در هفتهای که اندیشکده مطالعات امنیتی اسرائیل در ارزیابی راهبردی وضعیت منطقه در سال ۲۰۱۹ بعید ندانست که اسرائیل در ادامه حملات متعدد به «اهداف ایرانی» در سوریه، به خاک ایران نیز حمله کند و یک نبرد همزمان با ایران، حزبالله و سوریه در برابر اسرائیل باشد، رسانههای منطقه و اسرائیل نوشتهاند که آمریکا هم به عراق «هشدار» داده که بیش از این مانع حمله اسرائیل به گروههای مسلح عراقی همپیمان با ایران در عراق نخواهد شد.
رسانههای عراقی ابتدا ۲۶ دی به نقل از یک «منبع سیاسی» کشورشان نوشتند که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در سفر اخیر به بغداد، در دیدار با عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق گفت که آمریکا نمیتواند بیش از این در برابر خواسته اسرائیل برای حمله به پایگاههای شبهنظامیان عراقی متحد با ایران در خاک عراق ایستادگی کند.
تلویزیون عربزبان آر تی روسیه، نیز پنجشنبه ۲۷ دی در گزارشی در این باره، که در رسانههای اسرائیل هم بازتاب یافت، با استناد به مصاحبه یک مقام عراقی با این تلویزیون، خبر داد که وزیر خارجه آمریکا به نخستوزیر عراق گفت، اگر اسرائیل نیروهای شیعی همراستا با ایران در عراق را بمباران کند، «واشینگتن دخالتی نخواهد کرد».
رویترز تابستان گزارش داده بود که ایران موشکهایی را به عراق منتقل کرده که در اختیار شبهنظامیان شیعی همپیمانش است و همچنین میخواهد فن آوری تولید موشک را در اختیار این گروهها بگذارد و کارخانه تولید موشکی در عراق برپا کند.
ایران در آن زمان گزارش رویترز را قاطعانه رد کرد اما برخی از مقامات ارشد و دولتمردان اسرائیل، در هفتههای اخیر احتمال حمله کشورشان به منافع ایران در عراق را، در ادامه حملات به «منافع ایرانی» در سوریه، با هدف دور کردن ایران از پیرامون اسرائیل تکرار میکنند.
احتمال حمله اسرائیل به عراق زمانی جدیتر شد که تامیر هیمن، رییس سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، در آخرین روز سال ۲۰۱۸ در همایش مجله اقتصادی «کلکلیست» در تلآویو گفت، «افزایش حضور نظامی ایران در عراق به این معنی است که تهران ممکن است از عراق به عنوان پایگاهی برای حملات آتی به اسرائیل استفاده کند».
به گفته این فرمانده اسرائیلی، «عراق زیر نفوذ فزاینده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران است و حاکمان تهران هدفی را که از سوریه برای ایجاد پایگاه جهت نزدیک شدن به اسرائیل دنبال میکردند، احتمالاً از عراق پیگیری خواهند کرد».
به گزارش بخش انگلیسی تایمز اسرائیل، تامیر هیمن در آن همایش افزود، احتمال درگیری نظامی با حزبالله و حماس در سال ۲۰۱۹ ضعیف است و این سازمانها نیز منافع خود را در ایجاد درگیری تازه نمیدانند اما «سوءمحاسبات» ممکن است به جنگی در چند محور منجر شود که این سازمانها نیز بخشی از آن باشند.
در این میان، اندیشکده مطالعات امنیتی اسرائیل به ریاست ژنرال ذخیره عاموس یادلین، رئیس اسبق سازمان اطلاعات نظامی ارتش، کتاب ارزیابی خود از چشمانداز امنیتی منطقه با تمرکز بر منافع اسرائیل در سال ۲۰۱۹ را روز ۲۶ دی به رئوون ریولین، رئیسجمهور اسرائیل ارائه کرد.
ارائه این کتاب به دست رئیسجمهور اسرائیل از سوی اندیشکدهای که مجموعهای از مقامات امنیتی و نظامی پیشین این کشور در میان کارشناسان آن هستند، برای بیان اهمیت ارزیابی راهبردی این نهاد بود.
این سند چشمانداز، حزبالله، سازمان همپیمان با ایران در لبنان، تحرکات نظامی ایران در سوریه، درگیری نظامی با حماس در غزه و همچنین احتمال تخطی ایران از تعهدات هستهای را تهدیدات عمده پیشروی اسرائیل در سال ۲۰۱۹ میداند اما وضعیت اسرائیل در سایر نقاط جهان، به ویژه در برابر قدرتهایی مانند آمریکا، چین و روسیه را نیز مطالعه کرده است.
ارزیابی محوری این کتاب بر این اساس است که بزرگترین تهدید برای اسرائیل در ماههای آینده، وقوع جنگ در مرز شمالی اسرائیل با ایران و حزب الله و نیز در سوریه، آن هم در جبهه شمالی اسرائیل است.
این مرکز مطالعات اسرائیلی با وجود گفتههای نخستوزیر این کشور در این خصوص که «در نتیجه تلاشهای موفق اسرائیل، شمار راکتهای نقطهزن حزبالله از چند ده فروند بیشتر نیست»، نوشته است که پروژه دقیق کردن راکتهای حزبالله ادامه دارد و حمله مستقیم اسرائیل به لبنان در سال ۲۰۱۹ در کنار حمله به منافع حزبالله نیز در ردیف احتمالات مطرح است.
این ارزیابی بعید نمیداند که با وجود موفقیت سالهای اخیر اسرائیل در ضربه زدن به «اهداف ایرانی» در سوریه، این کشور«ناچار شود» که در سال ۲۰۱۹ برای دفاع از منافع خود مستقیماً به ایران نیز حمله کند تا خطرات ایران در سوریه را هر چه بیشتر دور کند. به نظر میرسد سخن از حمله احتمالی به مراکزی در ایران است که از آن سلاح و نیرو به سوریه فرستاده میشود.
این گزارش در همین حال میگوید که حضور نظامی ایران در سوریه، دیگر یک واقعیت مسلم است. این امر با اظهارات نخست وزیر و مقامات رسمی این کشور که میگویند ایران را در سوریه دچار خسران جدی کردهاند، در تضاد است.
این چشمانداز امنیتی همچنین تأکید دارد که آمریکا در سطوح اقتصادی و دیپلماتیک ایران را زیر ضربه گرفته اما هنوز نه تنها آماده رویارویی نظامی با ایران نیست بلکه تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در آخرین روزهای سال ۲۰۱۸ در بیرون بردن نظامیان آمریکایی از سوریه، نشان داد که واشینگتن خود را از تقابل نظامی و هزینههای سنگین آن در منطقه دور میکند.
در همین حال، اندیشکده تحت سرپرستی ژنرال ذخیره یدلین، در ارزیابیاش تأکید دارد که اسرائیل باید به همکاری با آمریکا و اشتراک اطلاعات با آن برای اقدامات بازدارنده مشترک علیه ایران ادامه دهد تا اگر به ویژه ایران از تعهدات برجام تخطی کرد، در کنار نقشه راه دیپلماتیک، طرحهای نظامی مشترک برای رویارویی با ایران آماده باشد.
در همین حال، این ارزیابی فوریترین تهدید برای اسرائیل در ۱۲ ماه پیشرو را درگیری نظامی با شبهنظامیان همسو با ایران در غزه میداند و همزمان بر این باور است که پایان دوران رهبری محمود عباس بر کرانه باختری و شکست طرح صلح آمریکایی موسوم به «معاهده قرن»، وضعیت کرانه باختری را نیز وخیم خواهد کرد.
کتاب چشمانداز امنیتی اسرائیل در سال ۲۰۱۹ در خصوص «مناسبات مستحکم و باثبات اسرائیل و آمریکا» نیز میگوید تصمیمات غافلگیرکننده دونالد ترامپ، مانند تصمیم اخیر ناگهانی خروج نظامیانش از سوریه هر چند برای اسرائیل اهمیت راهبردی ندارد، اما دشمنان آمریکا را تقویت میکند.
از دیگر سو، این ارزیابی راهبردی در باره مناسبات نزدیک اسرائیل با چین تأکید دارد که آمریکا به انتقال فنآوری اسرائیلی به چین و گسترش حضور و سرمایهگذاری چینیها در اسرائیل حساس شده است.
اندیشکده امنیتی اسرائیل به دولت این کشور توصیه میکند که در ارتباط با آمریکا همه تخم مرغهایش را در سبد جمهوریخواهان و مسیحیان تبشیری نگذارد و دیالوگ با دموکراتها را از سر بگیرد و مراودات با یهودیان رفرمیست و دموکرات آمریکا را نیز گسترش دهد زیرا «یهودیان آمریکا مؤلفه محوری در تأمین امنیت اسرائیل هستند».