سفیرایران در بغداد در واکنش به سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی و دعوت این کشور از عمار حکیم اعلام کرد که ارتباط شیعیان عراق با کشورهای دیگر از جمله آمریکا و عربستان سعودی تأثیری در روابط آنان با جمهوری اسلامی ندارد.
ایرج مسجدی، از فرماندهان پیشین نیروی قدس سپاه و سفیر کنونی ایران در عراق، روز دوشنبه ۲۳ مرداد، در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرگزاری ایسنا گفت که عراق به دنبال گسترش ارتباط خود با کشورهای عربی است و تلاش می‌کند رابطه‌ای «منطقی و دو طرفه» و در راستای منافعش با این کشورها داشته باشد.
او تاکید کرد که روابط ایران با شیعیان عراق «جدی و استراتژیک» است و روابط آنان با کشورهای دیگر از جمله آمریکا، اروپا و عربستان سعودی را نباید «به معنای دور شدن آنها از ایران تحلیل کرد» و «این تحلیل از پایه غلط است».
آقای مسجدی گفت: «ما با آمریکا مشکل داریم ولی این مشکل ما ارتباطی به عراقی‌ها ندارد و قرار نیست عراقی‌ها و شیعیان این کشور مانند ایران عمل کنند و بر اساس همین استدلال بگوییم که آنها چرا با آمریکا ارتباط دارند».
دو هفته پیش مقتدی صدر، رهبر جریان شیعی صدر در عراق، پس از ۱۱ سال، در سفری رسمی به عربستان سعودی با ولیعهد این کشور دیدار داشت و پس از این سفر، عربستان سعودی را «پدر پر قدرت» ملت‌های عرب که برای برقراری «صلح در منطقه تلاش می‌کند»، توصیف کرد.
آقای صدر پیش از این مورد حمایت ایران بود اما به تدریج از جمهوری اسلامی فاصله گرفت و سال گذشته هواداران او به حضور نیروی قدس سپاه پاسداران در عراق اعتراض کردند.
فعالیت‌های سیاسی جریان صدر با انتقاد شدید مقتدی صدر به حمله سال ۲۰۰۳ آمریکا به عراق آغاز شد و گروه شبه‌نظامی «جیش‌المهدی» به رهبری او با نیروهای آمریکایی درگیر شد.
گروه صدر در سال ۲۰۰۸ پس از نبردهایی سنگین با نیروهای امنیتی عراقی و آمریکایی فعالیت‌های شبه‌نظامی خود را به حالت تعلیق درآورد.
مقتدی صدر همچنین روز ۲۰ مرداد در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط گفته بود، در انتخابات آتی عراق ممکن است با حیدر العبادی نخست‌وزیر و نیز عمار حکیم ائتلاف کند.
عمار حکیم دبیر پیشین مجلس اعلای اسلامی عراق روزهای گذشته از این نهاد جدا شد تا جریان تازه «حکمت ملی» را تشکیل دهد.
اختلافات داخلی در مجلس اعلای اسلامی عراق، تشکلی شیعی که در طول سه دهه و نیم همسو با ایران محسوب می‌شد، از جمله بر سر نقش ایران در عراق، موجب انشعاب اخیر شد.
مجلس اعلای اسلامی عراق که پیشتر نام آن مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بود، در سال ۶۱ خورشیدی در ایران شکل گرفت و سال‌ها مناسبات بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران داشت.
مقتدی صدر همچنین بلافاصله پس از بازگشت از جده در جمع هزاران تن از هواداران خود در بغداد گفت، حشد الشعبی باید برچیده و خلع سلاح شود و ایران نیز باید از مداخله در امور عراق دست بکشد.
در مقابل حیدر عبادی نخست‌وزیر عراق، روز شنبه ۱۴ مرداد با درخواست انحلال نیروی شبه نظامی «حشد الشعبی» مخالفت کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز اعلام کرد که سخنان مقتدی صدر رهبر جریان شیعی صدر در عراق که در روزهای گذشته خواهان انحلال حشد الشعبی و پایان «دخالت ایران در امور عراق» شد، «شاید اشتباه ترجمه شده» یا در مورد آن «اطلاع‌رسانی نادرست» شده باشد.
در این زمینه سفیر ایران در عراق گفت که پارلمان عراق نیروی شبه نظامی را «حشد الشعبی» را به عنوان «یک گروه قانونی» شناخته است که این گروه «باید در کنار دیگر نیروهای مسلح عراق وظایف خود را در ارتباط با ایجاد امنیت انجام دهد».
آقای مسجدی در عین حال تأکید کرد که حشد الشعبی باید «ساختارمندتر، قانونمندتر و کامل‌تر شود».
حشدالشعبی یا همان «نیروهای داوطلب و مردمی» که عمدتاً از گروه‌های شبه‌نظامی شیعه تحت حمایت تهران تشکیل می‌شود در آذرماه سال ۹۵ توسط مجلس عراق به عنوان نیروی ذخیره برای ارتش و پلیس این کشور به رسمیت شناخته شد.
فرماندهان ارشد نظامی ایران بارها «حشد الشعبی» را با نیروهای بسیج وابسته به سپاه پاسداران ایران مقایسه کرده و به تأثیرپذیری این نیروها از ایران افتخار کرده‌اند.
رهبر جمهوری اسلامی ایران و فرمانده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران از حشد الشعبی حمایت کرده‌اند، و قاسم سلیمانی ماه گذشته در پی آزادی موصل گفت «کلید انبارهای تسلیحاتی ایران در دست فرمانده حشد الشعبی بود».
«علاقه عراق به میانجی‌گری بین ایران و عربستان سعودی»
اما پس از آنکه سخنان وزیر کشور عراق در مورد تمایل عربستان سعودی به میانجی‌گری بغداد در کاهش تنش با ایران خبرساز شد، سفیر ایران در بغداد می‌گوید که تصور «میانجی‌گری مدیریت‌شده» از سوی عراقی‌ها در این رابطه نادرست است.
ایرج مسجدی، در گفت‌وگوی خود با ایسنا یادآور شد که «عراقی‌ها علاقه‌مند هستند روابط ایران و عربستان سعودی بهبود پیدا کند و این را به صورت آشکار و علنی بیان می‌کنند».
او افزود «ما نسبت به این مسئله مشکلی نداریم... ولی این‌که تصور کنیم آنها در حال انجام میانجی‌گری مدیریت شده بین تهران و ریاض هستند، تصور درستی نیست».
سفیر ایران در عراق اضافه کرد که «تحلیل عراقی‌ها این است که ایران و عربستان دو کشور مهم اسلامی و قدرتمند در منطقه هستند و باید روابط شان بهبود پیدا کند، ولی همان‌طور که گفتم این موضوع به معنای این نیست که عراقی‌ها مأموریت و نقش هماهنگ شده‌ای در این زمینه برعهده دارند».
از زمان قطع روابط ایران و عربستان، برخی کشورها از جمله پاکستان و کویت پیشنهادهایی را برای میانجی‌گری و کاهش تنش میان دو کشور ارائه کرده‌اند.
عراق نیز از آن زمان تلاش‌هایی را در این زمینه انجام داده و آن طور که ابراهیم الجعفری، وزیر خارجه عراق در دی ماه سال گذشته اعلام کرده بود، از زمان قطع روابط ایران و عربستان، با میانجی‌گری بین دو کشور، پیام‌هایی را میان این دو رد و بدل کرده است.
هر دو کشور ایران و عربستان، یکدیگر را به ایجاد بی‌ثباتی در منطقه، به‌ویژه در مرزهای خود، متهم می‌کنند، و اختلاف‌های آنها در سوریه و یمن، جنگی نیابتی را بین دو کشور رقم زده است.
