بیش از سه هفته از آغاز اعتراض‌ها به نتیجه انتخابات می‌گذرد، و شماری از فعالان سیاسی، مدنی، حقوقی و روزنامه‌نگارانی در این روزها بازداشت شده‌اند، همچنان در اسارت هستند.
روز شنبه، خانواده‌های بازداشت‌شدگان، در نامه‌ای به مراجع بلند پایه دینی، به دردمندی خود از ظلم‌های عریان ناشی از دربند بودن عزیزانشان اشاره کرده، و از آیات عظام یاری خواسته‌اند.
عبدالکریم لاهیجی نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر در گفت‌وگو با رادیو فردا، درباره اهمیت این موضوع و اقدامات آینده جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران می‌گوید.
رادیو فردا: آقای لاهیجی، اقدام اخیر خانواده‌های بازداشت‌شدگان از چه اهمیتی برخوردار است؟
عبدالکریم لاهیجی: متأسفانه دادگستری به ویژه بخشی که بیشتر به سعید مرتضوی مربوط است، دادسراها و دادگاه‌های انقلاب اهرم فشار، سرکوب و ترور است.
بنابراین مسلم است که وقتی خانواده‌ها از دادگستری مأیوس می‌شوند و پیگیری آنها از وضعیت زندانیشان بی‌نتیجه می‌ماند و با توجه به این یک ماه از شروع بازداشت‌ها می‌گذرد، به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند که هم فریاد دادخواهیشان را به گوش مسئولان، مراجع مذهبی و کسانی که در جامعه مدنی نفوذ دارند برسانند و از این طریق حداقل بتوانند خبری از زندانی خود بگیرند.
شما در خارج از کشور چه اقداماتی انجام داده‌اید و چقدر به این اقدامات امیدوار هستید؟
دو نهاد در کمیسریای حقوق بشر سازمان ملل وجود دارند که مراجع بین‌المللی قانونی برای رسیدگی به چنین وضعیتی هستند، یکی گروه تحقیق درباره بازداشت‌های خودسرانه و یکی تحقیق درباره ناپدیدشدگان قهری.
اینکه می‌گوییم ناپدید شدگان به این دلیل است چون هیچ خبری از بسیاری از زندانی‌ها و بازداشت‌شدگان در دست نیست، ممکن است کشته شده باشند و یا مجروح باشند.
در لیستی که روز چهارشنبه گذشته به این دو نهاد دادیم، ما فقط توانستیم ۱۷۲ تن را قاطعانه معرفی کنیم که در محل کار یا خانه شان بازداشت شده‌اند و هویت آنها مشخص است که شامل روزنامه‌نگار، وکیل، فعال حقوق بشری و سایرین است.
ما فراخوانی هم پس از آن خطاب به خانواده‌های زندانیان دادیم که می‌توانند از طریق ایمیل یا نامه ما را در جریان بازداشت یا ناپدید شدن زندانیشان بگذارند و ظرف پنج روزی که این نامه منتشر شده، ده‌ها نامه رسیده و اسامی که اصلاً جزو لیست ۱۷۲ نفری نیست به ما گزارش شده است.
طی روزهای اخیر هم عده‌ای دستگیر شده‌اند از جمله آقایان دادخواه، تاجبخش و سایرین. بنابراین ما باید دوباره یک لیست جدید تهیه کرده و به این دو نهاد سازمان ملل ارائه دهیم.
فکر می‌کنید از نظر حقوقی این اقدام به نتیجه خواهد رسید؟
رسیدگی در این دو نهاد به این صورت است که تمام این اسامی از طریق دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در ژنو به جمهوری اسلامی ابلاغ می‌شود و آنها باید ظرف یک ماه به این دو نهاد بین‌المللی پاسخ دهند و توضیح بدهند بر سر این افراد چه آمده و وضعیتشان چگونه است.
در مورد سرنوشت ناپدیدشدگان نگران هستید؟
بله، همه شنیدیم که طی روزهای اخیر به مادر جوانی ۱۷ ساله به نام سهراب اعرابی که از سرنوشت فرزندش نگران بوده، گفته‌اند که فرزندش کشته شده یا در زندان فوت کرده است.
بنابراین ما تا کنون که یک ماه از اتفاقات ناگوار داخل کشور می‌گذرد، هنوز نه تعداد واقعی کشته‌شده‌ها را می‌دانیم و نه تعداد کسانی که زخمی شده یا دستگیر شده‌اند و یا در نقاط نامعلومی هستند.
نامه‌ای که خانواده بازداشت‌شدگان به آیات عظام نوشته‌اند از روی استیصال بوده یا فکر می‌کنید نتیجه‌ای داشته باشد؟
ما امیدورایم نتیجه بدهد. برای این که مسایل تخصصی حقوقی و حقوق بشری را حتی خواص هم نمی‌دانند و با توجه به این که تمام راه‌های ارتباطی را به ایران بسته‌اند و سه هفته است که درایران حالت فوق‌العاده نظامی یا شبه نظامی حاکم است، بنابراین خانواده‌ها به هر طریقی که بتوانند فریاد دادخواهی خودشان را به گوش مردم و مراجع مذهبی می‌رسانند و امیدوراریم موفق شوند.
مسلم است که اعتراض همیشه مؤثرتر است تا این که خانواده‌ها در خود فرو بروند و دچار یأس بشوند یا وضعیتی پیش بیاید که جمهوری اسلامی از این سکوت برای فشار بیشتر روی زندانی‌ها استفاده کند.
ما همیشه گفته‌ایم که اعتراض کردن، وکیل گرفتن و دادخواهی کردن به طور قطع در سرنوشت زندانی تأثیر بیشتری دارد تا سکوت و زندانی را به امان خدا رها کردن.
روز شنبه، خانواده‌های بازداشت‌شدگان، در نامه‌ای به مراجع بلند پایه دینی، به دردمندی خود از ظلم‌های عریان ناشی از دربند بودن عزیزانشان اشاره کرده، و از آیات عظام یاری خواسته‌اند.
عبدالکریم لاهیجی نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر در گفت‌وگو با رادیو فردا، درباره اهمیت این موضوع و اقدامات آینده جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران می‌گوید.
رادیو فردا: آقای لاهیجی، اقدام اخیر خانواده‌های بازداشت‌شدگان از چه اهمیتی برخوردار است؟
عبدالکریم لاهیجی: متأسفانه دادگستری به ویژه بخشی که بیشتر به سعید مرتضوی مربوط است، دادسراها و دادگاه‌های انقلاب اهرم فشار، سرکوب و ترور است.
بنابراین مسلم است که وقتی خانواده‌ها از دادگستری مأیوس می‌شوند و پیگیری آنها از وضعیت زندانیشان بی‌نتیجه می‌ماند و با توجه به این یک ماه از شروع بازداشت‌ها می‌گذرد، به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند که هم فریاد دادخواهیشان را به گوش مسئولان، مراجع مذهبی و کسانی که در جامعه مدنی نفوذ دارند برسانند و از این طریق حداقل بتوانند خبری از زندانی خود بگیرند.
شما در خارج از کشور چه اقداماتی انجام داده‌اید و چقدر به این اقدامات امیدوار هستید؟
دو نهاد در کمیسریای حقوق بشر سازمان ملل وجود دارند که مراجع بین‌المللی قانونی برای رسیدگی به چنین وضعیتی هستند، یکی گروه تحقیق درباره بازداشت‌های خودسرانه و یکی تحقیق درباره ناپدیدشدگان قهری.
اینکه می‌گوییم ناپدید شدگان به این دلیل است چون هیچ خبری از بسیاری از زندانی‌ها و بازداشت‌شدگان در دست نیست، ممکن است کشته شده باشند و یا مجروح باشند.
در لیستی که روز چهارشنبه گذشته به این دو نهاد دادیم، ما فقط توانستیم ۱۷۲ تن را قاطعانه معرفی کنیم که در محل کار یا خانه شان بازداشت شده‌اند و هویت آنها مشخص است که شامل روزنامه‌نگار، وکیل، فعال حقوق بشری و سایرین است.
ما فراخوانی هم پس از آن خطاب به خانواده‌های زندانیان دادیم که می‌توانند از طریق ایمیل یا نامه ما را در جریان بازداشت یا ناپدید شدن زندانیشان بگذارند و ظرف پنج روزی که این نامه منتشر شده، ده‌ها نامه رسیده و اسامی که اصلاً جزو لیست ۱۷۲ نفری نیست به ما گزارش شده است.
طی روزهای اخیر هم عده‌ای دستگیر شده‌اند از جمله آقایان دادخواه، تاجبخش و سایرین. بنابراین ما باید دوباره یک لیست جدید تهیه کرده و به این دو نهاد سازمان ملل ارائه دهیم.
فکر می‌کنید از نظر حقوقی این اقدام به نتیجه خواهد رسید؟
رسیدگی در این دو نهاد به این صورت است که تمام این اسامی از طریق دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در ژنو به جمهوری اسلامی ابلاغ می‌شود و آنها باید ظرف یک ماه به این دو نهاد بین‌المللی پاسخ دهند و توضیح بدهند بر سر این افراد چه آمده و وضعیتشان چگونه است.
در مورد سرنوشت ناپدیدشدگان نگران هستید؟
بله، همه شنیدیم که طی روزهای اخیر به مادر جوانی ۱۷ ساله به نام سهراب اعرابی که از سرنوشت فرزندش نگران بوده، گفته‌اند که فرزندش کشته شده یا در زندان فوت کرده است.
بنابراین ما تا کنون که یک ماه از اتفاقات ناگوار داخل کشور می‌گذرد، هنوز نه تعداد واقعی کشته‌شده‌ها را می‌دانیم و نه تعداد کسانی که زخمی شده یا دستگیر شده‌اند و یا در نقاط نامعلومی هستند.
نامه‌ای که خانواده بازداشت‌شدگان به آیات عظام نوشته‌اند از روی استیصال بوده یا فکر می‌کنید نتیجه‌ای داشته باشد؟
ما امیدورایم نتیجه بدهد. برای این که مسایل تخصصی حقوقی و حقوق بشری را حتی خواص هم نمی‌دانند و با توجه به این که تمام راه‌های ارتباطی را به ایران بسته‌اند و سه هفته است که درایران حالت فوق‌العاده نظامی یا شبه نظامی حاکم است، بنابراین خانواده‌ها به هر طریقی که بتوانند فریاد دادخواهی خودشان را به گوش مردم و مراجع مذهبی می‌رسانند و امیدوراریم موفق شوند.
مسلم است که اعتراض همیشه مؤثرتر است تا این که خانواده‌ها در خود فرو بروند و دچار یأس بشوند یا وضعیتی پیش بیاید که جمهوری اسلامی از این سکوت برای فشار بیشتر روی زندانی‌ها استفاده کند.
ما همیشه گفته‌ایم که اعتراض کردن، وکیل گرفتن و دادخواهی کردن به طور قطع در سرنوشت زندانی تأثیر بیشتری دارد تا سکوت و زندانی را به امان خدا رها کردن.
