محمود صادقی در توئیتی با اعلام اینکه مرگ یکی از بازداشت شدگان تظاهرات اخیر در زندان اوین تایید شده است، نسبت به تکرار وقوع آنچه «کهریزک دوم»نامید، هشدار داد.
وی روز دوشنبه نوشت: «در تماسی که با یک مقام مسئول در یکی از مراجع اطلاعاتی داشتم، متأسفانه مرگ یکی از بازداشت شدگان ناآرامی های اخیر در زندان اوین را تأیید کرد؛ به رئیسجمهور و مقامات امنیتی و قضایی هشدار میدهم از وقوع کهریزک دوم جلوگیری کنید».
ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران، روز یکشنبه از تکرار حوادثی چون بازداشتگاه کهریزک ابراز نگرانی کرده بود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، خانم خداکرمی در نطق پیش از دستور خود با اشاره به بازداشت «تعداد زیادی از شهروندان تهرانی از جمله دانشجویان» گفته بود که «مردم با خاطره تلخی که از کهریزک و سرنوشت روح الامینی ها دارند، بسیار نگرانند».
وی اضافه کرده بود: «نگرانند که مبادا یک قاضی دیگر، یک نیروی خودسر دیگر و یا یک هم سلولی اراذل و اوباش اشتباه کند و خدای ناکرده اتفاقی غیر قابل بازگشت حادث شود».
پیشتر علیاصغر ناصربخت، معاون فرماندار تهران، روز ۱۲ دی، در پاسخ به پرسشی درباره خودداری از تکرار رخداد کهریزک ۸۸ گفته بود که مقامهای قوه قضاییه «حتما» در این باره فکر کرده و لوازم و تمهیداتی را «برای جلوگیری از اتفاقات ناخوشایند سالهای گذشته اندیشیدهاند». اما او به ماهیت این تمهیدات و شرایط اشاره نکرده بود.
بنا بر گزارشهای رسمی حکومت ایران، در جریان اعتراضها به نتایج انتخابات سال ۸۸، تعدادی از زندانیان به نامهای محسن روحالامینی، امیر جوادیفر، محمد کامرانی و رامین آقازاده قهرمانی در بازداشتگاه کهریزک به دلیل شکنجه کشته شدند.
تظاهرات روز یکشنبه در لس آنجلس در حمایت از اعترضات در ایران
اعتراضهای اخیر چه تفاوتی با حرکتهای اعتراضی سالهای گذشته داشته است؟ گفتگوی رادیو فردا با مهرزاد بروجردی، استاد تاریخ و کارشناس روابط بینالملل:
عباس جعفری دولتآبادی دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد که ظرف ۴۸ ساعت گذشته ۷۰ نفر از بازداشتیهای اعتراضات اخیر با تکمیل تحقیقات و اخذ ضمانت آزاد شدهاند.
بر اساس گفتههای منابع رسمی در جریان اعتراضهای اخیر بیش از هزار و ۸۰۰ نفر دستگیر شدهاند.
در میان بازداشتشدگان، دانشجویان نیز به چشم میخورند که بر اساس برخی از گزارشها در اعتراضها شرکت نداشتند و وزارت اطلاعات دولت حسن روحانی تنها برای «پیشگیری» آنها را در خانههایشان یا خیابان بازداشت کرده است.
ظرف چند روز اخیر خانوادههای بازداشتشدگان به زندان اوین مراجعه کرده و خواستار اطلاع از وضعیت بستگان خود شدهاند.
اتحادیه آزاد کارگران ایران، انجمن صنفی کارگران برق و فلز کرمانشاه، سندیکای نقاشان استان البرز، کانون مدافعان حقوق کارگر و کمیته پیگیری ایجاد تشکلهای کارگری ایران در بیانیه مشترکی، کشته شدن بیش از ۲۰ تن و بازداشت نزدیک به دو هزار تن در شهرهای مختلف کشور، از جمله نزدیک به ۱۰۰ دانشجو را محکوم کردند.
در بیانیه مشترک این تشکل های مستقل کارگری برخورد حکومت با معترضان، «اعلام جنگی نهایی از سوی حکومتگران» به «توده های مردم به جان آمده از شرایط فلاکتبار موجود» توصیف شده است.
عبدالکریم لاهیجی،حقوقدان و رئیس افتخاری فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر، مقیم پاریس، در گفتگو با رادیو فردا از وضعیت زندانیان ابراز نگرانی کرده و خواستار تحقیق در مورد مرگ سینا قنبری شده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران محدود کردن خواستههای معترضان تجمعها و تظاهرات اخیر به مطالبات اقتصادی را «توهین به مردم» خواند.
او همچنین گفت که مطالبات مردم، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی است و «باید همه این مطالبات مورد توجه قرار بگیرد».
مدیرکل زندانهای استان تهران در مورد دلیل مرگ سینا قنبری، یکی از زندانیان زندان اوین، گفت که او «با مراجعه به دستشویی قرنطینه زندان، اقدام به خودکشی از طریق حلقآویز کردن خود کرده است».
مصطفی محبی روز دوشنبه ۱۸ دی، زمان وقوع این خودکشی را «بامداد روز شنبه ۱۶ دی» اعلام کرد و افزود: «بلافاصله مراتب به دادستان اعلام شد و بازپرس دادسرای جنایی در محل زندان حضور یافت و از ماموران زندان و مطلعین تحقیق کرده و دستورات لازم را در این خصوص صادر کرده است».
این مقام قضایی درباره دلیل زندانی بودن سینا قنبری توضیحی نداد. این در حالیست که دو نماینده مجلس اشاره کردهاند که سینا قنبری از بازداشت شدگان تظاهرات روزهای اخیر در تهران بوده است.
محمدجواد لاریجانی، چهره اصولگرایی که دو برادر او ریاست مجلس و دستگاه قضایی را بر عهده دارند در گفتوگویی تفصیلی با خبرگزاری تسنیم از اعتراضهای سراسری اخیر در ایران به عنوان «فتنه» یاد کرده و آن را از جنس اعتراضهای سال ۸۸ توصیف کرده است.
آقای لاریجانی در این گفتوگو سیاستهای اقتصادی دولت را «ناموفق» توصیف کرده و در عین حال گفته است که اعتراضهای اخیر «ربطی به این موضوع ندارد». او اضافه کرده که «این فتنه درست شبیه فتنه ۸۸ است، اما شعار و برچسب و تکنیک آن فرق دارد، مثلاً این دفعه از شهرهای کوچک شروع کردند».
او صنفی بودن اعتراضهای اخیر را هم رد کرده و ابراز عقیده کرده که محور اصلی این اعتراضها «همانهایی بودند که در فتنه ۸۸ بودند و فرماندهیشان هم در خارج است».
در ادبیات مقامهای جمهوری اسلامی و چهرههای نزدیک به آیتالله خامنهای از اعتراضها به نتایج انتخابات سال ۸۸ به عنوان فتنه یاد میشود و آنها معترضان و رهبران آنها را «فتنهگر» معرفی میکنند.
در عین حال اعتراضهای سراسری اخیر در ایران به لحاظ گستره آن با کمتر رویدادی در چند دهه اخیر در ایران قابل قیاس است، چرا که این اعتراضها که از مشهد و چند شهر دیگر آغاز شد، به سرعت به بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ ایران تسری پیدا کرد.
بررسی گزارشها، عکسها و ویدئوهایی که در کمتر از دو هفته گذشته از شهرهای مختلف ایران مخابره شده، نشان میدهد که نزدیک به یکصد شهر ایران در این مدت شاهد تجمعات اعتراضی بوده است.
مقامهای جمهوری اسلامی در روزهای اخیر همچون بسیاری دیگر از وقایع اعتراضی چند دهه اخیر، اعتراضها را به عوامل خارجی منتسب میکنند، بدون اینکه در این زمینه شواهدی ارائه دهند.
نماینده مجلس در کمیته «تعیین مصادیق مجرمانه اینترنتی» گفته است که ادامه مسدود بودن تلگرام «به صلاح کشور نیست» اما موضوع «از اختیارات این کمیته خارج است» و از سوی شورای عالی امنیت ملی باید پیگیری شود.
محمد کاظمی در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا اضافه کرده که «برای بازگشایی تلگرام نیاز است که محدودیتهایی برای تأمین امنیت ملی لحاظ شود که این مهم با انتقال سرورهای تلگرام به داخل کشور میسر میشود».
موضوع انتقال سرورهای پیامرسان تلگرام به داخل ایران، پیشتر هم چندین بار توسط مسئولان ایرانی اعلام شده بود اما هر بار پاسخ مدیر تلگرام به این خواسته منفی بود.
روز دوشنبه دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی گفته بود که «صدها هزار فروشنده اینترنتی» در ایران هستند که فیلترینگ شبکههای اجتماعی به آنها «ضرر جدی» وارد کرده است.