با بهره‌برداری از نسل پنجم اینترنت همراه در ایران موسوم به فایو جی، این سؤال مطرح است که مشکلات این طرح در ایران چیست و چه تحولاتی را در پی خواهد داشت؟
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، نخستین سایت فایو جی ایران، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران و ایرانسل، در محل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، در خیابان کارگر شمالی تهران راه‌اندازی شده است.
طی دو سال اخیر ایران در حال توسعه شبکه فایو جی بوده است؛ شبکه‌ای که احتمال داده می‌شود به کمک شرکت هواوی چین در حال توسعه است.
اما اگر این شبکه توسط شرکت هواوی در حال توسعه است، آیا امن است؟ تا کنون چندین کشور فعالیت شرکت هواوی برای توسعه اینترنت فایو جی را در کشور خود ممنوع کرده‌اند.
در آخرین اقدام بریتانیا مشارکت شرکت هوآوی در شبکه «فایو جی» را ممنوع کرد.
اولیور دودن وزیر فرهنگ، رسانه و دیجیتال بریتانیا با اعلام این مطلب گفته است شرکت‌هایی مانند «بی تی» و «ودافون» تا سال ۲۰۲۷ باید تجهیزات موجود شرکت هوآوی در بریتانیا را با تجهیزات خود جایگزین کنند.
شرکت هواوی متهم شده است که ممکن است به صورت سازمان یافته امکان شنود یا دزدی اطلاعات را از طریق این شبکه برای سازمان‌هایی در داخل چین فراهم کند. شرکت هواوی البته این اتهام‌ها را رد کرده و اعلام کرده است نسل جدید اینترنت فایو جی حتی از نسل‌های قبلی امن‌تر است.
البته باید به این موضوع توجه کرد که بیشتر فعالیت‌های شرکت هواوی در ایران بر خلاف تصور عموم مردم ایران به شبکه زیر ساخت باز می‌گردد و این شرکت به همراه شرکت اریکسون بیشتر ساختار اینترنت همراه را در ایران فراهم کرده‌اند.
از طرفی شرکت هوآوی هم‌اکنون در زمینه توسعه شبکه فایو جی از رقبای غربی خود جلوتر است. با این وجود کشورهای غربی به دلیل امنیت، به سراغ شرکت اریکسون رقیب هوآوی رفته‌اند.
نکته دوم اینکه توسعه شبکه فایو جی در ایران نیاز به آزاد شدن بخشی از فرانکس‌هایی که در دست صدا و سیما است، دارد.
صداوسیما با واگذار نکردن بخشی از فرکانس‌های آزاد خود، سبب کند شدن توسعه اینترنت در ایران شده است.
وزارت ارتباطات و شرکت‌های زیرساخت اینترنت برای توسعه نسل پنجم اینترنت و افزایش ظرفیت شبکه و سرعت آن در ایران، نیاز به فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز دارند.
مسئولان ارتباطی ایران معتقدند باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بهترین گزینه برای توسعه اینترنت ثابت و همراه است و می‌تواند کاهش قیمت تمام‌شده اینترنت و افزایش کیفیت آن را به دنبال داشته باشد.
فرکانس هرچه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیشتر است. با استفاده از فرکانس‌های پایین اپراتورها می‌توانند با کم‌ترین سرمایه‌گذاری پوشش بیشتر و بهتری را ایجاد کنند و شبکه‌های پهن باند با هزینه کمتری در دسترس مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد.
در حالی که هرچه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند، تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه پوشش بالاتر می‌رود. ضمن اینکه با اضافه شدن دکل، فیبر نوری بیشتری نیز برای اتصال به دکل‌ها لازم است.
تلویزیون ایران مدت‌هاست از این دسته از فرکانس‌ها استفاده نمی‌کند، اما حاضر نیست این فرکانس‌ها را برای توسعه اینترنت در ایران واگذار کند.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است: «شبکه موبایل در تهران به حداکثر میزان ظرفیت نامی خود رسیده است و تنها راه افزایش ظرفیت پهنای باند، اضافه کردن فرکانسی است که در اختیار صداوسیماست».
او توضیح داده است: «سه سال است در تلاشیم فرکانس‌ها را پس بگیریم... اما آنها همراهی نکرده‌اند».
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در آیین افتتاح سایت فایو جی گفته است که راه‌اندازی نسل پنجم تلفن همراه یک «تحول بزرگ دیجیتال» است.
به گفته روحانی «نسل پنجم فقط برای ارتباطات نیست، برای اقتصاد دیجیتال کشور است. سال گذشته مرکز هوش مصنوعی را تشکیل دادیم و امسال هم اعلام می‌کنیم که فعالیت نسل پنجم را شروع کردیم».
کارشناسان معتقد هستند برای رسیدن به مرحله جدید توسعه در جهان توسعه نسل جدید اینترنت لازم است اما چرا؟
از طریق فایو‌جی می‌توان تا ۲۰ گیگابیت در ثانیه را انتقال داد. این کار می‌تواند سبب پردازش آنلاین شود. با این روش سیستم‌های مختلف می‌توانند به پردازنده‌های سریع متصل شده تا توانایی پردازش قوی‌تری داشته باشد.
با این سرعت می‌توان از هوش مصنوعی استفاده کرد و نیز می‌توان از فضای ابری برای ذخیره اطلاعات استفاده کرد. با این سرعت خودروهای خودران می‌توانند با ارسال و دریافت حجم زیادی از اطلاعات عملیاتی شوند. با این سرعت پزشکی آنلاین و حتی عمل‌های از راه دور، از طریق ربات‌ها امکان‌پذیر می‌شود و موارد بسیاری دیگر در زندگی بشر تغییر خواهند کرد.
اما بیشتر موارد عنوان شده در کنار سرعت بالای شبکه به قابل اعتماد بودن آن هم بستگی دارد. اگر سرعت در یک نقطه بالا و در نقطه دیگر کم باشد، یا اگر حداقل سرعت شبکه پایدار نباشد، عملاً بسیاری از موارد عنوان شده امکان‌پذیر نیستند.
فرض کنید پزشکی از راه دور به رباتی برای عمل فردی وصل است، در هنگام عمل سرعت کاهش یابد و ربات از حرکت باز ایستد چه روی خواهد داد؟ یا خودرو خودرانی در خیابان در حال حرکت باشد و شبکه قطع و وصل شود و موارد بی‌شمار دیگر.
البته اگر این سرعت واقعاً در ایران عملی شود، رسانه‌های ایران دچار تحول خواهند شد.
در چند سال اخیر با وجود تمام انتقادها به سرعت اینترنت در ایران، سرعت نسبت به قبل افزایش داشته است و این عامل سبب شده تا فضای رسانه‌ای ایران شاهد جو جدید باشد و انحصار تصویری از دست صدا و سیمای ایران خارج شود. توسعه فایو جی می‌تواند این روند را سریع‌تر کند.
طبق آخرین ارزیابی‌ها، سرعت اینترنت همراه ایران در مکان ۷۹ جهان قرار دارد. اینترنت ثابت ایران هم در میان ۱۷۶ کشوری که مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند رتبه ۱۵۳ را دارد.
آنگونه که گزارش شده، متوسط سرعت دانلود اینترنت موبایل در ایران ۲۲.۷۲مگابیت بر ثانیه است. این سرعت در امارات ۸۳.۵۲ مگابیت بر ثانیه گزارش شده است.
براساس گزارش سایت زومیت در تست فایو جی در ایران در شبکه ایرانسل، سرعت دانلود حدوداً ۱۵۰۰ مگابیت در ثانیه و سرعت آپلود ۱۰۸ مگابیت در ثانیه بوده است.
خبرنگار ایستنا گزارش داده است که درحال‌حاضر اینترنت فایو جی آزمایشی ایرانسل روی باند فرکانسی ۳۵۰۰ مگاهرتز در حال تست است و با تجمیع فرکانسی طی روزهای آینده، تست سرعت سه گیگابیت‌برثانیه هم برای نخستین‌بار در ایران تجربه می‌شود.
حالا باید دید نسل جدید اینترنت در ایران به چه میزان این سرعت را افزایش خواهد داد؟ البته باید دید آیا این سرعت تنها برای شبکه داخلی ایران امکان پذیر است یا برای اتصال به خارج از ایران هم چنین سرعتی قابل دسترس است.
هم‌اکنون در ایران با تقلید از چین سرعت در داخل ایران با سرعت با خارج ایران متفاوت است. در ایران اگر کاربری بخواهد به سایتی با محل ذخیره اطلاعات در ایران وصل شود سرعت به مراتب بیشتری نسبت به محل ذخیره اطلاعات در خارج ایران دارد.
اما نکته دیگر گران بودن تجهیزات این تکنولوژی در جهان است هم اکنون اکثر گوشی‌هایی که توانایی پوشش این شبکه را دارند بالای ۴۰۰ دلار قیمت دارند البته احتمالاً به تدریج و طی چهار سال آینده این تکنولوژی حتی در موبایل‌های ۱۰۰ دلاری هم استفاده خواهد شد.
با کاهش قیمت این تکنولوژی و توسعه شبکه آن در ایران قطعاً آینده متفاوت با امروز خواهد بود اما به چه میزان؟ آینده این موضوع را مشخص می‌کند.
