«شارع الحمرا» معروفترین خیابان بیروت، در عمر بیش از ۶۰ ساله خود آئینهای تمامنما از رویدادها و جریان زندگی لبنان در این مدت بوده است.
در دهه ۱۹۶۰ که بیروت عروس خاورمیانه نامیده میشد، دوستداران سینما میتوانستند تازهترین فیلمهای اروپایی و آمریکایی را در سینماهای موجود در این خیابان ببینند و دوستداران تئاتر نیز علاوه بر نمایشهای تولید داخلی میتوانستند هرازچند گاهی، به تماشای نمایشی از گروههای به ویژه فرانسوی که برای مدتی کوتاه به بیروت میآمدند به یکی از سالنهای تئاتر شارع الحمرا بروند.
دو نخستوزیر ایران در مدرسه فرانسوی بیروت
بیروت همچنین میزبان گردشگران بسیاری از کشورهای عربی و نیز ایران بود. همانگونه که در دانشگاه آمریکایی آن علاوه بر دانشجویانی از کشورهای عربی، از ایران نیز کم نبودند دانشجویانی که دراین دانشگاه به تحصیل میپرداختند.
مدرسه فرانسوی بیروت نیز دانشآموزانی از کشورهای مختلف خاورمیانه داشت؛ از جمله امیرعباس هویدا و شاپور بختیار دو نخستوزیر پیش ایران بخشی از تحصیلات متوسطه خود را در این مدرسه گذرانده بودند.
پاریسی دیگر یر ساحل مدیترانه
بوتیکهای « شارع الحمرا» در آن سالها که بسیاری نیز بیروت را پاریس خاورمیانه میگفتند، محصولات معروفترین تولیدکنندگان اروپایی لباس، عطر و لوازم آرایش را عرضه میکردند.
در کنار این بوتیکها، کافههای این خیابان نیز همواره پر از جنب و جوش زندگی بود و در میان مشتریان آنها بودند بسیاری از نویسندگان و روزنامهنگاران و هنرمندان سینما و تئاتر اروپا که برای گذراندن تعطیلات یا انجام کاری از شمال مدیترانه به جنوب آن در بیروت میرفتند و طعم قهوههای لبنانی نیز برایشان خوش بود.
کرکرهها پایین کشیده میشوند
به اوائل دهه ۷۰ قرن پیش که میرسیم نگرانی ظاهر شده در چهره کافهداران و رستورانداران و دیگر صاحبان کسب و کار در «شارع الحمرا» رو به افزایش میگذارد، چرا که صدای تیراندازی اندکی که از محلهای دیگر به این خیابان میرسد، روز به روز نزدیکتر میشود و سرانجام در فاصله سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ که جنگ داخلی لبنان جریان داشت، این خیابان شاهد درگیریهای مسلحانه گروههای درگیر بود.
کرهکرههای همه مشاغل در «شارع الحمرا» پایین کشیده میشوند و شادی، بگو بخندها، و در مجموع زندگی پیشین از خیابان مهاجرت میکند.
دیگر صدای ترومپت لوئی آرمسترانگ شنیده نمیشود
کرکره کافه معروف به «نعل اسب» نیز در شارع حمرا که پاتوق دو خواننده معروف عرب، عبدالحلیم حافظ و فرید الاطرش، و شاعر معروف سوری نزار قبانی بود، چون دیگر کافههای خیابان پایین کشیده میشود و چراغهای بارها و سالنهای معروف آن نیز خاموش میشوند.
دیگر صدای ترومپت لوئی آرمسترانگ، هنرمند آمریکایی سرشناس و آواز پل آنکا، خواننده کانادایی و هنرمندانی چون اینان که پیشتر میهمان بیروت بودند، در «شارع الحمرا» شنیده نمیشود.
کرکرهها بالا میروند
اما در پی نشست طائف با میانجیگری عربستان در نوامبر ۱۹۸۹، و تقسیم قدرت میان گروهها و احزاب درگیر، جنگ داخلی لبنان در ۱۹۹۰ پایان میگیرد. با شروع بازسازی بیروت، کرکرهها در «شارع الحمرا» نیز یکی پس از دیگری بالا میروند.
فقر خیابان را فتح میکند
حدود سه دهه پس از بازگشت زندگی به «شارع الحمرا» این بار نه جنگ داخلی که جنگ سیاسی میان احزاب، گروهها و چهرههای سیاسی لبنان که از سال ۲۰۱۹ آغاز شد، اقتصاد لبنان را زمینگیر میکند. دامنه گرفتن این جنگ با سلاح فقر، جریان زندگی در «شارع الحمرا» را متوقف میکند. جیبها خالی است و مشتریان پیشین «شارع الحمرا» بیشتر به تجمعهای اعتراضی در میدانها و خیابانهای دیگر بیروت میروند.
کسان دیگری میآیند، لبنانی و سوری و فلسطینی، از مذاهب گوناگون اما همه مشترک در بیخانمانی و نداری. «شارع الحمرا» به اشغال فقر در میآید و بار دیگر کرکرهها یکی پس از دیگری پایین کشیده میشوند.
کورسوی امید در خیابان پرسه میزند
با وجود آشفتگی اوضاع سیاسی و اقتصادی لبنان، کورسوی امید به آینده در «شارع الحمرا» پرسه میزند.
علیرغم چهره این روزها غمانگیز خیابان، میشل عید که در نوجوانی خود در ۱۹۵۸ دکهای برای فروش صفحه گرامافون در «شارع الحمرا» گشوده بود و سالهاست صاحب مغازهای بزرگ برای فروش تازههای موسیقی است، به گزارشگر آسوشیتدپرس میگوید: «شارع الحمرا برای ما چون اکسیژنی است که تنفس میکنیم، ما اینجا رشد کردهایم و تا پایان زندگی همین جا خواهیم ماند».