خبرگزاری رویترز روز جمعه ۲۸ دی ماه، در گزارشی به نقل از تحلیلگران بازار انرژی نوشت که آمریکا با هدف تقلیل احتمال افزایش بهای نفت، احتمالاً در اردیبهشت ۹۸ معافیت‌ها در مورد خرید نفت از ایران را تمدید خواهد کرد ولی کشورهای کمتری مشمول این معافیت خواهند شد.
واشینگتن در اواسط آبان ماه، با هدف تشدید فشار بر جمهوری اسلامی، تحریم‌های نفتی ایران را از سر گرفت، اما همزمان به هشت خریدار عمده نفت ایران معافیت‌هایی اختصاص داد تا بتوانند در یک بازه زمانی شش ماهه، برای واردات خود از ایران جایگزین پیدا کنند.
معافیت‌هایی که کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، هند، ترکیه، ایتالیا، یونان و تایوان را شامل می‌شوند و تا اواسط اردیبهشت سال آینده ادامه خواهند داشت.
پیشتر اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارشی که روز چهارشنبه منتشر کرد، اعلام کرد که ارزیابی فعلی این نهاد انرژی بر این است که معافیت آمریکا برای مشتریان نفتی جمهوری اسلامی تمدید نخواهد شد.
در این زمینه، برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز اخیراً اعلام کرد که در ماه مه، آمریکا معافیت مشتریان ایران برای خرید نفت را تمدید نخواهد کرد.
اما اکنون رویترز در گزارشی به نقل از تحلیگران گروه اوراسیا در واشینگتن، می‌گوید احتمال دارد در آن زمان معافیت‌های نفتی برای چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه تمدید شود. این گزارش البته مدعی است که در صورت تمدید معافیت‌های نفتی در ماه مه، سه کشور ایتالیا، یونان و تایوان از شمول این معافیت‌ها حذف خواهند شد.
ایران در حال حاضر چهارمین تولیدکننده عمده نفت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، است و کاهش تعداد کشورهای مشمول معافیت‌های نفتی سقف فروش روزانه ایران را در حدود یک میلیون و یکصد هزار بشکه نگه خواهد داشت.
هدف‌گذاری پیشین آمریکا در زمان اعلام از سرگیری تحریم‌های نفتی، به صفر رساندن صادرات نفت ایران در اواسط آبان ماه بود، اما ملاحظاتی در مورد امکان افزایش بهای نفت و برخی ملاحظات منطقه‌ای، دولت آمریکا را به وضع معافیت‌های نفتی متقاعد کرد.
اکنون نیز تحلیلگران گروه اوراسیا می‌گویند که «اولویت‌های دیگر ژئوپولیتیک، به تعدیل خواست آمریکا در زمینه متوقف کردن کامل صادرات نفت ایران خواهد انجامید، از جمله در ارتباط با دو خریدار عمده نفت ایران؛ هند و چین».
این گزارش در عین حال یادآور شده که «کاهش کشورهای شامل معافیت‌های نفتی، احتمالاً به شدت به اقتصاد ایران ضربه خواهد زد، چرا که دولت حسن روحانی بودجه سال آینده کشور را مبتنی بر انتظاراتی غیرواقعی از درآمد نفتی برنامه‌ریزی کرده است».
گزارش جدیدی که سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، روز پنجشنبه ۲۷ دی منتشر کرد، می‌گوید تولید نفت ایران در ماه دسامبر نسبت به ماه قبل از آن ۱۵۹ هزار بشکه و نسبت به متوسط تولید سال ۲۰۱۷ حدود یک میلیون و ۵۰ هزار بشکه کاهش داشته است.
این گزارش تولید ایران در ماه دسامبر را دو میلیون و ۷۶۹ هزار بشکه ارزیابی کرده که این رقم حتی از میزان تولید نفت ایران در دسامبر ۲۰۱۵، قبل از برچیده شدن تحریم‌های غرب نیز کمتر است.
در همین باره محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روز پنجشنبه در یک سخنرانی گفته است «در حوزه صادرات نفتی به شدت دچار مشکل هستیم» و افزوده است که ایران با کاهش میزان صادرات، از درآمد نفتی «۴۷ میلیادر دلاری در بودجه ۱۳۹۷» به شدت فاصله گرفته است.
به نوشته رویترز، میزان خرید مشتریان آسیایی نفت ایران، در ماه نوامبر سال گذشته میلادی، هنگامی که تحریم‌های نفتی از سرگرفته شد، به کمترین میزان در بیش از پنج سال گذشته رسید. البته چین و هند، از زمان بازگشت تحریم‌ها به واردات خود از ایران ادامه دادند و واردات ترکیه نیز از ماه دسامبر از سر گرفته شد.
رویترز می‌نویسد قرار است پس از چهار ماه توقف خرید میعانات گازی از ایران، کره جنوبی واردات خود را در این ماه از سر گیرد و اما محموله‌های نفتی ژاپن هنوز با مشکلات بانکی مرتبط با تأیید پرداخت مواجهند.
گرچه گفته شده که تمدید احتمالی معافیت‌های نفتی این پنج کشور، کوتاه مدت خواهد بود، این خبرگزاری در عین حال یادآوری کرده که آمریکا احتمالاً به طور کامل ایران را از بازار نفت حذف نخواهد کرد چرا که پیامد چنین اقدامی می‌تواند افزایش بی‌سابقه بهای نفت باشد.
