آتنا دائمی، زندانی سیاسی و مدنی پیشین، در کمیتۀ حقوق بشر پارلمان کانادا گفت: «خوشحالی از مرگ ابراهیم رئیسی و همدستانش، نشانۀ خشم و انزجار مردم از قاتلان هزاران نفر از معترضان و مخالفان است.»
خانم دائمی به همراه نازنین بنیادی، نازنین افشین‌جم، هانیه ضیایی و آرش سبحانی در کمیتۀ حقوق بشر بین‌المللی پارلمان کانادا حاضر شده بودند تا بر «جنایات جمهوری اسلامی» و «نقض گستردۀ حقوق بشر» در ایران شهادت دهند.
خانم دائمی در پاسخ به پرسشی دربارۀ چرایی خوشحالی مردم از مرگ ابراهیم رئیسی گفت که «او یکی از ده‌ها مسئولی است که نقش مستقیم در قتل و صدور احکام اعدام برای مخالفان را دارند.»
این فعال سیاسی و مدنی در ادامه گفت که «کشورهای غربی و اروپایی می‌توانند به جای ارسال پیام تسلیت برای مرگ قاتلان مردم ایران، آن‌ها را در دادگاه‌های بین‌المللی پاسخگو و محکوم کنند.»
ابراهیم رئیسی در آرامگاه امام هشتم شیعیان به خاک سپرده شد
جنازه ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران که روز یکشنبه سی‌ام اردیبهشت در سانحه سقوط بالگرد کشته شده بود، روز پنجشنبه سوم خرداد ۱۴۰۳ در «رواق دارالاسلام حرم امام رضا» در مشهد به خاک سپرده شد.
جنازه ابراهیم رئیسی که پیش از این از محل سقوط بالگرد به تبریز، قم و تهران برده شده بود، روز پنجشنبه ابتدا در بیرجند تشییع شد و سپس با هواپیما به مشهد منتقل شد. ابراهیم رئیسی از بیرجند در استان خراسان جنوبی به نمایندگی مجلس خبرگان انتخاب شده بود.
ابراهیم رئیسی، هشتمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد «قیز قلعه‌سی»، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شد و او و هفت تن همراهش جان خود را از دست دادند.
روز پنجشنبه اجساد دو تن دیگر از قربانیان این سانحه، یعنی مالک رحمتی، استاندار آذربایجان شرقی و مهدی موسوی، رئیس تیم حفاظت رئیس جمهوری هم به همراه جسد ابراهیم رئیسی به مشهد منتقل شد و تشییع جنازه این سه تن در مسیر «بلوار امام رضا» تا «حرم رضوی»، آرامگاه امام هشتم شیعیان، با حضور هزاران نفر انجام شد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس و تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر روز چهارشنبه در مراسم بعد از ظهر مربوط به مرگ ابراهیم رئیسی که نمایندگانی از حدود ۶۰ کشور در آن شرکت داشتند، شرکت کردند.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله غایبان این مراسم بودند و برخی از کشورهای اروپایی غیرعضو در اتحادیه اروپا، از جمله بلاروس و صربستان نمایندگانی داشتند.
ابراهیم رئیسی در ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ به ریاست‌جمهوری رسید و جانشین حسن روحانی شد. دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی توأم با اعتراضات گسترده، بحران اقتصادی عمیق و تشدید بی‌سابقه تنش‌ها بین ایران و اسرائیل بود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، قرار است روز پنجم خرداد ماه میزبان مراسم یادبود دیگری برای ابراهیم رئیسی باشد.
روز پنجشنبه مراسم تدفین حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشین ایران که او نیز در جریان سقوط همان بالگرد کشته شد، در شهر ری به پایان رسید و او در حرم شاه‌عبدالعظیم در جنوب تهران به خاک سپرده شد.
در همین روز یکی دیگر از قربانیان این سانحه یعنی محمد علی آل‌هاشم، امام جمعه و نماینده علی خامنه‌ای در استان آذربایجان شرقی هم در گورستان «وادی رحمت» تبریز به خاک سپرده شد.
دو قربانی دیگر سانحه، یعنی سرتیپ دوم خلبان محسن دریانوش در نجف‌آباد و سرتیپ دوم خلبان طاهر مصطفوی هم در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شدند. جسد سرگرد بهروز قدیمی، مهندس پرواز و قربانی دیگر این سانحه قرار است در روستای درسجین ابهر استان زنجان که زادگاه او بود، به خاک سپرده شود.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت که «ساعت ۱۴:۳۰ متوجه سقوط بالگرد شدیم، اما به اعضای دولت چیزی نگفتیم و جلسه دولت تشکیل دادیم چون نظم کاری برای آقای رئیسی مهم بود. انتهای جلسه به اعضای دولت اعلام کردند و جلسه بحران تشکیل شد.»
او در ادامه گفت که «موضوع محرمانه‌ای وجود نداشت» اما افزود که «شرایط آب‌وهوایی موقع پرواز بد نبوده و مجوز داده شده بود. باید بررسی شود که چرا بالگرد بالا نرفته و داخل مه رفته است.»
کرملین: مسئولان جمهوری اسلامی در مورد توسعه روابط با روسیه «اتفاق نظر دارند»
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت که مقام‌های جمهوری اسلامی همچنان در مورد گسترش همکاری خود با روسیه «اجماع دارند» و این موضع ایران با وجود مرگ ابراهیم رئیس تغییر نکرده است.
به گزارش خبرگزاری روسی «تاس»، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه افزود: «ما متقاعد شده‌ایم که در میان رهبری ایران اجماع کامل وجود دارد که روابط دوجانبه ما باید ادامه یابد.»
به گزارش ایسنا، در همین روز علی باقری کنی که در پی جان باختن حسین امیرعبداللهیان، سرپرست وزارت امور خارجه ایران شده گفت که «حمایت ایران از گروه‌های مقاومت ادامه خواهد داشت و این بخشی از راهبرد ما است.»
مقام‌های جمهوری اسلامی به گروه‌های نیابتی خود در منطقه «گروه‌های مقاومت» می‌گویند.
تشییع جنازه رئیسی در مشهد؛ امیرعبداللهیان و آل هاشم دفن شدند
جنازه ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران که در جریان سقوط بالگرد کشته شد، در شهر مشهد در حال تشییع است تا برای تدفین به حرم امام هشتم شیعیان منتقل شود.
جنازه ابراهیم رئیسی روز پنجشنبه ابتدا در بیرجند تشییع شد و سپس با هواپیما به مشهد منتقل شد. ابراهیم رئیسی از بیرجند در استان خراسان جنوبی به نمایندگی مجلس خبرگان انتخاب شده بود.
مراسم تدفین حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشین ایران که او نیز در جریان سقوط بالگرد کشته شد، در شهر ری به پایان رسید و او در حرم شاه‌عبدالعظیم در جنوب تهران به خاک سپرده شد.
ویدئویی از اهدای انگشتر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه که در حمله آمریکا کشته شد نیز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که دخترش زینب، آن را برای دفن همراه با وزیر خارجه پیشین ایران به خانواده او تحویل می‌دهد.
بر اساس گزارش‌ها، محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه ایران نیز در مراسم تشییع جنازه امیرعبداللهیان حضور داشت و گفت: «بزرگ‌ترین ویژگی آقای امیرعبداللهیان اخلاص بود و او پاداش همین اخلاصش را گرفت.»
او پس از انتشار خبر کشته شدن ابراهیم رئیسی و هیئت همراه، در یک برنامه تلویزیونی، «مقصر» سقوط بالگرد را آمریکا معرفی کرده بود که «فروش هواپیما و قطعات هوانوردی به ایران را تحریم کرده است».
به گزارش خبرگزاری‌ها، محمدعلی آل هاشم، امام جمعه پیشین تبریز، نیز پس از تشییع در «گلزار شهدای وادی رحمت» تبریز به خاک سپرده شد.
ایرانیان خارج از کشور و مرگ رئیسی؛ رقص و شادی در بیم و امیدواری
آسوشیتدپرس در گزارشی تازه نوشته است که در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور، از لندن گرفته تا لس‌آنجلس، کمتر کسی برای مرگ ابراهیم رئیسی که ۳۰ اردیبهشت در سقوط هلیکوپتر کشته شد، غمگین است. این گزارش می‌گوید «اما همیشه هم صدای خنده و شادی بلند نیست.»
آن‌چه می‌خوانید، بخش‌هایی این گزارش است:
دو روزنامه خواستار شفاف‌سازی در مورد سقوط بالگرد رئیسی شدند
به‌دنبال سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور پیشین ایران و هیئت همراه او، دو روزنامه چاپ تهران خواستار شفاف‌سازی درباره «ابهامات» این حادثه و بررسی احتمال وجود «توطئه خارجی» در این ارتباط شدند.
بالگرد حامل ابراهیم رئیسی در حالی سقوط کرد که دو بالگرد دیگر همراه آن سالم به مقصد رسیدند.
رئیس‌جمهور پیشین ایران و هیئت همراه او روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت بعد از افتتاح سد قیز قلعه‌سی که همراه با الهام علی‌اف، همتای آذربایجانی او انجام شد، با سه بالگرد به سمت پالایشگاه تبریز حرکت کردند تا طرح «ارتقای» کیفیت این پالایشگاه را افتتاح کنند.
با این حال به فاصله کوتاهی پس از این پروازها، بالگرد حامل رئیسی «گم» شد.
روایت‌های متناقض مقامات ایران از سقوط هلیکوپتر رئیسی
روایت‌های متناقض مقامات و رسانه‌های جمهوری اسلامی از ساعات ابتدایی انتشار خبر وقوع حادثه برای هلیکوپتر ابراهیم رئیسی و همراهانش آغاز شد و با گذشت چند روز از این واقعه همچنان ادامه دارد.
واکنش‌ها به این روایت‌های متناقض تا حدی گسترده بوده که حتی برخی شخصیت‌های نزدیک به حکومت و رسانه‌های داخلی نیز با وجود فضای امنیتی و تهدیدها در این زمینه انتقادات زیادی را مطرح کرده‌اند.
بلومبرگ: تلاش‌های ایران برای بهبود روابط با همسایگانش نتیجه داده است
خبرگزاری «بلومبرگ» نوشت فهرست مقامات خارجی که در مراسم تشییع جنازه ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در روز دوم خرداد در تهران شرکت کردند، نشان از آن دارد که تلاش‌های ایران برای کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا و بهبود روابط با همسایگان این کشور «نتیجه داده است».
به نوشته بلومبرگ، تنها موارد معدودی از رویدادها می‌توانست وزیران خارجه عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین را در کنار رهبران گروه‌های حماس و حزب‌الله در کنار یکدیگر گرد هم آورد.
این خبرگزاری افزود در کنار این افراد، نمایندگانی از گروه شبه‌نظامی حوثی‌های یمن و طالبان افغانستان، یک دستیار نزدیک پیشین رئیس‌جمهور روسیه و امیر قطر که بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه در خاک کشور او قرار دارد، به تهران رفته بودند.
به گزارش بلومبرگ، فهرست مهمانان آیین تشییع جنازه ابراهیم رئیسی نشان داد ایران برای ترمیم مناسبات خود با کشورهای بزرگ عربی تلاش کرده است، حتی اگر آن‌ها متحدان حیاتی آمریکا مانده و روابط خود با اسرائیل را عادی کرده یا دولت‌هایی باشند که در صدد انجام برقراری مناسبات با اسرائیل هستند.
این خبرگزاری اضافه کرد برای نخستین بار بعد از انقلاب بهمن ۵۷، رئیس‌جمهور تونس به ایران سفر کرد و همچنین حضور وزیران خارجه اردن و مصر در تهران، «یک رویداد نادر بود».
به نوشته بلومبرگ، ایران برای خنثی کردن تحریم‌های آمریکا که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و جو بایدن تشدید شد، «به سختی کار کرد» و بسیاری از کشورهای منطقه نیز تمایل داشتند امور بازرگانی و روابط دیپلماتیک با تهران را ادامه دهند- حتی اگر این اقدام آن‌ها با نیات واشینگتن در تضاد باشد.
از سوی دیگر، روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحرونوت، روز سوم خرداد نوشت حضور همزمان «رهبران محور شرارت» در تهران، فرصتی به جمهوری اسلامی ایران داد که میزبان سران گروه‌های نیابتی متحد خود در منطقه باشد.
اشاره این روزنامه به نشستی در تهران در روز چهارشنبه است که در آن فرمانده کل سپاه پاسداران، فرمانده نیروی قدس سپاه در کنار سران حماس، جهاد اسلامی فلسطین، معاون دبیرکل حزب‌الله، رهبری حوثی‌ها و سران گروه‌های شیعی عراق شرکت کردند. این گروه‌ها همگی از آغاز جنگ غزه، درگیر عملیات علیه اسرائیل هستند.
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در خارج از سرزمین‌های فلسطینی، سخنران مراسم تشییع جنازه مقامات کشته‌شده ایرانی در روز چهارشنبه در برابر هیئت‌های خارجی و شرکت‌کنندگان دیگر در این آیین بود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در دیدار با اسماعیل هنیه به او گفت وعده تشکیل کشور فلسطین «از نهر تا بحر» و نابودی اسرائیل قابل تحقق است.
مراسم رئیسی؛ آیا سطح هيئت‌های اعزامی خارجی به ایران بالا بود؟
بعد از مرگ ابراهیم رئيسی و هیئت همراه او در سانحهٔ سقوط بالگرد، مطابق معمول چنین رخدادهایی در سطح جهان، هیئت‌های بین‌المللی هم به نشانهٔ ابراز همدردی نمایندگان خود را برای مراسم تشییع و یادبود او به تهران فرستاده‌اند.
رسانه‌های وابسته به حکومت ایران در این روزها فهرست مفصلی از هیئت‌های بین‌المللی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد کشورهای بسیاری مراتب همدردی خود را با رهبران جمهوری اسلامی ابراز کرده‌اند.
