چهارم آوريل روز جهانی «شناخت مين و همياری برای از بين بردن آن» نامگذاری شده است. گفته می شود که در ۵۰ کشور جهان بين ۷۰ تا ۱۱۰ ميليون مين وجود دارد.
شيرين عبادی، برنده جايزه صلح نوبل نيز می گويد که در ايران همه روزه دو تا سه نفر بر اثر انفجار مين جان خود را از دست می دهند؛ مين هايی که ميراث هشت سال جنگ ويرانگر ميان ايران و عراق هستند.
شيرين عبادی برای آگاهی رسانی به افرادی که در مناطق مين گذاری شده زندگی می کنند، سازمانی به نام «کانون مشارکت در پاکسازی مين» در ايران بنياد نهاده است؛ بنيادی غيردولتی که به مصدومان مين و کسانی که به گونه ای در اثر انفجار مين عضوی از اعضای بدن خود را از دست داده اند ياری می رساند.
مقام های ايرانی، شمار مين های کاشته شده در مناطق مرزی ايران را نزديک به شانزده ميليون می دانند. به گفته آنها، مين ها در بيش از چهار ميليون هکتار از مناطق مرزی ايران کار گذاشته شده اند.
شيرين عبادی در مصاحبه با راديو فردا می گويد که ايران به لحاظ آلودگی به مين، در دنيا مقام دوم را دارد.
خانم عبادی می گويد: «ما حدود شانزده ميليون مين منفجر نشده در ايران داريم، ولی متأسفانه آمار دقيق از تلفات اين مين ها دست نيست. زيرا اين افراد بايد تحت پوشش خدمات بهداشتی - درمانی قرار گيرند که خيلی ها تاکنون اين امکان را نداشته اند. عده ای در مناطق دورافتاده هستند و دسترسی به مراکز ندارند.»
- «ما حدود شانزده ميليون مين منفجر نشده در ايران داريم، ولی متأسفانه آمار دقيق از تلفات اين مين ها دست نيست. زيرا اين افراد بايد تحت پوشش خدمات بهداشتی - درمانی قرار گيرند که خيلی ها تاکنون اين امکان را نداشته اند. عده ای در مناطق دورافتاده هستند و دسترسی به مراکز ندارند.»
خانم عبادی درباره شمار قربانيان مين های ضد نفر در ايران می گويد: «آن چيزی که می توانم بگويم آماری حدود هشت هزار نفر است. البته اطلاعات تقريبی است، نه من ونه هيچ يک از دستگاه های دولتی اطلاعات دقيق در اين زمينه نداريم.»
جمهوری اسلامی ايران تاکنون از پذيرش عضويت در «پيمان اتاوا» - ميثاق جهانی ممنوعيت استفاده از مين های زمينی - خودداری کرده است.
«پيمان اتاوا» هم اکنون توسط ۱۵۸ کشور جهان امضا شده است اما عملا خودداری کشورهايی چون آمريکا، چين، روسيه و هند موجب شده از امضای آن به اعتبار آن ضربه ای جدی وارد کرده است.
با این حال هر ساله در مجمع عمومی سازمات ملل متحد بیانیه ای در حمایت از مبارزه با مین های ضدنفر و «پیمان اتاوا» صادر می شود.
وزارت امور خارجه ايران در نامه ای در ماه فوريه سال ۲۰۰۷ خطاب به يک سازمان جهانی نظارت بر مين روبی نوشته بود: «مرزهای ايران گسترده هستند و می توانند گذرگاهی برای عبور و مرور قاچاقچيان و تروريست ها باشند، بنابراين نهادهای دفاعی ايران استفاده از مين های زمينی را به عنوان يک ساز و کار دفاعی پذيرفته اند.»
خانم ثريا عزيزپناه، مديرعامل کانون مشارکت در مين روبی در تهران به راديو فردا ميگويد: «استفاده از مين، راه درستی برای مقابله با قاچاقچيان و تروريست ها نيست.»
وی می افزايد: «مرزهای شرقی کشور ما در واقع خط ترانزيت مواد مخدر است و سال ها است که ايران با اين مسئله درگير است، اما از نظر کانون مشارکت در پاکسازی مين، گذاشتن مينهای جديد يا باقی گذاشتن مين هائی که از قبل وجود داشته، در واقع، راه مقابله با قاچاقچيان نيست.»
خانم عزيزپناه معتقد است که مين بيشترين مشکل را برای ساکنين اين مناطق به وجود آورده است، به ويژه کسانی که در آنجا زندگی می کنند و بعد از جنگ به خانه و محل زندگی، مراتع و زمين های کشاورزی خود برگشته اند.
وی در ادامه می افزايد: «توجيه نهادهای دفاعی به نظر ما مناسب نيست چون در واقع بالاترين صدمه را به ساکنين اين مناطق می زنند.»
چندی پيش مصطفی محمد نجار، وزير دفاع ايران از پايان عمليات پاکسازی مين در استانهای آذربايجان غربی، کرمانشاه و کردستان تا پايان سال ۸۷ و نيز استان های خوزستان و ايلام حداکثر تاسال ۸۹ خبر داده بود.
خانم عزيز پناه معتقد است که احتمال پايان يافتن اين پاکسازی تا سال ۸۹ اندک است، زيرا «دستگاه های مين روبی دولت، به دليل تحريم های اقتصادی، ناکارآمد و کهنه هستند.»
او می گويد: «جا به جائی مين ها بر اثر شرايط جوی و نا کارآمدی وسائلی که برای پاکسازی در اختيار ايران هستند، موجب می شوند تا پاکسازی به کندی پيش برود و در همين زمينه نيز تلفات انسانی داريم.»
خانم عزيزپناه اميدواراست جامعه جهانی نيز برای پاکسازی هرچه سريع تر مناطق مرزی به ايران کمک کند.
