بیشتر بخوانید:
باراک اوباما با تجلیل از هنر و فرهنگ و تمدن ایرانی خطاب به رهبران ایران گفت: دولت او به دیپلماسی متعهد است و میخواهد پیوند سازنده میان ایران، آمریکا و جامعه جهانی ایجاد کند.
وی با اشاره به اینکه آمریکا میخواهد ایران به جایگاه به حق خود در جامعه بین‌المللی برسد، اضافه کرد: اما این حق باید با مسئولیت‌های واقعی همراه باشد و از راه ترور یا اسلحه نمی‌توان به چنین جایگاهی دست یافت.
در این باره، در گفت‌وگو با ریچارد دلتون، سفیر پیشین بریتانیا در ایران، ارزیابی او را از پیام رئیس جمهوری آمریکا پرسیده‌ایم.
رادیو فردا: آقای دالتون، ارزیابی شما از پیام آقای اوباما چیست و چه نکات ناگفته‌ای را می‌توان از این پیام استنتاج کرد ؟
ریچارد دالتون: این پیام از بسیاری جهات بسیار خوب و مطلوب است. این پیام روشن‌ترین و موثق‌ترین اظهار نظری است که تا این لحظه درباره تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران به زبان آورده شده، تغییری که رئیس جمهوری اوباما در جریان مبارزات انتخاباتی خود قول داد و الان با اقداماتی که اتخاذ کرده، در حال عمل کردن آنهاست.
پیام نوروزی آقای اوباما از دو جهت بسیار مهم است. اول اینکه این پیام خطاب به مردم ایران است و در مورد تمدن ایران و احترامی که آمریکا برای این تمدن قائل است، سخن به میان می‌آورد؛ و دوم این پیام، رهبران ایران را مورد خطاب قرار می‌دهد.
لازم است رهبران ایران به این پیام پاسخ بدهند. گواینکه این کار ممکن است مدتی طول بکشد. آقای اوباما در پیام خویش به رهبران ایران پیشنهاد می‌کند که با گفت‌وگوی دوجانبه و حل مسائل بین دو کشور، راه را برای برقراری روابط دیپلماتیک با آمریکا هموار کنند. با توجه به این، ضرورت دارد که رهبران ایران به نحو سازنده‌ای به پیام آقای اوباما پاسخ بدهند. زیرا همانگونه که پیشتر گفتم این پیام حاوی صریح‌ترین اظهاراتی است که ما تاکنون درباره تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران شنیدیم.
به نظر شما رهبران ایران آمادگی گفت‌وگو با آمریکا را دارند و آیا می‌خواهند رابطه دیپلماتیک با آمریکا داشته باشند؟
ریچارد دالتون: ما این را نمی‌دانیم. واکنش اولیه رهبران ایران محتاطانه بود. وضعیت ایران و آمریکا شباهت به وضعیت یک زوج دارد که از همدیگر طلاق گرفته باشند. یکی از این زوج‌ها یعنی ایران به دیگری یعنی آمریکا می‌گوید من از آنچه تو الان می‌گویی استقبال می‌کنم اما باید بدانی که رفتار گذشته‌ات درست نبود و بنابراین باید تاوان بدهی و خسارات گذشته را جبران کنی.
این موضع ایران است. اگر ایران به موضع خودش اصرار بورزد و انعطاف بخرج ندهد، به باور من گفت‌وگوهای احتمالی بین آمریکا و ایران نتیجه مطلوبی به بار نخواهد آورد. برای به نتیجه رسیدن لازم است موضع متعادلی اتخاذ شود.
خواسته‌های متقابل ایران و آمریکا از یکدیگر چیست؟
بی‌شک ایران خواسته‌هایی دارد و در مقابل هم آمریکا خواسته‌های خودش را عنوان خواهد کرد. یکی از خواسته‌های آمریکا این است که ایران از حمایت اقدامات خشونت‌آمیز علیه اسرائیل دست بردارد و با پشتیبانی از ایجاد یک کشور فلسطینی در جوار اسرائیل به برقراری صلح و ثبات در منطقه کمک کند.
در ضمن آمریکا از ایران انتظار دارد که از کسانی که می‌خواهند مسائل لبنان را با استفاده از اسلحه حل کنند، حمایت نکند و به روند دموکراتیک و سیاسی در این کشور صحه بگذارد. اضافه بر این آمریکا به ایران یادآوری خواهد کرد که مسائل بین تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کماکان پابرجاست و تظاهر به اینکه همه مسائل حل شده، کارساز نیست.
به باور من آژانس به حق اصرار دارد که ایران فعالیت‌های احتمالی خودش را در زمینه نظامی آشکار کند. در رابطه با عراق هم آمریکا از ایران خواهد خواست که از گروه‌های ستیزه‌جو در این کشور حمایت نکند. در مقابل این خواست‌های آمریکا ایران بی‌شک خواست‌های معتبر و قابل توجیه خودش را دارد. مثل لغو تحریم‌ها و یا شکایت‌های گذشته و تاریخی ایران از آمریکا. به هر حال برای به نتیجه رسیدن سیاست‌های رئیس جمهوری اوباما در قبال ایران باید تحولات اساسی در موضع هر دو طرف آشکار شود.
موضوع حقوق بشر در گفت‌وگوهای احتمالی ایران و آمریکا چه جایگاهی خواهد اشت؟
امیدوارم که خواسته آمریکا در مورد گفت‌وگوهای همه جانبه و گسترده با ایران عملی شود. به نظر من در بخشی از این گفت‌وگوها باید به مسئله حقوق بشر و انتقادهای ایران و آمریکا درباره عملکرد همدیگر توجه شود. ایران نگرانی‌هایی درباره رفتار آمریکا دارد و جامعه بین‌المللی و آمریکا نیز نگران برخی از اقدامات ایران هستند که با میثاق‌های بین‌المللی و حقوق بشر منافات دارد.
این موضوع در برنامه گفت‌وگوهای دوجانبه منظور خواهد شد ولی به باور من در صدر این برنامه نخواهد بود و دوکشور تنها پس از گفت‌وگو درباره سایر مسائل و رسیدن به درجه ای از اعتماد متقابل به این موضوع خواهند پرداخت.
