسرائیل به تأسیسات پارچین گفت آژانس این مکان را، یک «تأسیسات هستهای» نمیداند و هیچ نشانهای هم از وجود مواد هستهای در این مرکز در اختیار ندارد.
قطعنامه ارائهشده به شورای حکام در ادامه قطعنامهای است که در ماه ژوئن تصویب شد و تنها روسیه و چین با آن مخالفت کردند. این قطعنامه ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس مورد انتقاد قرار داد و از گروسی خواست گزارشی «جامع» دربارهٔ فعالیتهای ایران ارائه کند.
دیپلماتها میگویند هدف از این قطعنامهها، فشار بر ایران برای ورود به مذاکرات جهت توافق بر سر محدودیتهای جدید بر فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی است، پیش از آنکه محدودیتهای توافق ۲۰۱۵ با قدرتهای بزرگ در ماه اکتبر به پایان برسد.
این در حالی است که توافق ۲۰۱۵ پس از خروج ایالات متحده از آن توسط رئیسجمهور وقت، دونالد ترامپ، در سال ۲۰۱۸ فروپاشید.
این آخرین نشست سهماهه شورای حکام آژانس پیش از روی کار آمدن ترامپ در ژانویه است و هنوز مشخص نیست که آیا او برای مذاکرات جدید آمادگی خواهد داشت یا خیر.
گروسی در سخنرانی خود در شورای حکام پیش از نشست خبری گفت: «من از جمهوری اسلامی ایران درخواست کردم… اگر ممکن است از افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خودداری کند. و باید بگویم که این درخواست من توسط ایران پذیرفته شد.»
با این حال، گروسی بهطور مستقیم پاسخ نداد که آیا این به معنای یک تعهد رسمی از سوی ایران است یا خیر. وی افزود که در گفتوگوهایش، این اقدام ایران مشروط به عدم تصویب قطعنامه نبوده است.
ایران معمولاً نسبت به انتقاداتی مانند قطعنامهها واکنش نشان داده و در گذشته با تشدید فعالیتهای هستهای یا کاهش نظارت آژانس به صدور این قطعنامهها پاسخ داده است.
گروسی دربارهٔ حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران هشدار داد
پس از گزارشهایی مبنی بر آسیب دیدن برنامه هستهای ایران به دلیل حمله اسرائیل، رئیس نهاد ناظر هستهای سازمان ملل روز چهارشنبه خواستار رعایت قوانین بینالمللی شد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه در پارلمان اسرائیل گفت که بخشی از برنامه هستهای ایران در حملهای که ارتش اسرائیل در ماه اکتبر انجام داده بود، آسیب دیده است. این حمله در پاسخ به حملهای از سوی ایران به اسرائیل چند هفته قبل از آن انجام شد.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در یک نشست خبری حاشیهای در وین گفت: «قانونی وجود دارد که نشان میدهد تأسیسات هستهای نباید مورد حمله قرار گیرند. امیدوارم که این موضوع رعایت شود و عقلانیت حاکم شود.»
گروسی اضافه کرد که قصد دارد در این باره با دولت اسرائیل گفتوگو کند. سایت خبری آمریکایی آکسیوس پیشتر گزارش داده بود که یک تأسیسات در پارچین در شمال ایران تخریب شده است. طبق گفته مقامات اسرائیلی و آمریکایی، این تأسیسات قبل از سال ۲۰۰۳ بخشی از برنامه هستهای تسلیحاتی مخفی ایران بوده و اخیراً دوباره فعال شده بود.
گروسی گفت که ممکن است در گذشته فعالیتهای هستهای در آنجا انجام شده باشد، اما احتمال انجام این فعالیتها در حال حاضر کم است. او افزود: «ما هیچ اطلاعاتی برای تأیید وجود مواد هستهای در آنجا نداریم.»
هشدار متقابل ایران و اروپا در آستانۀ نشست شورای حکام
در آستانۀ جلسه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تشدید گمانهزنیها درباره تصویب تدابیر تنبیهی علیه ایران، وزیر خارجۀ فرانسه خواستار همکاری کامل تهران با این نهاد نظارتی سازمان ملل متحد شد.
پس از نشست مشترک وزیران خارجۀ قدرتهای اروپایی در روز چهارشنبه ۳۰ آبانماه برای رایزنی درباره قطعنامۀ تنبیهی علیه تهران، ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، لزوم پایبندی کامل ایران به تعهدات و وظایفش، از جمله همکاری کامل با آژانس را به همتای ایرانیاش یادآوری کرد.
در بیانیه وزارت خارجه فرانسه آمده که ژان نوئل بارو در تماس با عباس عراقچی، تأکید کرده که «شتابگرفتن فعالیتهای هستهای ایران، باعث نگرانی جدی و بخصوص افزایش گمانهزنیها دربارۀ احتمال حرکت ایران به سوی تولید جنگافزار هستهای است».
در ادامه این بیانیه آمده که فرانسه در کنار بریتانیا و آلمان، به تلاشهایشان برای ازسر گرفتن مذاکرات با ایران، با هدف دستیابی به راه حلی دیپلماتیک ادامه خواهند داد.
سه قدرت اروپایی موسوم به E3 تنها کشورهای اروپایی عضو برجام هستند و سهشنبهشب در آستانه نشست ۳۰ آبانماه، پیشنویس یک قطعنامه تنبیهی علیه ایران را به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه داده و خواستار گزارشی جامع از فعالیتهای هستهای ایران شدند.
از سوی دیگر وزیر خارجۀ ایران، ارائه پیشنویس قطعنامه تنبیهی از طرف کشورهای اروپایی را با آنچه که «فضای مثبت» میان تهران و آژانس توصیف کرد، در تضاد دانست و هشدار داد که این اقدام باعث «پیچیدهتر شدن شرایط» میشود.
عباس عراقچی همزمان هشدار داد که در صورت تصویب قطعنامه تنبیهی علیه ایران، تهران هم «واکنشی متناسب» نشان خواهد داد.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی در تماسی تلفنی با رافائل گروسی رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته چنانچه کشورهای اروپایی، با تصویب قطعنامه تنبیهی علیه تهران در شورای حکام، «حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران» را نادیده گرفته و تدابیر غیر سازندهای را در پیش بگیرند، ایران هم ناچار خواهد بود به «شیوهای متناسب» واکنش نشان دهد.