زیگمار گابریل وزیر امور خارجه آلمان، روز شنبه در واکنش به راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران، نسبت احتمال افزایش تنش در خاورمیانه و تقویت دیدگاه تندروها در ایران، در صورت فسخ توافق هستهای یا اعمال تحریمهای تازه هشدار داد.
در گفتوگویی با رادیو ملی آلمان، وزیر خارجه این کشور گفت که فسخ توافق هستهای ایران، به آنها که در ایران همیشه با مذاکره با غرب مخالفت کردهاند، امکان توجیه خود را میدهد و ممکن است تهدید بازگشت به توسعه سلاحهای هستهای را تقویت کند.
بر اساس گزارش خبرگزاری آلمان، آقای گابریل افزود که «اسرائیل چنین چیزی را تحمل نخواهد کرد و ما جایی که ۱۰ یا ۱۲ سال پیش در آن بودیم برگردیم؛ مواجهه با خطر جنگ در نزدیکی اروپا».
روز جمعه، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا راهبرد جدید دولتش را در قبال ایران اعلام کرد و در این چارچوب گفت که نمیتواند پایبندی ایران به توافق هستهای را تأیید کند. او همچنین گفت که به وزارت خزانهداری اجازه داده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را به فهرست تحریمهای خود اضافه کند.
رئیسجمهور آمریکا در عین حال هشدار داد که اگر موفق نشویم به همراه کنگره و متحدانمان به راه حلی دست یابیم، به این توافق پایان میدهیم.
آلمان پیشتر با ابراز نگرانی در مورد خروج احتمالی آمریکا از برجام اعلام کرده که به این توافق پایبند خواهد ماند.
علاوه بر آن رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا، جمعهشب پس از اعلام راهبرد جدید آمریکا در بیانیهای مشترک بر پایبندی خود به تعهدات برجام تأکید کردند و همزمان نسبت به اقدامات آسیبزننده به توافق هستهای از جمله اعمال دوباره تحریمها هشدار دادند.
رهبران این کشورها که هر سه در بیش از یک دهه گذشته از طرفهای گفتوگوهای هستهای ایران بودند، البته تصریح کردند که در نگرانیها در مورد برنامه موشکی ایران و اقدامات بیثباتکنندهاش در منطقه شریک هستند و آمادهاند تا تدابیر لازم را در این زمینه اتخاذ کنند.
آنها همچنین گفتهاند که از ایران انتظار دارند به گفتوگوی سازنده برای آنچه اقدامات بیثباتکننده خوانده شده، متعهد شود و در پی راه حلی از طریق مذاکره در این زمینه باشد.
در کنار رهبران این سه کشور، فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در واکنش به راهبرد جدید آمریکا، تصریح کرد که ما نه به عنوان جامعه جهانی و نه به طور قطع به عنوان اتحادیه اروپا، نمیتوانیم متحمل هزینه انحلال توافقی باشیم که در حال نتیجه دادن است.
موقتی بودن بخشهایی از توافق هستهای، متنفع شدن مالی ایران از این توافق، عدم جلوگیری توافق از آزمایشهای موشکی، توان محدود بازرسان آژانس برای نظارت بر سایتهای ایران و پایبند نبودن ایران به روح برجام، از جمله نارضایتیهای عمده دونالد ترامپ از توافق هستهای است که همگی در سخنرانی جمعهشب او مورد تأکید قرار گرفت.
اکنون کنگره آمریکا فرصتی ۶۰ روزه برای اعلام نظر در احتمال بازگشت تحریمهای ایران دارد و دونالد ترامپ هم تأکید کرده که انتظارش از کنگره اصلاح معایب برجام است.
بخشی از این روند اقدامی است که دو سناتور جمهوریخواه یعنی باب کورکر و تام کاتن در دستور کار دارند. آنها قرار است در دو هفته آینده تا پیشنویس قانونی را ارائه کنند که با حفظ برجام، برخی معایب آن از جمله پایان گرفتن محدودیتهای زمانی پیششده در برجام، موسوم به «غروب»، اصلاح شود.