مایک پمپئو، وزیر خارجه جدید آمریکا، که با هدف جلب حمایت متحدان ایالات متحده از تحریمهای احتمالی جدید علیه ایران، به خاورمیانه سفر کرده است، روز یکشنبه در ریاض ایران را منشأ بیثباتی در کل منطقه خواند و بر لزوم اتحاد کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید کرد.
سفر آقای پمپئو به خاورمیانه به فاصله کوتاهی در انتصاب او به مقام وزارت خارجه آمریکا صورت میگیرد و او قرار است در این سفر که با هدف جلب حمایت متحدان آمریکا از تحریمهای احتمالی جدید علیه ایران برنامهریزی شده، از عربستان سعودی، اردن و اسرائیل دیدار کند.
روز یکشنبه نهم اردیبشهت در نخستین مرحله این سفر، آقای پمپئو در ریاض با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی، و نیز ملک سلمان پادشاه این کشور دیدار کرد.
آقای پمپئو در ریاض تصریح کرد که آمریکا از توافق هستهای ایران خارج خواهد شد، مگر برای اصلاح برجام توافقی با شرکای اروپایی آمریکا به دست آید که تضمین کند جمهوری اسلامی هیچگاه به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.
کمتر از دو هفته دیگر در ۲۳ اردیبهشت ماه، ضربالاجل دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در مورد برجام به پایان میرسد و آقای ترامپ از متحدان اروپایی آمریکا انتظار دارد که در اصلاح توافق هستهای، رفع موقتی بودن برخی محدودیتهای ایران در برجام، تضمین همیشگی بودن عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای، و نیز امکان بازرسی آژانس از همه تأسیسات ایران را ضمانت کنند.
علاوه بر این رئیسجمهور آمریکا که از ابتدا برنامه موشکی ایران و فعالیتهای «مخرب و بیثباتکننده» ایران در منطقه را ناقض روح برجام میدانست، انتظار دارد که در اصلاح برجام، این توافق برنامه موشکی ایران را نیز در بر بگیرد.
از زمان اعلام ضربالاجل دونالد ترامپ، سه قدرت اروپایی دخیل در توافق هستهای، یعنی بریتانیا، فرانسه و آلمان ضمن تأکید بر لزوم حفظ و پایبندی به برجام، تصریح کردهاند که در نگرانیهای آمریکا در مورد سایر اقدامات ایران شریک هستند، و حتی تحریمهای جدیدی را ناظر به برنامه موشکی و حضور ایران در سوریه به اتحادیه اروپا پیشنهاد کردهاند با این امید که آمریکا را به باقی ماندن در برجام ترغیب کنند.
روز یکشنبه برایان هوک، مشاور ارشد وزیر خارجه آمریکا، نیز که مایک پمپئو را در سفر به ریاض همراهی میکند، گفت که کشورش از متحدان اروپایی خود و دیگران میخواهد که با هدف متوقف ساختن برنامه موشکی ایران، تحریمهایی را علیه تهران وضع کنند.
در اظهارات آقای هوک در جمع خبرنگاران، تأکید شده که ایران «تهدیدی برای صلح و ثبات در جهان» است.
در این زمینه وزیر خارجه آمریکا هم روز یکشنبه در کنفرانس مشترک مطبوعاتی خود با همتای سعودیاش گفت که ایران سرگرم بیثباتسازی همه منطقه است و به حمایت از گروههای تروریستی و شبهنظامیانی میپردازد که به نیابت از او عمل میکنند».
او ایران را تأمینکننده سلاح برای شورشیان حوثی یمن توصیف کرد و از حمایت ایران از «حکومت آدمکش» بشار اسد در سوریه نیز انتقاد کرد.
وزیر خارجه آمریکا همچنین به تنش میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و قطر اشاره کرد و از لزوم اتحاد کشورهای این منطقه سخن گفت.
عربستان سعودی و سه متحد منطقهای این کشور، یعنی مصر، بحرین و امارات متحده عربی، در خرداد سال گذشته با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم و نیز نزدیکی به ایران، روابط خود را با این کشور قطع کردند و برقراری دوباره رابطه با دوحه را به تن دادن قطر به خواستههای خود در این زمینه مشروط کردند.
قطر اتهامات مطرح شده از سوی این کشورها را رد میکند و آمریکا نیز که در آغاز این مناقشه از اقبدام چهار کشور عربی استقبال کرده بود، در یک سال گذشته بارها خواهان رفع اختلاف بین این کشورها و قطر شده است.