از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود سیاست راهبردی تازه در قبال ایران را اعلام کرده، تحرکات در این زمینه در واشنیگتن به اوج رسیده است. روزی نیست که در اتاق‌های کنگره، چه سنا و چه مجلس نمایندگان، و یا اندیشکده‌های مشهور پایتخت، صحبت از مسیر پیش رو نباشد. مسیری که حتی میان هواداران دولت نیز یکسان نیست.
گروهی می‌گویند باید برجام را حفظ کرد و در عین حال بر فشار بر ایران افزود. گروه دیگر می‌گویند باید از برجام خارج شد و راه را برای توافقی همه‌جانبه گشود و گروهی دیگر هم بر این باورند که باید برجام را لغو کرد و از طریق آن مسیر تغییر رژیم در ایران را هموار کرد.
در مقابل موافقان و مدافعان توافق هسته‌ای هم همچنان سعی در جلب افکار عمومی به سوی منطق خود دارند. آنها می‌گویند حتی اگر این توافق بهترین توافق نباشد، اما مانع دستیابی ایران به سلاح اتمی می‌شود و بدون آن وضعیت مبهم و نامعلوم و حتی به نظر آنها خطرناکی شکل خواهد گرفت.
درباره تازه‌ترین اقدامات در کنگره آمریکا و تصویب دو قانون تحریمی در مجلس نمایندگان آمریکا رادیوفردا با مایکل سینگ، مدیرعامل انستیتوی واشینگتن برای خاور نزدیک، گفت‌وگو کرده است. آقای سینگ پیشتر مدیر ارشد امور خاورمیانه در شورای امنیت‌ملی بوده است.
آقای سینگ، ما شاهد تحرکات فراوانی در واشینگتن هستیم. در دو روز گذشته تنها در مجلس نمایندگان دو قانون تصویب شده یکی درباره حزب‌الله و دیگری در زمینه فعالیت‌های موشکی ایران. به نظرتان آیا این اقدامات تحریمی همان چیزی است که کاخ سفید منتظر آن بود؟
بله. نگرانی زیادی در واشینگتن درباره آنچه ایران در خاورمیانه انجام می‌دهد وجود دارد؛ حضور نیروهای سپاه پاسداران در جاهایی مانند سوریه و عراق، و همچنین حضور نیروهایی که ما آنها نایب ایران می‌دانیم مانند حزب‌الله یا شبه‌نظامیان در عراق و سوریه که حاکمیت دولت‌ها و همچنین اهداف آمریکا در منطقه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.
در نتیجه این مصوبات به نظرم تا حد کمی، تلاشی برای پاسخ دادن به این تلاش‌های ایران برای قدرت‌نمایی در منطقه است، و این اقدامات در راستای اهداف کاخ سفید است.
کنگره شصت روز فرصت دارد تا درباره آینده برجام تصمیم‌گیری کند. آیا این اقدامات در همان راستاست، یا اقدامات به موازات آن روند است؟
این یک مکانیزم موازی است و خیلی ارتباطی با توافق اتمی یا آن بازه زمانی شصت روزه ندارد. وقتی رئیس‌جمهور درباره استراتژی ایران سخن گفت مشخص کرد که نمی‌خواهد کنگره، دستکم فعلاً، تحریم‌های هسته‌ای را بازگرداند. چرا که این به فروپاشی توافق می‌انجامد.
این تحریم‌های تازه، غیرهسته‌ای هستند و برجام را نقض نمی‌کنند، در نتیجه می‌توان توافق را نگه داشت اما چنین تحریم‌هایی که در ارتباط با برجام نیست را اعمال کرد.
برخی منتقدان این رویکرد می‌گویند، اگر کنگره به اعمال تحریم‌ها به این شکل ادامه دهد، به مقطعی می‌رسیم که میزان تحریم‌ها همان قدر بشود که در زمان تحریم‌های هسته‌ای بود و موجب نقض توافق می‌شود. نظر شما در این باره چیست؟
این را باید در نظر داشته باشیم که همه تحریم‌ها به صورت یکسان طراحی نمی‌شوند. تحریم‌هایی که بنا بر برجام رفع شدند، تحریم‌های بسیار سفت و سختی بودند. از صادرات نفت ایران جلوگیری می‌کرد، و ارتباط ایران با نظام مالی بین‌المللی را قطع کرده بود، و فقط تحریم‌های آمریکا نبودند بلکه تحریم‌های چندجانبه بودند.
تحریم‌های جدید بسیار هدفدار هستند، افراد یا نهادهای مشخصی را هدف می‌گیرند و جریمه‌هایی را برای آنها در نظر می‌گیرند. در نتیجه تفاوت کیفی جدی‌ای با تحریم‌های قبلی دارند، و فکر کنم تأثیر مشابه با تحریم‌های هسته‌ای بر ایران نخواهند داشت.
یکی از بندهای توافق این بود که طرفین این توافق، بازار را از رابطه اقتصادی با ایران بر حذر ندارند. به نظرتان این تحریم‌ها و فضایی که ایجاد می‌کنند، در این راستا نخواهد بود؟
من فکر نمی‌کنم ایالات متحده در صدد بر حذر داشتن شرکت‌ها از معامله با ایران باشد. اما می‌خواهد به شرکت‌های آمریکایی و همچنین اروپایی و بقیه هشدار دهد که با نهادهایی مانند سپاه پاسداران یا حزب‌الله معامله نکنند، تا چنین ارتباطی بدون اینکه آنها بخواهند موجب کمک مالی به اقدامات این گروه‌ها در جاهایی مثل سوریه و عراق نشود.
در نتیجه ممنوعیتی برای تجارت بین شرکت‌های اروپایی و ایرانی که مرتبط با سپاه یا حزب‌الله نیستند، وجود ندارد. هدف این تحریم‌ها جلوگیری از رسیدن پول، سلاح و پیشتیبانی به گروه‌هایی است که آمریکا آنها را تروریست می‌داند یا گروه‌هایی که غیردولتی هستند و از سوی تهران حمایت می‌شوند.
آنطور که من متوجه شدم شما معتقدید که بعد از شصت روز، برجام پابرجا می‌ماند، و فعلاً نیت، فروپاشیدن برجام نیست. روز گذشته وزیر اطلاعات اسرائیل در یک مصاحبه گفته بود که اگر دولت ترامپ موفق به اصلاح توافق اتمی نشود، اسرائیل به گزینه نظامی فکر خواهد کرد. به نظرتان اینگونه روندی که در واشینگتن در جریان است، پاسخگوی این انتظارات متحدان آمریکا خواهد بود؟
آنچه دولت به روشنی می‌گوید و فکر کنم وزیر خارجه رکس تیلرسون هم چند بار گفته، این است که آنها در تلاش برای برهم زدن برجام نیستند، بلکه تلاش تقویب برجام و رسیدگی به آن چیزی است که حداقل دولت ترامپ آن را اشتباهات این توافق می‌داند، و مهم‌ترین مسیر برای چنین کاری، گفت‌وگوهای دیپلماتیک با متحدانمان در اروپاست.
به نظرم در حال حاضر دولت بر این موضوع متمرکز شده است. اگر این راه جواب ندهد، مطمئناً باید یک راه دومی در نظر گرفته شود، اما اینکه آن راه دوم چه باشد، فعلاً تنها می‌توان درباره آن گمانه‌زنی کرد.
