دو روز پس از اظهارات منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران، مبنی بر ابراز خوشبینی به فراهم شدن زمینه تبادل سوخت هستهای، محمود احمدینژاد از سازمان انرژی اتمی خواست غنیسازی ۲۰ درصدی سوخت هستهای را آغاز کند.
آقای احمدینژاد که خود هفته گذشته در یک گفتوگوی تلویزیونی، اعلام کرده بود که ایران مشکلی برای مبادله سوخت ۳.۵ درصد در خارج از مرزهای خود ندارد، اکنون از سازمان انرژی اتمی ایران خواسته است که در عین حال که آمادگی مذاکره برای تبادل سوخت وجود دارد، غنیسازی ۲۰ درصدی را آغاز کند.
اظهارات جدید آقای احمدینژاد در مراسم افتتاح نمایشگاه دستاوردهای لیزری ایران عنوان شده است.
بر اساس پیشنویس توافقنامه وین که با موافقت اولیه ایران روبهرو شد، قرار بود نزدیک به ۷۵ درصد از اورانیوم با غنای پایین ایران به خارج از کشور منتقل شود و در عوض روسیه و فرانسه، با نظارت آمریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اقدام به پالایش و غنیسازی اورانیوم ایران کرده و میلههای سوخت مورد نیاز برای رآکتور تحقیقاتی تهران را در اختیار ایران قرار دهند.
موافقت اولیه مقامات تهران با این پیشنویس، با انتقادات وسیعی در داخل کشور روبهرو شد و علاوه بر آنکه چهرههای اصولگرایی چون علی لاریجانی، رئیس مجلس، این پیشنهاد را نوعی فریبکاری خواندند، چهرههایی چون میرحسین موسوی هم از این طرح انتقاد کردند.
آقاى موسوى در یکی از بیانیههای خود در این ارتباط گفته بود که «اين اقدام دولت دستاوردهاى دانشمندان هستهاى ايران را بر باد خواهد داد».
پس از آن مقامات ایرانی اظهار نظرهای ضد و نقیضی در مورد تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران بر زبان راندند و از جمله منوچهر متکی، وزیر امور خارجه، در تقابل با ضربالاجل ایالات متحده برای دریافت پاسخ تهران در زمینه پیشنهاد تبادل سوخت تا پایان سال میلادی گذشته، مهلت تازهای را تا پایان ماه ژانویه معین کرد تا غرب با قبول شرایط تهران به مبادله سوخت اقدام کند.
در شروط تهران که همان زمان از زبان آقای متکی بیان شد، ایران خواستار آن شده بود که مبادله سوخت نه در خارج ایران که در جزیره کیش صورت گیرد و ایران به جای مبادله ۷۵ درصد اورانیوم خود با سوخت هستهای، میزان کمتری را در اختیار غرب قرار دهد.
با این حال از زمان برگزاری نشست وین در ماه اکتبر به این سو، مقامات ایران ضمن اعلام سه راهکار خود برای تأمین سوخت رآکتور تهران، مشتمل بر خرید سوخت، مبادله سوخت، یا تأمین آن در داخل کشور، همواره اظهار نظرهای مختلفی و گاه متناقضی را در این مورد عنوان میکردند.
از جمله در شرایطی که مسئولان دیپلماسی ایران همچون منوچهر متکی، با تعیین ضربالاجل برای پذیرش شرایط ایران، بر امکان تولید سوخت ۲۰ درصد در داخل کشور تأکید میکردند، مسئولان فنی ایران، همچون علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، از اولویت داشتن مبادله سوخت سخن میگفتند.
نقطه کلیدی در این اظهار نظرهای مختلف، گفتههای سهشنبه شب گذشته محمود احمدینژاد در یک گفتوگوی تلویزیونی بود که در آن یادآور شد، ایران آماده است تا سوخت ۳.۵ درصد خود را به خارج از کشور ارسال کند.
پس از این منوچهر متکی، مسئول دیپلماسی ایران، بود که در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به مطرح بودن سه مؤلفه «زمان، مکان و میزان» در مبادله سوخت اتمی، آشکارا اعلام کرد که ایران آماده عملیاتی کردن این پیشنهاد است.
آقای متکی در سخنان روز جمعه خود همچنین افزود که «با توجه به گفتوگوهای انجام شده و نزديکی نظرات تصور میکنم که زمينه انجام اين تبادل در آينده نه چندان دور فراهم شده است و ما به يک توافق مبنايی نزديک میشويم».
امکان تولید سوخت ۲۰ درصد در ایران
خواست محمود احمدینژاد، برای آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی سوخت هستهای در ایران در حالی مطرح میشود که پیش از این سفیر روسیه در تهران با اشاره به پیشنهاد وین، دلیل ارائه این پیشنهاد را نبود تکنولوژی لازم برای غنیسازی بیشتر در ایران خوانده بود.
الکساندر سادونیکوف در آبان ماه ۸۸ به خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، گفته بود که پیشنهاد آژانس فریبی برای خارج کردن اورانیوم با غنای پایین از دست ایران نیست و به این دلیل طرح شده که ایران خود تکنولوژی لازم را برای تبدیل اورانیوم با غنای پایین خود به سوخت مورد نیاز رآکتور تهران ندارد.
این استدلال به شکلی دیگر در گفتههای علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هم منعکس شد. آنجا که آقای صالحی در گفتوگو با ایسنا با سیاسی خواندن ضربالاجلهای متقابل ایران و آمریکا در موضوع تبادل سوخت، گفته بود که «به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام میکنم که ترجیح ما تأمین سوخت از خارج است».
آقای صالحی سپس در مورد دلایل پذیرش پیشنهاد تبادل سوخت در عین حال که بر حق ایران برای غنیسازی ۱۰۰ درصدی تأکید کرده بود، افزوده بود که «قبلاً به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده بودیم که نصب و چیدمان سانتریفیوژهای ما به گونهای است که بیش از ۵ درصد غنیسازی نمیکنیم».
از این رو مشخص نیست که عملی کردن نظر محمود احمدینژاد برای تأمین سوخت ۲۰ درصدی، که نیازمند اتخاذ تمهیداتی در بخشهای فنی تأسیسات هستهای ایران است، از لحاظ اجرایی تا چه حد زمانبر خواهد بود.
با این حال محمود احمدینژاد در سخنان خود در افتتاحیه نمایشگاه دستاوردهای لیزری گفته است که ایران به تکنولوژی غنیسازی از طریق لیزر دستیافته و برای این کار نیازی سانتریفیوژ ندارد.
وی در عین حال گفته است که در شرایط کنونی تصمیم نداریم از این تکنولوژی برای غنیسازی استفاده کنیم.
غنیسازی که کاربردی دوگانه در مصارف نظامی و غیرنظامی دارد، از مدتها پیش اصلیترین موضوع مناقشه ایران و غرب بوده است.
کشورهای غربی ایران را متهم میکنند که در پوشش برنامه اتمی خود، ساخت جنگافزارهای هستهای را در دستور کار دارد اما ایران همواره با رد این اتهام، بر صلحآمیز بودن برنامه هسته خود تأکید و هدف از این برنامه را تولید برق اعلام میکند.
بیشتر بخوانید:
اظهارات جدید آقای احمدینژاد در مراسم افتتاح نمایشگاه دستاوردهای لیزری ایران عنوان شده است.
بر اساس پیشنویس توافقنامه وین که با موافقت اولیه ایران روبهرو شد، قرار بود نزدیک به ۷۵ درصد از اورانیوم با غنای پایین ایران به خارج از کشور منتقل شود و در عوض روسیه و فرانسه، با نظارت آمریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اقدام به پالایش و غنیسازی اورانیوم ایران کرده و میلههای سوخت مورد نیاز برای رآکتور تحقیقاتی تهران را در اختیار ایران قرار دهند.
موافقت اولیه مقامات تهران با این پیشنویس، با انتقادات وسیعی در داخل کشور روبهرو شد و علاوه بر آنکه چهرههای اصولگرایی چون علی لاریجانی، رئیس مجلس، این پیشنهاد را نوعی فریبکاری خواندند، چهرههایی چون میرحسین موسوی هم از این طرح انتقاد کردند.
آقاى موسوى در یکی از بیانیههای خود در این ارتباط گفته بود که «اين اقدام دولت دستاوردهاى دانشمندان هستهاى ايران را بر باد خواهد داد».
پس از آن مقامات ایرانی اظهار نظرهای ضد و نقیضی در مورد تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران بر زبان راندند و از جمله منوچهر متکی، وزیر امور خارجه، در تقابل با ضربالاجل ایالات متحده برای دریافت پاسخ تهران در زمینه پیشنهاد تبادل سوخت تا پایان سال میلادی گذشته، مهلت تازهای را تا پایان ماه ژانویه معین کرد تا غرب با قبول شرایط تهران به مبادله سوخت اقدام کند.
در شروط تهران که همان زمان از زبان آقای متکی بیان شد، ایران خواستار آن شده بود که مبادله سوخت نه در خارج ایران که در جزیره کیش صورت گیرد و ایران به جای مبادله ۷۵ درصد اورانیوم خود با سوخت هستهای، میزان کمتری را در اختیار غرب قرار دهد.
با این حال از زمان برگزاری نشست وین در ماه اکتبر به این سو، مقامات ایران ضمن اعلام سه راهکار خود برای تأمین سوخت رآکتور تهران، مشتمل بر خرید سوخت، مبادله سوخت، یا تأمین آن در داخل کشور، همواره اظهار نظرهای مختلفی و گاه متناقضی را در این مورد عنوان میکردند.
از جمله در شرایطی که مسئولان دیپلماسی ایران همچون منوچهر متکی، با تعیین ضربالاجل برای پذیرش شرایط ایران، بر امکان تولید سوخت ۲۰ درصد در داخل کشور تأکید میکردند، مسئولان فنی ایران، همچون علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، از اولویت داشتن مبادله سوخت سخن میگفتند.
نقطه کلیدی در این اظهار نظرهای مختلف، گفتههای سهشنبه شب گذشته محمود احمدینژاد در یک گفتوگوی تلویزیونی بود که در آن یادآور شد، ایران آماده است تا سوخت ۳.۵ درصد خود را به خارج از کشور ارسال کند.
پس از این منوچهر متکی، مسئول دیپلماسی ایران، بود که در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به مطرح بودن سه مؤلفه «زمان، مکان و میزان» در مبادله سوخت اتمی، آشکارا اعلام کرد که ایران آماده عملیاتی کردن این پیشنهاد است.
آقای متکی در سخنان روز جمعه خود همچنین افزود که «با توجه به گفتوگوهای انجام شده و نزديکی نظرات تصور میکنم که زمينه انجام اين تبادل در آينده نه چندان دور فراهم شده است و ما به يک توافق مبنايی نزديک میشويم».
امکان تولید سوخت ۲۰ درصد در ایران
خواست محمود احمدینژاد، برای آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی سوخت هستهای در ایران در حالی مطرح میشود که پیش از این سفیر روسیه در تهران با اشاره به پیشنهاد وین، دلیل ارائه این پیشنهاد را نبود تکنولوژی لازم برای غنیسازی بیشتر در ایران خوانده بود.
الکساندر سادونیکوف در آبان ماه ۸۸ به خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، گفته بود که پیشنهاد آژانس فریبی برای خارج کردن اورانیوم با غنای پایین از دست ایران نیست و به این دلیل طرح شده که ایران خود تکنولوژی لازم را برای تبدیل اورانیوم با غنای پایین خود به سوخت مورد نیاز رآکتور تهران ندارد.
این استدلال به شکلی دیگر در گفتههای علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هم منعکس شد. آنجا که آقای صالحی در گفتوگو با ایسنا با سیاسی خواندن ضربالاجلهای متقابل ایران و آمریکا در موضوع تبادل سوخت، گفته بود که «به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام میکنم که ترجیح ما تأمین سوخت از خارج است».
آقای صالحی سپس در مورد دلایل پذیرش پیشنهاد تبادل سوخت در عین حال که بر حق ایران برای غنیسازی ۱۰۰ درصدی تأکید کرده بود، افزوده بود که «قبلاً به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده بودیم که نصب و چیدمان سانتریفیوژهای ما به گونهای است که بیش از ۵ درصد غنیسازی نمیکنیم».
از این رو مشخص نیست که عملی کردن نظر محمود احمدینژاد برای تأمین سوخت ۲۰ درصدی، که نیازمند اتخاذ تمهیداتی در بخشهای فنی تأسیسات هستهای ایران است، از لحاظ اجرایی تا چه حد زمانبر خواهد بود.
با این حال محمود احمدینژاد در سخنان خود در افتتاحیه نمایشگاه دستاوردهای لیزری گفته است که ایران به تکنولوژی غنیسازی از طریق لیزر دستیافته و برای این کار نیازی سانتریفیوژ ندارد.
وی در عین حال گفته است که در شرایط کنونی تصمیم نداریم از این تکنولوژی برای غنیسازی استفاده کنیم.
غنیسازی که کاربردی دوگانه در مصارف نظامی و غیرنظامی دارد، از مدتها پیش اصلیترین موضوع مناقشه ایران و غرب بوده است.
کشورهای غربی ایران را متهم میکنند که در پوشش برنامه اتمی خود، ساخت جنگافزارهای هستهای را در دستور کار دارد اما ایران همواره با رد این اتهام، بر صلحآمیز بودن برنامه هسته خود تأکید و هدف از این برنامه را تولید برق اعلام میکند.