دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، با اشاره به جمهوری اسلامی و رهبران آن تصریح کرد که «آنها نسبت به قبل، الان با احترام بسیار بیشتری با ما رفتار می‌کنند.»
رئیس‌جمهور آمریکا این اظهار نظر را روز پنجشنبه ۲۱ تیرماه، در پایان نشست سران کشورهای عضو ناتو در بروکسل و در جمع خبرنگاران بیان کرد.
گرچه در این اظهارات اشاره‌ای مستقیم به نشانه‌های «احترام بیشتر» حکومت ایران به آمریکا نشده، اما آقای ترامپ پیشتر به مواردی از تغییر رفتار جمهوری اسلامی اشاره کرده است.
او چند روز پیش در توئیتی به نقل از نیروی دریایی آمریکا یادآوری کرده بود که میزان مزاحمت‌های ایران برای کشتی‌های جنگی آمریکایی که ده‌ها مورد از آن در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ گزارش شده، در سال ۲۰۱۸ به صفر رسیده است.
آقای ترامپ در نیمه خردادماه امسال نیز گفته بود که خروج آمریکا از برجام باعث تغییر رفتار جمهوری اسلامی در منطقه شده است؛ «آنها دیگر توجه زیادی به مدیترانه نمی‌کنند. آنها دیگر کمتر به آنچه در سوریه در جریان است توجه می‌کنند، یا آنچه در یمن و جاهای بسیار دیگر می‌گذرد. آنها طی سه ماه گذشته کشوری کاملا متفاوت شده‌اند».
رئیس‌جمهور آمریکا در آن زمان تصریح کرده بود که «ایران دیگر مثل چند ماه پیش نیست. رهبران آنها الان متفاوت شده‌اند و امیدوارم به جایی برسند که نزد ما بیایند با ما به مذاکره بنشینند و توافقی حاصل شود که هم برای آنها، هم ما و برای همه خوب باشد».
دونالد ترامپ روز یکشنبه نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی یادآور شد: «می‌دانم که الان مشکلات زیادی دارند و اقتصادشان در حال فروپاشی است. اما این را به شما بگویم: وقتش خواهد رسید که به من زنگ خواهند زد و خواهد گفت 'بیایید معامله‌ای بکنیم'. الان درد و رنج زیادی می‌کشند.»
اعضای اروپایی سازمان ناتو، پیمان آتلانتیک شمالی، از روز چهارشنبه، ۲۰ تیرماه، در بروکسل در اجلاسی به اتفاق دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شرکت کردند و آقای ترامپ این مطلب را پس از پایان این نشست و در حاشیه آن به خبرنگاران گفت.
وضعیت اقتصادی نابسامان ایران که در پی خروج آمریکا از برجام وخیم‌تر شده و همچنین گسترده شدن اعتراض‌های اجتماعی در ماه‌های اخیر، دولت حسن روحانی به‌طور اخص و نظام جمهوری اسلامی را به‌طور اعم با چالشی جدی روبه‌رو کرده‌است.
اخیراً بیش از صد فعال سیاسی و مدنی در داخل و خارج ایران در بیانیه‌ای با اشاره به استقبال «جهانی» از دیدار رئیس‌جمهور آمریکا با رهبر کره شمالی و «وضعیت پرخطر منطقه» خواستار «مذاکره مستقیم و بدون هیچ پیش‌شرط» ایران و آمریکا شدند.
این اقدام، واکنش تند ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، و تعدادی از امامان جمعه را به دنبال داشت که روز اول تیرماه امضاکنندگان این بیانیه را مصداق «وطن‌فروشی»، «مزدوری برای آمریکا» و «خیانت» خواندند.
پس از او اما، بهروز بنیادی، عضو فراکسیون امید مجلس نیز روز ششم تیرماه، با انتقاد شدید از سیاست خارجی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه ایران سالانه به «۶۰ میلیارد دلار» سرمایه‌گذاری نیاز دارد، از مقام‌های جمهوری اسلامی پرسید که «چرا باید به جای اولویت هزینه‌کرد در مسیر منافع ملی و ریشه‌کنی فقر و بیکاری و گرسنگی، ثروت ملی را بدون کسب منافع اقتصادی ثانویه در سایر نقاط جهان به راحتی هزینه نماییم؟ چرا باید همیشه در بیم جنگ، تحریم و دلهره اخبار ناگوار زندگی کنیم؟»
در پی این اظهارات، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز نهم تیر، در یک مراسم دانشجویی سپاه پاسداران از «تجویز برخی‌ها برای تسلیم شدن مقابل دشمن» انتقاد کرد و گفت که بعضی می‌گویند «تسلیم بشویم تا موذی‌گری دشمن ادامه پیدا نکند».
آمریکا بارها خواستار «تغییر رفتار» جمهوری اسلامی در سیاست منطقه‌ای و داخلی خود شده و در همین زمینه مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، به تازگی در مصاحبه‌ای با صدای آمریکا گفت که هدف راهبرد جدید در قبال ایران تغییر رژیم نیست، بلکه تغییر رفتار رهبران این کشور است.
مایک پومپئو در این مصاحبه گفت: «ما از رهبری ایران چیز زیادی نمی‌خواهیم. فقط می‌خواهیم که مانند رهبران عادی رفتار کنند. مردم‌تان را غارت نکنید؛ پول مردم‌تان را به خاطر این ماجراجویی‌ها در سوریه، یمن، لبنان، عراق و غیره هدر ندهید.»
آقای پومپئو تأکید کرد که اگر ایران رفتار خود را تغییر ندهد، آمریکا «شدیدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران وضع خواهد کرد.»
این خواسته‌ها در راستای ارائه «نقشه راه» دیپلماتیک دولت دونالد ترامپ در قبال ایران بیان شد. یک مقام ارشد ایالات متحده پیشتر گفته بود که هدف از این نقشه، اعمال فشار بر تهران برای بازگشت به میز مذاکره است.
