سازمان عفو بین الملل در گزارش سالانه خود و در بخش مربوط به ایران از نقض حقوق اساسی شهروندان ایرانی با ذکر مواردی چون ناعادلانه بودن محاکمهها، اعدام مجرمانی که زیر ۱۸ سال سن دارند و همچنین سرکوب آزادی بیان و حق اعتراض در جمهوری اسلامی انتقاد کرده است.
گزارش مزبور موارد نقض حقوق بشر را در سالی که گذشت – سال ۲۰۱۷ – بررسی میکند. پنج صفحه از این گزارش به موارد نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
در گزارش سازمان عفو بین الملل، اعتراضهای ایران در دی ماه سال جاری به عنوان بزرگترین تظاهرات ضدحکومتی از سال ۱۳۸۸ تاکنون یاد شده است.
در جریان اعتراضات دی ماه در شهرهای مختلف ایران، دستکم ۲۵ نفر کشته، و هزاران نفر نیز بازداشت شدند. شماری از بازداشتشدگان نیز در زمانی که در زندان بودند جان خود را از دست دادند.
اعتراضات اولیه به وضعیت اقتصادی و با شعار «نه به گرانی» ابتدا روز هفتم دی در مشهد و چند شهر دیگر آغاز شد و در مدت کوتاهی به دهها شهر مختلف در سراسر ایران سرایت کرد و روندی سیاسی به خود گرفت.
در جریان اعتراضات شعارهای تندی علیه رهبر جمهوری اسلامی، مقامها و نهادهای ارشد حکومتی، در حمایت از پادشاهان دوره پهلوی و یا مخالفت با حضور ایران در کشورهای منطقه داده شد.
در گزارش سالانه عفو بین الملل از اعدام مجرمانی که در زمان ارتکاب کمتر از ۱۸ سال داشتهاند انتقاد شده است. دیدبان حقوق بشر هم پیشتر از ایران خواسته بود حکم اعدام مجرمان صغیر را متوقف کند.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل هم قبل از این در بیانیهای با اشاره به افزایش اعدام مجرمان نوجوان در ایران خواستار «توقف فوری» مجازات مرگ برای افرادی شد که در نوجوانی مرتکب جرم میشوند.
ایران در کنار عربستان سعودی، یمن و باریکه غزه در میان چهار کشوری است که در آن حکم اعدام برای نوجوانان بزهکار، همچنان صادر و پس از ۱۸ سالگی اجرا میشود. قوانین بینالمللی بهتاکید و مشخصاً از کشورهای جهان میخواهد از صدور حکم اعدام برای افراد زیر ۱۸ سال خودداری کنند.
سازمان عفو بین الملل همچنین در گزارش خود از نبود حق آزادی اعتراض و برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز در ایران و سرکوب آزادی بیان در جمهوری اسلامی انتقاد کرده است.