تاریخ جهانگشای جوینی، به رغم نثر منشیانه، پرتکلف، تصنعی، مغلق و دشوار آن از غنی‌ترین، مهم‌ترین و باارزش‌ترین منابع تاریخ ایران پس از اسلام است و هم از این روی انتشار جلد اول از مجموعه ۳ جلدی «شرح كامل تاريخ جهانگشای جوينی»، که با تصحیح و حاشیه‌نویسی احمد خاتمی، بر اساس نسخه معتبر علامه محمد قزوینی فراهم آمده و مصحح کتاب عبارت‌ها، واژه‌ها و ارجاعات دشوار کتاب را توضیح داده است، فرصتی است مغتنم برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران.
تاریخ جهانگشای جوینی نه فقط ظهور مغولان در تاریخ، سقوط خوارزمشاهیان، حمله مغول به ایران، حوادث دوران هلاکو و جانشینان او، تاریخ و سرکوب جنیش اسماعیلیه و سقوط بغداد و خلفای عباسی را ثبت کرده که گزارشی کم نظیر از جغرافیای طبیعی، سیاسی و فرهنگی، سنن و آداب، آیین‌ها ، فرهنگ و اعتقادات دوران خود را به دست می‌دهد.
علامه قزوینی نخستین کس بود که تاریخ جهانگشای جوینی را در ۳ جلد تصحیح، حاشیه‌نویسی و منتشر کرد. مجموعه ۳ جلدی قزوینی در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۵۵ با ترجمه مینورسکی به زبان انگلیسی ترجمه و با مقدمه ادوارد براون، ایران شناس بلندآوازه بریتانیایی، در لیدن هلند منتشر شد.
در یکی دو دهه اخیر که تصحیح متون کلاسیک فارسی در دانشگاه‌های ایران رونق و گاه جای رساله تحقیقی دکترای ادبیات و تاریخ را گرفته است، تاریخ جهانگشای جوینی نیز چند بار تصحیح و منتشر شده است.
تاریخ جهانگشای جوینی رخدادهای تاریخی را از ظهور چنگیزخان تا سال ۶۵۵ هجری قمری پوشش می‌دهد و محافل آکادمیک جهان آن را يكی از معتبرترين و غنی‌ترین منابع عصر مغول ارزیابی می‌کنند.
عطاملک جوینی، مؤلف کتاب، که از دیوان‌سالاران امیران مغول بود و دو بار به مغولستان آن روزگار سفر کرد، در جلد اول کتاب خود ظهور و زندگی چنگیزخان، دوران سلطنت فرزند او اوگتای قاآن و گیوک خان پسر اوگتای را بر اساس اسناد و منابع مغولی و به استناد روایت شاهدان دست اول و دست‌اندرکاران رخدادها ثبت کرده است.
جوینی در جلد دوم کتاب همراه با گزارش آخرین سال‌های حکومت سلسله‌های خوارزمشاهیان، قراختائیان و گورخانیان کوشیده است تا دلایل سقوط خوارزمشاهیان و پیروزی مغولان بر ایرانیان را گردآوری و تحلیل کند.
جلد سوم کتاب پیروزی مغولان بر ایران و بر خلفای عباسی و حکومت جانشینان هلاکو خان مغول را تصویر می‌کند و مؤلف، که در فتح بغداد با خان مغول همراه بود، گزارشی زنده از سقوط بغداد و خلفای عباسی به دست می‌دهد.
از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین بخش‌های تاریخ جهانگشای جوینی بخشی از جلد سوم این کتاب است که به تاریخ اسماعیلیه، بر اساس منابع نابود شده آنان، اختصاص یافته است.
مؤلف در حمله مغولان به قلعه‌های اسماعیلیان و سرکوب این جنبش با خان مغول همراه بود و هلاکو پیش سوزاندن کتابخانه عظیم اسماعیلیان در قلعه الموت به جوینی اجازه داد تا این کتاب‌ها را مطالعه و یادداشت‌برداری کند.
در برخی از نسخه‌های تاریخ جهانگشای جوینی گزارش فتح بغداد به قلم خواجه نصیرالدین طوسی، ریاضی‌دان و منطق‌شناس بزرگ ایرانی نیز آمده است.
نصیرالدین طوسی از همراهان جنبش اسماعیلیه بود و پس از سقوط قعله الموت و سرکوب جنبش اسماعیلیه به صدراعظمی خان مغول رسید.
علاءالدین ابوالمنظر عطا ملک بن بهاءالدین محمد جوینی، مؤلف تاریخ جهانگشای جوینی، که در سال ۶۲۳ هجری قمری متولد و در سال ۶۸۳ درگذشت، از دیوان سالاران دربار ارغون خان، هلاکو و پسران او آباقا و تگودار و شاهد حوادث بزرگ دوران خود بود.
جوینی در جوانی به همراه ارغون خان، حکمران خراسان، دو بار به مغولستان سفر کرد در سال ۶۵۴ هجری قمری با ورود هلاکو خان به خراسان به دربار او پیوست و در فتح قلاع اسماعیلیان و فتح بغداد با او همراه بود.
پس از مرگ هلاکو مغضوب و کوتاه مدتی زندانی شد و پس از آزادی در آران یا مغان درگذشت و پیکر او را در تبریز به خاک سپردند.
تاریخ جهانگشای جوینی نه فقط ظهور مغولان در تاریخ، سقوط خوارزمشاهیان، حمله مغول به ایران، حوادث دوران هلاکو و جانشینان او، تاریخ و سرکوب جنیش اسماعیلیه و سقوط بغداد و خلفای عباسی را ثبت کرده که گزارشی کم نظیر از جغرافیای طبیعی، سیاسی و فرهنگی، سنن و آداب، آیین‌ها ، فرهنگ و اعتقادات دوران خود را به دست می‌دهد.
علامه قزوینی نخستین کس بود که تاریخ جهانگشای جوینی را در ۳ جلد تصحیح، حاشیه‌نویسی و منتشر کرد. مجموعه ۳ جلدی قزوینی در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۵۵ با ترجمه مینورسکی به زبان انگلیسی ترجمه و با مقدمه ادوارد براون، ایران شناس بلندآوازه بریتانیایی، در لیدن هلند منتشر شد.
در یکی دو دهه اخیر که تصحیح متون کلاسیک فارسی در دانشگاه‌های ایران رونق و گاه جای رساله تحقیقی دکترای ادبیات و تاریخ را گرفته است، تاریخ جهانگشای جوینی نیز چند بار تصحیح و منتشر شده است.
تاریخ جهانگشای جوینی رخدادهای تاریخی را از ظهور چنگیزخان تا سال ۶۵۵ هجری قمری پوشش می‌دهد و محافل آکادمیک جهان آن را يكی از معتبرترين و غنی‌ترین منابع عصر مغول ارزیابی می‌کنند.
عطاملک جوینی، مؤلف کتاب، که از دیوان‌سالاران امیران مغول بود و دو بار به مغولستان آن روزگار سفر کرد، در جلد اول کتاب خود ظهور و زندگی چنگیزخان، دوران سلطنت فرزند او اوگتای قاآن و گیوک خان پسر اوگتای را بر اساس اسناد و منابع مغولی و به استناد روایت شاهدان دست اول و دست‌اندرکاران رخدادها ثبت کرده است.
جوینی در جلد دوم کتاب همراه با گزارش آخرین سال‌های حکومت سلسله‌های خوارزمشاهیان، قراختائیان و گورخانیان کوشیده است تا دلایل سقوط خوارزمشاهیان و پیروزی مغولان بر ایرانیان را گردآوری و تحلیل کند.
جلد سوم کتاب پیروزی مغولان بر ایران و بر خلفای عباسی و حکومت جانشینان هلاکو خان مغول را تصویر می‌کند و مؤلف، که در فتح بغداد با خان مغول همراه بود، گزارشی زنده از سقوط بغداد و خلفای عباسی به دست می‌دهد.
از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین بخش‌های تاریخ جهانگشای جوینی بخشی از جلد سوم این کتاب است که به تاریخ اسماعیلیه، بر اساس منابع نابود شده آنان، اختصاص یافته است.
مؤلف در حمله مغولان به قلعه‌های اسماعیلیان و سرکوب این جنبش با خان مغول همراه بود و هلاکو پیش سوزاندن کتابخانه عظیم اسماعیلیان در قلعه الموت به جوینی اجازه داد تا این کتاب‌ها را مطالعه و یادداشت‌برداری کند.
در برخی از نسخه‌های تاریخ جهانگشای جوینی گزارش فتح بغداد به قلم خواجه نصیرالدین طوسی، ریاضی‌دان و منطق‌شناس بزرگ ایرانی نیز آمده است.
نصیرالدین طوسی از همراهان جنبش اسماعیلیه بود و پس از سقوط قعله الموت و سرکوب جنبش اسماعیلیه به صدراعظمی خان مغول رسید.
علاءالدین ابوالمنظر عطا ملک بن بهاءالدین محمد جوینی، مؤلف تاریخ جهانگشای جوینی، که در سال ۶۲۳ هجری قمری متولد و در سال ۶۸۳ درگذشت، از دیوان سالاران دربار ارغون خان، هلاکو و پسران او آباقا و تگودار و شاهد حوادث بزرگ دوران خود بود.
جوینی در جوانی به همراه ارغون خان، حکمران خراسان، دو بار به مغولستان سفر کرد در سال ۶۵۴ هجری قمری با ورود هلاکو خان به خراسان به دربار او پیوست و در فتح قلاع اسماعیلیان و فتح بغداد با او همراه بود.
پس از مرگ هلاکو مغضوب و کوتاه مدتی زندانی شد و پس از آزادی در آران یا مغان درگذشت و پیکر او را در تبریز به خاک سپردند.
