رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران٬ واگذاری سهم ۹۷ درصدی شبکههای اجتماعی به تلگرام را از «مشکلات اساسی» کشور عنوان کرده و و مدعی شده که پس از وقایع اخیر در ایران میزان کاربران پیامرسان داخلی سروش نزدیک به دو برابر شده است.
خبرگزاری ایسنا روز پنجشنبه ۲۸ دی، اظهارات غلامرضا جلالی٬ رئیس سازمان پدافند غیرعامل در همایش «فضای مجازی، فرصتها و تهدیدها» در مدرسه علمیه دارالشفا در قم بازتاب داده که در آن اجرای طرح «اینترنت ملی» را ضروری خوانده شده است.
در گفتههای آقای جلالی ادعا شده که در اعتراضهای سراسری اخیر در شهرهای مختلف ایران٬ اعضای سازمان مجاهدین خلق٬ «داعش و عناصر دشمن، با استفاده از بستر تلگرام سازماندهی شدند و دست به اغتشاش زدند».
او از جمله گفته است که «نخستین مجموعه دعوتکننده از افراد به تجمعات اعتراضی، کانال تلگرامی مالباختگان مشهد بود»، که به ادعای او «ادمین این کانال در ترکیه حضور دارد و منافقین مدیریت آن را بر عهده داشتند».
این مقام مسئول شبکه اجتماعی توئیتر را نیز در «تهییج اعتراضهای اخیر» دخیل دانسته و افزوده است که در توئیتر و تلگرام٬ «به آشوبگران تأکید شده بود که در ۲۰ روز نخست اعتراضات، موضوع براندازی نظام را مطرح نکنند و در ۲۰ روز دوم به سمت زندانها، مراکز نظامی و... حرکت کنند».
رئیس سازمان پدافند غیرعامل در عین حال مدعی شد که به دنبال فیلترینگ تلگرام، پس از وقایع اخیر در ایران٬ «جمعیت» پیامرسان بومی سروش «از حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر به سه میلیون نفر افزایش پیدا کرد».
امین ثابتی،پزوهشگر امنیت دیجیتال مقیم لندن، در گفتگو با رادیو فردا میگوید «این موضوع مشخص است که غلامرضا جلالی ایده ای در مورد چیزی که در موردش حرف میزند ندارد… مثلا عدد ۹۷٪ بر چه اساسی محاسبه شده و اینکه منبع این عدد کجاست؟
مورد بعد این است که آقای جلالی در جایی گفته که باید ترافیک را در اختیار اپلیکیشن سروش قرار میدادیم و خب سوال این است که مگر کسی ترافیک را در اختیار تلگرام قرار داده؟ انتخاب مردم بوده است.»امین ثابتی، پژوهشگر امنیت دیجیتال
مورد بعد این است که آقای جلالی در جایی گفته که باید ترافیک را در اختیار اپلیکیشن سروش قرار میدادیم و خب سوال این است که مگر کسی ترافیک را در اختیار تلگرام قرار داده؟ انتخاب مردم بوده است.»
آقای ثابتی افزود «در مورد رشد اپلیکیشن سروش هم به دلیل واضح فیلترینگ بوده به همین دلیل که آپارات محبوب شد چون یوتیوب فیلتر بود. در حقیقت یک محیط غیررقابتی و ناسالم ایجاد کردند و بعد میگن که رشد زیاد داریم.»
در روزهای اخیر و به دنبال فیلترینگ موقت تلگرام پس از اعتراضهای سراسری در ایران٬ شماری از مقامهای قوه قضائیه و چهرههای سیاسی، تلاش کردند کاربران ایرانی را به استفاده از پیامرسانهای بومی تشویق کنند.
در این زمینه٬ معاون دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه مدعی شده بود که با قطع دسترسی شهروندان به تلگرام٬ «چند میلیون از کاربران تلگرام به پیامرسانهای داخلی مهاجرت» کردهاند.
بر اساس ادعای عبدالصمد خرمآبادی٬ «علیرغم تبلیغات پر حجم جهت استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به تلگرام، فعالیت تلگرام در فضای مجازی کشور بیش از ۹۰ درصد کاهش داشته است».
این مقام دستگاه قضایی افزوده بود که «طی مدت کوتاهی» که تلگرام فیلتر شد، «پیامرسانهای اجتماعی بومی مشابه آن مانند سروش، بله، آی گپ و گپ رشد کمی و کیفی فوقالعادهای داشتهاند».
او با دفاع از فیلترینگ شبکه پرمخاطب تلگرام در ایران٬ اضافه کرده بود که «جلوگیری از فعالیت تلگرام علاوه بر اینکه موجبات رونق اقتصادی کشور و ممانعت از جاسوسی اطلاعاتی دشمنان را فراهم نموده، نقشه و برنامه چند ساله آنها برای برهم زدن نظم و امنیت کشور و استمرار تهاجم فرهنگی را نقش بر آب کرده است».
این اظهارات در حالی بیان شده که یکی از نمایندگان محافظهکار مجلس از افزایش شمار استفادهکنندگان از فیلترشکن تا ۳۰ میلیون نفر به دنبال فیلترینگ تلگرام در ایران خبر داده است.
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی گفته است که فیلتر تلگرام، «اشتیاق در اختیار داشتن فیلترشکن در میان کاربران را به یکباره ۲۵ برابر کرد و با افزایش نجومی و سرسامآور حدود ۲۴۰۰ درصد مواجه شد که دو برابر بدترین حالت در سالهای گذشته است».
این نماینده مجلس اضافه کرده که به دنیال مسدود شدن تلگرام «قبح استفاده از فیلترشکن در میان خانوادهها از بین رفت» و «فیلترشکن که تا پیش از این عموماً بهعنوان ابزاری مخرب از منظر بزرگترهای خانواده شناخته میشد و به صورت مخفیانه روی گوشی نوجوانان و جوانان نصب بود، مشروعیت حضور در گوشیهای همراه تمامی اعضای خانواده پیدا کرد».
به گفته این نماینده مجلس شورای اسلامی٬ «محدودسازی این پیامرسان منتهی به دسترسی غیرایمن ۳۰میلیون نفر به ابزار فیلترشکن شد که به شدت نگران کننده است».
استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به شبکههای اجتماعی مسدود شده در ایران به حدی است که به تازگی ۱۷۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامهای به سران سه قوه، با اعلام اینکه تجمعهای اخیر «در بستر» پیامرسانهای خارجی انجام شده است، خواستار جایگزینی پیامرسانهای داخلی به جای این پیامرسانها و «ساماندهی فیلترشکنها» شدند.
شبکه اجتماعی تلگرام یکی از پرمخاطبترین اپلیکیشنهای مورد استفاده در ایران است و به گفته مقامهای رسمی، حدود ۴۰ میلیون ایرانی در این شبکه٬ عضویت دارند.
از زمان روی کارآمدن حسن روحانی٬ میان دولت وی و قوه قضائیه همواره بر سر فیلترینگ این شبکه اختلاف وجود داشت.
در این زمینه در حالی که دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی اعلام کرده به دنبال فیلترینگ موقت تلگرام و اینستاگرام٬ به «صدها هزار فروشنده اینترنتی» در ایران «ضرر جدی» وارد شده٬ عبدالصمد خرمآبادی، معاون دادستان کل کشور شبکه اینستاگرام را «یک شبکه جاسوسی غبر قابل کنترل» خوانده و نسبت به رفع فیلتر آن هشدار داده است.