موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در گزارش سالانه خود میگوید بهدلیل افزایش هزینههای نظامی در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، حمله گروه افراطی حماس به اسرائیل و افزایش اقتدار چین در دریای جنوبی چین، جهان وارد دورهای از تشدید بیثباتی شده است.
حماس از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا گروهی تروریستی قلمداد میشود.
این پژوهشکده مستقر در لندن که در ۶۵ سال گذشته ارزیابی سالانه خود از وضعیت نظامی جهان را منتشر کرده است در گزارش امسال خود افزایش تنش در قطب شمال، تداوم برنامههای هستهای نظامی در کره شمالی و موجی از کودتا در منطقه ساحل در آفریقا را از جمله سایر عوامل موثر در «وخامت وضعیت امنیتی» جهان میداند.
در بخشی از این گزارش گفته میشود: «از وضعیت نظامی - امنیتی فعلی جهان چنین برمیآید که دهه خطرناکی در پیش رو است که ويژگیهای آن کاربرد گستاخانهتر قدرت نظامی برای تحقق سیاستها و از سوی دیگر تمایل کشورهای دمکراتیک برای همکاری نظامی قویتر دو جانبه یا چند جانبه در واکنش به این وضعیت است.»
ارزیابی این پژوهشکده نشان میدهد که سال گذشته مجموع هزینههای نظامی در جهان با رشد ۹ درصدی به ۲.۲ تریلیون دلار رسید که عامل آن تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و نگرانی از تحمیل اراده قدرتهای نظامی نظیر چین و سایرین به کشورهای همسایه است.
درصد افزایش مخارج نظامی در میان اعضای ناتو بیش از سایر کشورها بوده است.
این پژوهشکده میگوید از سال ۲۰۱۴ که روسیه شبهجزیره کریمه را به قلمرو خود ملحق کرد بودجه نظامی اعضای ناتو منهای آمریکا بهطور متوسط ۳۲ درصد افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۴ فقط دو عضو اروپایی ناتو حد نصاب تعیینشده از سوی این پیمان، دو درصد تولید ناخالص ملی، را به هزینههای دفاعی اختصاص میدادند ولی در سال گذشته هزینه دفاعی ۱۰ کشور اروپایی به این حد نصاب رسید.
در واکنش به سخنان اخیر دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا که ممکن است در انتخابات امسال به پیروزی برسد، هزینههای نظامی در کشورهای اروپایی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
آقای ترامپ در یک اجتماع انتخاباتی گفت در دوران ریاستجمهوری خود به رهبر یک کشور عضو ناتو گفته بود روسیه را «تشویق » خواهد کرد به کشورهایی که تعهد مالی خود در قبال ناتو را برآورده نمیکنند حمله کند.
سخنان رئیسجمهور پیشین آمریکا به خصوص در کشورهای هم مرز روسیه نظیر لهستان نگرانی فراوانی ایجاد کرد. تاخیر چند ماهه کنگره آمریکا در تصویب کمک نظامی ۶۰ میلیارد دلاری جدید به اوکراین نیز به این نگرانیها افزوده است.
بن بری، کارشناس ارشد جنگ زمینی در موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، گفت تاخیر کنگره آمریکا به احتمال فراوان باعث جسور شدن روسیه خواهد شد که با حملات فرساینده به خطوط دفاعی اوکراین تلفات و خسارات بیشتری به ارتش این کشور وارد کند.
او در یک نشست خبری همزمان با انتشار این گزارش گفت: «اگر حاميان اوکراین واقعا میخواهند اين کشور پیروز شود باید کمکهای خود در مقایسه با سال گذشته را دو برابر کنند. چون حتی از نظر مالی هزینه شکست اوکراین برای اروپا بسیار بیشتر از دو برابر کردن کمکها به این کشور خواهد بود.»
یکی از یافتههای گزارش این است که ارتش روسیه در طول تهاجم نظامی به اوکراین حدود سه هزار تانک رزمی و مهم خود را از دست داده است که تقریبا معادل کل تانکهای عملیاتی است که ارتش روسیه قبل از شروع حمله در اختیار داشت.
شواهد حاکی است که ارتش روسیه حدود دو هزار تانک قدیمی را که در انبارها بودند مرمت کرده و به خدمت گرفته است.
در مقابل ارتش اوکراین از حامیان غربی این کشور مهمات و تسلیحات مورد نیاز برای دفاع در برابر روسیه را دریافت میکند.
موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در بخش دیگری از گزارش خود میگوید: ارتش اوکراین به استفاده خلاقانه از تسلیحات غربی ادامه داده و با استفاده از تسلیحات ساخت داخل نظیر شناورهای بدون سرنشین توانسته است ناوگان روسیه در دریای سیاه را به عقبنشینی وادار کند.
این گزارش میافزاید که تجارب جنگ اوکراین روی برنامهریزی نظامی بسیاری از کشورها تاثیر گذاشته است و اکثر کشورها به این نتیجه رسیدهاند که با افزایش تولید و انبار کردن اسلحه و مهمات باید خود را برای جنگ احتمالی طولانی آماده کنند.
در بخشی از گزارش گفته میشود «دیدگاه "درست سر وقت" که حدود سه دهه مسلط بود جای خود را به دیدگاه "شاید روزی اتفاق بیافتد" داده است ولی دستیابی به چنین هدفی بدون چالش نخواهد بود.»