اطلاعات دریافتی رادیو فردا نشان میدهد که مقامهای اوکراینی پیشتر به دو شرکت هواپیمایی این کشور که به تازگی توسط وزارت خزانهداری آمریکا در ارتباط با ایران تحریم شدهاند، در مورد احتمال قرار گرفتن در فهرست تحریمها هشدار دادهاند.
یک مقام وزارت امور زیربنایی اوکراین، به شرط عدم افشای نامش، به سرویس اوکراینی رادیو آزادی از جمله گفته است که مالکان این شرکتها در این مورد با مقامهای آمریکایی نیز رایزنی کردهاند.
وزارت خزانهداری آمریکا روز پنجشنبه ۲۳ شهریور، ۱۱ شخص حقیقی و حقوقی را در ارتباط برنامههای موشکی سپاه پاسداران، فعالیتهای نیروی قدس سپاه در خارج از مرزهای ایران و نیز حملات سایبری علیه ایالات متحده تحریم کرد که در میان آنها نام دو شرکت هواپیمایی اوکراینی نیز به چشم میخورد.
به گفته وزارت خزانهداری آمریکا، این دو شرکتهای هواپیمایی که «دارت» و «خورس» نام دارند، خدماتی را به شرکتهای هواپیمایی مرتبط با نیروی قدس سپاه پاسداران ارائه میدادند.
در اعلام وزارت خزانهداری از جمله به ارتباط آنها با شرکتهای هواپیمایی «کاسپین ایر» در ایران و «النصر» در عراق که هر دو موضوع تحریمهای آمریکا هستند، اشاره شده است.
یافتههای رادیو فردا نشان میدهد که شرکت هواپیمایی خورس، ۱۴ فروند هواپیما از جمله پنج هواپیمای ایرباس، شش هواپیمای بوئینگ و سه هواپیمای مکدانلد داگلاس در اختیار دارد که ۱۰ فروند از آنها در اجاره شرکتهای هواپیمایی ایرانی است.
بر اساس اطلاعات مندرج در وبسایت پلیناسپاتر، که ناوگان هوایی کشورهای مختلف را فهرست میکند، دو فروند از هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ این شرکت در اجاره شرکت هواپیمایی کاسپین است که در فهرست تحریمهای آمریکا قرار دارد.
شرکت هواپیمایی دارت هم شش فروند هواپیما در اختیار دارد که سه فروند از آنها در اجاره دیگر شرکتهاست اما در این زمینه اطلاعات بیشتری منتشر نشده است.
در عین حال سوابق فعالیتهای این شرکت نشان میدهد که هواپیماهایش برای مدتی محدود در اجاره هواپیمایی ایرانی زاگرس و هواپیمایی سوری شام وینگز بوده است. این شرکت سوری خود در فهرست تحریمهای آمریکاست.
روز جمعه، رادیو فردا از طریق سرویس اوکراینی رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی مطلع شد که مقامهای اوکراینی پیشتر به این دو شرکت در زمینه احتمال قرار گرفتن در فهرست تحریمها هشدار دادهاند.
یک مقام وزارت امور زیربنایی اوکراین که از جمله فعالیتهای حوزه حمل و نقل در این کشور را زیر نظر دارد، در گفتوگو با سرویس اوکراینی رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی با اشاره به رایزنیهای مالکان این دو شرکت با مقامهای آمریکایی، گفت که «ما به طور مکرر به مالکان در مورد تحریمهای احتمالی هشدار دادهایم».
در اوکراین ۱۲ شرکت هواپیمایی فعالیت دارند و هر دو شرکتی که اخیراً به فهرست تحریمهای آمریکا اضافه شدهاند جزو شرکتهای کوچک به حساب میآیند که عمدتاً به فعالیتهای چارتری مشغولند.
به جز شرکت هواپیمایی کاسپین، شرکت اوکراینی خورس هواپیماهایی را به شرکتها کیشایر، قشم ایرلاینز، زاگرس ایر، و شرکت هواپیمایی آتا اجاره داده است.
شرکت هواپیمایی کاسپین در شهریورماه سال ۱۳۹۳ به همراه سه شرکت هواپیمایی معراج، پویا و یاس به فهرست تحریمهای آمریکا اضافه شده بود.
ایران در سالهای اخیر متهم شده که با استفاده از شرکتهای مسافری، به «ارسال سلاح، نیرو و پول برای گروههای تروریستی و حکومتهای سرکش» میپردازد.
این اتهام گرچه از سوی مقامهای ایران رد شده، اما نگرانیهایی را به ویژه در کنگره آمریکا در مورد فروش هواپیماهای جدید به شرکتهای ایرانی برانگیخته است.
در این زمینه مجلس نمایندگان آمریکا به متممهایی رأی داده است که مانع از فروش هواپیماهای تجاری به ایران میشود. مصوبهای که برای تبدیل به قانون نیازمند حمایت سنا و امضای رئیسجمهور آمریکاست.
در میان چهرههایی که در کنگره آمریکا با پیتر روسکام با فروش هواپیماهای جدید مخالفت کردهاند، پیتر روسکام نماینده جمهوریخواه است که با اشاره به آنچه سابقه جمهوری اسلامی در استفاده از هواپیماهای تجاری، برای انتقال سلاح و نفرات در حمایت از بشار اسد عنوان شده، خواستار جلوگیری از از فروش هواپیما شده بود.
آقای روسکام گفته است: «تا زمانی که ایران به استفاده از هواپیماهای تجاری برای حمایت از تروریستها و جنایتکاران جنگی خاتمه ندهد، شرکتهای غربی نباید مجاز به فروش آنها به شرکتهای هوایی ایران باشند؛ هواپیماهایی که به جنگ خشونتبار راهافتاده توسط [بشار] اسد کمک میکنند».
وزارت خزانهداری آمریکا پیشتر در اواسط بهار امسال اعلام کرده بود که در مجوز فروش هواپیماهای مسافری به ایران بازنگری میکند. در عین حال مقامهای ایران ممنوعیت احتمالی فروش هواپیماهای مسافری به ایران را نقض برجام ارزیابی کردهاند و دموکراتها در کنگره نیز نسبت به اثرات چنین تصمیمی بر توافق هستهای هشدار دادهاند.
ناوگان هوایی ایران برای چند دهه تحت تأثیر تحریمهای شدید در زمینه فروش هواپیمای مسافری و قطعات آن بود، اما پس از توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی، رئیسجمهور وقت آمریکا، باراک اوباما، به وزیر خارجهاش در مورد صدور مجوز فروش هواپیما به ایران تفویض اختیار کرد.